1Kadtong nagalain sa iyang kaugalingon nagapangita sa iyang kaugalingong tinguha, Ug nakiglantugi batok sa tanang halalum nga kaalam.
1An unfriendly man pursues selfishness, and defies all sound judgment.
2Ang usa ka buang walay kalipay diha sa pagsabut, Apan mao lamang nga ang iyang kasingkasing magabutyag sa iyang kaugalingon.
2A fool has no delight in understanding, but only in revealing his own opinion.
3Kong ang dautan moabut, modangat usab ang pagyubit, Ug uban sa pakaulaw , modangat ang pagtamay.
3When wickedness comes, contempt also comes, and with shame comes disgrace.
4Ang mga pulong sa baba sa usa ka tawo maingon sa halalum nga mga tubig; Ang tubod sa atabay sa kaalam maingon sa usa ka sapa nga nagaagay.
4The words of a man’s mouth are like deep waters. The fountain of wisdom is like a flowing brook.
5Ang pagtamud sa pagkatawo sa usa ka tawong dautan dili maayo, Ni ang pagsalikway sa matarung diha sa paghukom.
5To be partial to the faces of the wicked is not good, nor to deprive the innocent of justice.
6Ang mga ngabil sa buang magadala kaniya ngadto sa pagkabingkil, Ug ang iyang baba magapanawag sa mga labud.
6A fool’s lips come into strife, and his mouth invites beatings.
7Ang baba sa usa ka buang maoy iyang kalaglagan, Ug ang iyang mga ngabil maoy lit-ag sa iyang kalag.
7A fool’s mouth is his destruction, and his lips are a snare to his soul.
8Ang mga pulong sa usa ka witwitan maingon sa usa ka malalim nga mga hungit nga kalan-on, Ug sila manganaug ngadto sa kinahiladmang mga dapit.
8The words of a gossip are like dainty morsels: they go down into a person’s innermost parts.
9Siya usab nga tapulan sa iyang buhat Igsoon niadtong usa ka malaglagon.
9One who is slack in his work is brother to him who is a master of destruction.
10Ang ngalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong torre; Ang matarung magadalagan nganha niana ug may kaluwasan.
10The name of Yahweh is a strong tower: the righteous run to him, and are safe.
11Ang bahandi sa usa ka adunahan nga tawo maoy iyang malig-on nga ciudad, Ug kini ingon sa usa ka hataas nga kuta sa iyang kaugalingong hunahuna.
11The rich man’s wealth is his strong city, like an unscalable wall in his own imagination.
12Sa dili pa ang pagkalaglag mapahitas-on ang kasingkasing sa tawo; Ug sa dili pa ang kadungganan magauna ang pagkamapainubsanon.
12Before destruction the heart of man is proud, but before honor is humility.
13Kadtong magahatag ug tubag sa wala pa niya madungog, Maoy usa ka binuang ug kaulawan alang kaniya.
13He who gives answer before he hears, that is folly and shame to him.
14Ang espiritu sa usa ka tawo maoy modasig sa iyang kaluya; Apan sa usa ka masulub-on nga espiritu kinsa ang makaantus?
14A man’s spirit will sustain him in sickness, but a crushed spirit, who can bear?
15Ang kasingkasing sa buotan magabaton sa kahibalo; Ug ang igdulungog sa manggialamon magapangita sa kahibalo.
15The heart of the discerning gets knowledge. The ear of the wise seeks knowledge.
16Ang hatag sa usa ka tawo magahimo ug dapit alang kaniya, Ug magadala kaniya sa atubangan sa mga dagkung tawo.
16A man’s gift makes room for him, and brings him before great men.
17Kadtong magalaban sa iyang katungod sa sinugdan daw matarung; Apan ang iyang isigkatawo moabut ug magasusi kaniya.
17He who pleads his cause first seems right; until another comes and questions him.
18Ang pagpapalad magapahunong sa mga pagkabingkil, Ug magapabulag sa taliwala sa mga gamhanan.
18The lot settles disputes, and keeps strong ones apart.
19Ang usa ka igsoon nga mahiubos labi pang magahi nga dag-on kay sa usa ka malig-on nga ciudad; Ug ang maong mga pagkabingkil sama sa mga trangka sa usa ka castillo.
19A brother offended is more difficult than a fortified city; and disputes are like the bars of a castle.
20Ang tiyan sa usa ka tawo pagabusgon sa bunga sa iyang baba; Uban sa abut sa iyang mga ngabil siya pagatagbawon.
20A man’s stomