¹Ug mitindog siya gikan didto ug miadto sa mga utlanan sa Judea ug unahan sa Jordan: Ug ang mga panon sa katawohan miusab pagdugok sa tingub ngadto kaniya; ug ingon sa iyang nabatasan, siya nagtudlo kanila pag-usab.

¹He arose from there and came into the borders of Judea and beyond the Jordan. Multitudes came together to him again. As he usually did, he was again teaching them.

²Ug may mingduol kaniya nga mga Fariseo ug nangutana sa pagtintal kaniya: Uyon ba sa Kasugoan nga ang usa ka bana magabiya sa iyang asawa?

²Pharisees came to him testing him, and asked him, “Is it lawful for a man to divorce his wife?”

³Ug sa pagtubag niya, miingon kanila: Unsay gisugo kaninyo ni Moises?

³He answered, “What did Moses command you?”

⁴Ug nanag-ingon sila: Si Moises mitugot sa pagsulat ug kalig-onan sa panagbulag, ug sa pagbiya kaniya.

⁴They said, “Moses allowed a certificate of divorce to be written, and to divorce her.”

⁵Apan si Jesus miingon kanila: Tungod sa kagahi sa inyong kasingkasing iyang gisulat kaninyo kining sugoa.

⁵But Jesus said to them, “For your hardness of heart, he wrote you this commandment.

⁶Apan sukad sa pagtukod sa kalibutan, lalake ug babaye iyang gibuhat sila.

⁶ But from the beginning of the creation, God made them male and female. Genesis 1:27

⁷Tungod niini pagabiyaan sa usa ka tawo ang iyang amahan ug ang iyang inahan ug makighiusa sa iyang asawa.

⁷ For this cause a man will leave his father and mother, and will join to his wife,

⁸Ug silang duha magausa ra ka unod. Busa dili na sila duruha, kondili usa na lamang ka unod.

⁸ and the two will become one flesh, Genesis 2:24 so that they are no longer two, but one flesh.

⁹Busa ang gihiusa sa Dios dili pagabulagon sa tawo.

⁹ What therefore God has joined together, let no man separate.”

¹⁰Ug sa balay gipangutana siya pag-usab sa iyang mga tinon-an mahatungod niining butanga.

¹⁰In the house, his disciples asked him again about the same matter.

¹¹Ug siya miingon kanila: Kong kinsa ang mobiya sa iyang asawa ug mangasawa sa lain makasala sa panapaw batok kaniya.

¹¹He said to them, “Whoever divorces his wife, and marries another, commits adultery against her.

¹²Ug kong ang usa ka babaye mobiya sa iyang bana ug mamana sa lain siya makasala sa panapaw.

¹² If a woman herself divorces her husband, and marries another, she commits adultery.”

¹³Ug siya gidad-an nila ug mga gagmayng bata aron siya magahikap kanila; apan ang mga tinon-an nagbadlong kanila.

¹³They were bringing to him little children, that he should touch them, but the disciples rebuked those who were bringing them.

¹⁴Apan sa pagkakita ni Jesus niini, nasuko siya ug miingon kanila: Pasagdi ninyo ang mga bata nga moduol sila kanako, ug dili ninyo sila pagdid-an, kay ang gingharian sa Dios alang sa mga sama kanila.

¹⁴But when Jesus saw it, he was moved with indignation, and said to them, “Allow the little children to come to me! Don’t forbid them, for the Kingdom of God belongs to such as these.

¹⁵Sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo, bisan kinsa nga dili modawat sa gingharian sa Dios ingon sa usa ka bata, dili gayud siya makasulod niini.

¹⁵ Most certainly I tell you, whoever will not receive the Kingdom of God like a little child, he will in no way enter into it.”

¹⁶Ug sa nakugos niya sila sa iyang mga bukton, ug napandungan sa iyang mga kamot, iyang gipanalanginan sila.

¹⁶He took them in his arms, and blessed them, laying his hands on them.

¹⁷Ug sa paggula niya sa dalan may usa nga midalagan ngadto kaniya, ug miluhod ug nangutana kaniya: Maayong Magtutudlo, unsa ang akong pagabuhaton, aron mapanunod ko ang kinabuhi nga walay katapusan?

¹⁷As he was going out into the way, one ran to him, knelt before him, and asked him, “Good Teacher, what shall I do that I may inherit eternal life?”

¹⁸Ug si Jesus miingon kaniya: Nganong ginganlan mo ako ug maayo? Walay bisan kinsa nga maayo, kondili usa lamang, ang Dios.

¹⁸Jesus said to him, “Why do you call me good? No one is good except one—God.

¹⁹Nahibalo ka sa mga sugo: Dili ka manapaw; dili ka magpatay; dili ka mangawat; dili ka magsaksi sa bakak; dili ka manlimbong; tumahod ka sa imong amahan ug sa imong inahan.

¹⁹ You know the commandments: ‘Do not murder,’ ‘Do not commit adultery,’ ‘Do not steal,’ ‘Do not give false testimony,’ ‘Do not defraud,’ ‘Honor your father and mother.’” Exodus 20:12-16; Deuteronomy 5:16-20

²⁰Ug siya miingon kaniya: Magtutudlo, ngatanan kining mga butanga gibantayan ko sukad sa akong pagkabata.

²⁰He said to him, “Teacher, I have observed all these things from my youth.”

²¹Ug si Jesus, sa nagatutok kaniya, nahagugma kaniya, ug miingon: Usa ka butang ang nakulang kanimo: Lumakaw ka, ibaligya mo ang imong kahimtang, ug ihatag sa mga kabus; ug may bahandi ka sa langit; ug umari ka, dad-a ang imong cruz, ug sumunod kanako.

²¹Jesus looking at him loved him, and said to him, “One thing you lack. Go, sell whatever you have, and give to the poor, and you will have treasure in heaven; and come, follow me, taking up the cross.”

²²Ug siya nahiubos niining pulonga, ug milakaw nga masulob-on; kay siya usa nga may daghang bahandi.

²²But his face fell at that saying, and he went away sorrowful, for he was one who had great possessions.

²³Ug si Jesus mitan-aw sa libut ug miingon sa iyang mga tinon-an: Pagkalisud gayud sa mga adunay bahandi ang pagsulod sa gingharian sa Dios!

²³Jesus looked around, and said to his disciples, “How difficult it is for those who have riches to enter into the Kingdom of God!”

²⁴Ug ang iyang mga tinon-an nang-hibulong sa iyang mga pulong; apan si Jesus mingtubag pag-usab ug miingon kanila: Mga anak, pagkalisud sa mga nagasalig sa mga bahandi ang pagsulod sa gingharian sa Dios!

²⁴The disciples were amazed at his words. But Jesus answered again, “Children, how hard is it for those who trust in riches to enter into the Kingdom of God!

²⁵Labi pang masayon alang sa usa ka camello ang paglusot sa mata sa dagum kay sa usa ka dato ang pagsulod sa gingharian sa Dios.

²⁵ It is easier for a camel to go through a needle’s eye than for a rich man to enter into the Kingdom of God.”

²⁶Ug sila nanghitingala sa hilabihan gayud, ug nasig-ingon: Busa, kinsa man diay ang maluwas?

²⁶They were exceedingly astonished, saying to him, “Then who can be saved?”

²⁷Ug si Jesus, sa mitan-aw kanila, miingon: sa mga tawo dili gayud kini mahimo, apan sa Dios dili ingon niini; kay sa Dios ang tanang mga butang mahimo.

²⁷Jesus, looking at them, said, “With men it is impossible, but not with God, for all things are possible with God.”

²⁸Ug misugod si Pedro sa pag-ingon kaniya: Ania karon, gipamiyaan namo ang tanan ug misunod kami kanimo.

²⁸Peter began to tell him, “Behold, we have left all, and have followed you.”

²⁹Ug sa pagtubag ni Jesus, miingon: Sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo, nga walay bisan kinsa nga mibiya sa iyang balay, kun mga igsoon nga lalake, kun mga igsoon nga babaye, kun amahan, kun inahan, kun asawa, kun mga anak, kun mga kaumahan, tungod kanako ug sa Maayong Balita.

²⁹Jesus said, “Most certainly I tell you, there is no one who has left house, or brothers, or sisters, or father, or mother, or wife, or children, or land, for my sake, and for the sake of the Good News,

³⁰Nga dili magadawat usa ka gatus ka pilo niining panahona, mga balay, ug mga igsoon nga lalake ug babaye, ug mga inahan ug mga anak, ug mga kaumahan, uban sa mga paglutos; ug sa panahon nga umalabut kinabuhi nga walay katapusan.

³⁰ but he will receive one hundred times more now in this time, houses, brothers, sisters, mothers, children, and land, with persecutions; and in the age to come eternal life.

³¹Apan daghan ang mga nanghiuna, nga manghiulahi, ug mga nanghiulahi nga manghiuna.

³¹ But many who are first will be last; and the last first.”

³²Ug didto sila sa dalan, nga nagatungas padulong sa Jerusalem; ug si Jesus nagauna kanila, ug nanghibulong sila; ug sila nga nanagsunod nangahadlok. Ug gidala na usab niya ang napulo ug duha, ug nagsugod siya sa pagsulti kanila sa mga butang nga manghitabo kaniya.

³²They were on the way, going up to Jerusalem; and Jesus was going in front of them, and they were amazed; and those who followed were afraid. He again took the twelve, and began to tell them the things that were going to happen to him.

³³Nga nagaingon: Ania karon, nagatungas kita padulong sa Jerusalem; ug ang Anak sa tawo igatugyan ngadto sa mga punoan sa mga sacerdote ug sa mga escriba; ug ilang pagahukman siya sa kamatayon, ug igatugyan siya ngadto sa mga Gentil.

³³ “Behold, we are going up to Jerusalem. The Son of Man will be delivered to the chief priests and the scribes. They will condemn him to death, and will deliver him to the Gentiles.

³⁴Nga pagayubitan siya nila, ug pagahampakon; ug pagalud-an, ug pagapatyon; ug sa ikatolo ka adlaw mabanhaw siya.

³⁴ They will mock him, spit on him, scourge him, and kill him. On the third day he will rise again.”

³⁵Ug mingduol kaniya si Jacobo ug si Juan, mga anak ni Zebedeo, sa pag-ingon: Magtutudlo, buot namo nga buhaton mo kanamo ang bisan unsa nga among pangayoon.

³⁵James and John, the sons of Zebedee, came near to him, saying, “Teacher, we want you to do for us whatever we will ask.”

³⁶Ug siya miingon kanila: Unsa ang buot ninyo nga akong pagabuhaton kaninyo?

³⁶He said to them, “What do you want me to do for you?”

³⁷Ug sila nanag-ingon kaniya: Itugot kanamo nga managlingkod kami ang usa sa imong too, ug ang usa sa imong wala sa imong kahimayaan.

³⁷They said to him, “Grant to us that we may sit, one at your right hand, and one at your left hand, in your glory.”

³⁸Ug miingon kanila si Jesus: Wala ninyo hibaloi ang inyong ginapangayo. Arang ba kamo makainum sa copa, nga akong pagaimnan, kun makapabautismo sa bautismo nga gibautismo kanako?

³⁸But Jesus said to them, “You don’t know what you are asking. Are you able to drink the cup that I drink, and to be baptized with the baptism that I am baptized with?”

³⁹Ug sila nagaingon kaniya: Arang kami. Ug si Jesus miingon kanila: Sa pagkamatuod ang copa nga akong pagaimnan pagaimnan ninyo; ug sa bautismo nga gibautismo kanako pagabautismohan kamo.

³⁹They said to him, “We are able.” Jesus said to them, “You shall indeed drink the cup that I drink, and you shall be baptized with the baptism that I am baptized with;

⁴⁰Apan ang paglingkod sa akong too ug sa akong wala, dili ako ang paghatag, kondili sa mga ginatagan-an.

⁴⁰ but to sit at my right hand and at my left hand is not mine to give, but for whom it has been prepared.”

⁴¹Ug sa hingdunggan kini sa napulo, nanagsugod sila sa pagpanuyo kang Jacobo ug kang Juan.

⁴¹When the ten heard it, they began to be indignant towards James and John.

⁴²Ug gitawag sila ni Jesus ngadto kaniya, ug siya nag-ingon kanila: Hing-sayran ninyo nga ang mga ginaila nga magbubuot sa mga Gentil nagapakahari kanila; ug ang ilang mga kadagkuan nagagamit ug pagbulot-an sa ibabaw nila.

⁴²Jesus summoned them, and said to them, “You know that they who are recognized as rulers over the nations lord it over them, and their great ones exercise authority over them.

⁴³Apan dili maingon niini sa taliwala ninyo; kondili, bisan kinsa kaninyo nga buot magpakadaku mahimong inyong alagad.

⁴³ But it shall not be so among you, but whoever wants to become great among you shall be your servant.

⁴⁴Ug bisan kinsa kaninyo nga buot magauna mahimong ulipon sa tanan.

⁴⁴ Whoever of you wants to become first among you, shall be bondservant of all.

⁴⁵Kay ang Anak sa tawo mianhi, dili aron pagaalagaran, kondili sa pag-alagad, ug sa paghatag sa iyang kinabuhi nga lukat alang sa daghan.

⁴⁵ For the Son of Man also came not to be served, but to serve, and to give his life as a ransom for many.”

⁴⁶Ug miabut sila sa Jerico. Ug sa paggikan niya sa Jerico uban ang iyang mga tinon-an ug ang usa ka dakung panon sa katawohan, ang anak ni Timeo, si Bartimeo, usa ka buta nga makililimos, nagalingkod sa daplin sa dalan.

⁴⁶They came to Jericho. As he went out from Jericho, with his disciples and a great multitude, the son of Timaeus, Bartimaeus, a blind beggar, was sitting by the road.

⁴⁷Ug sa pagkadungog niya, nga mao kadto si Jesus nga Nazaretnon, misugod sa pagsinggit ug pag-ingon, Jesus, Anak ni David, kaloy-i ako!

⁴⁷When he heard that it was Jesus the Nazarene, he began to cry out, and say, “Jesus, you son of David, have mercy on me!”

⁴⁸Ug daghan ang mibadlong kaniya aron siya mohilum. Apan siya misinggit ug labi pa hinoon. Anak ni David, kaloy-i ako!

⁴⁸Many rebuked him, that he should be quiet, but he cried out much more, “You son of David, have mercy on me!”

⁴⁹Ug mihunong si Jesus ug miingon: Tawga ninyo siya. Ug gitawag nila ang buta nga nagaingon kaniya: Maglipay ka; Tumindog ka, siya nagatawag kanimo.

⁴⁹Jesus stood still, and said, “Call him.” They called the blind man, saying to him, “Cheer up! Get up. He is calling you!”

⁵⁰Ug iyang gisalibay ang iyang kupo, ug mitindog, ug miduol kang Jesus.

⁵⁰He, casting away his cloak, sprang up, and came to Jesus.

⁵¹Ug sa mitubag si Jesus, nag-ingon kaniya: Unsa ang buot mo, nga paga-buhaton ko kanimo? Ug ang buta miingon kaniya: Magtutudlo, nga makadawat unta ako sa akong igtatan-aw.

⁵¹Jesus asked him, “What do you want me to do for you?” The blind man said to him, “Rabboni, Rabboni is a transliteration of the Hebrew word for “great teacher.” that I may see again.”

⁵²Ug si Jesus miingon kaniya: Lumakaw ka, ang imong pagtoo nagluwas kanimo. Ug dihadiha nakadawat siya sa igtatan-aw; ug misunod siya kang Jesus sa dalan.

⁵²Jesus said to him, “Go your way. Your faith has made you well.” Immediately he received his sight, and followed Jesus in the way.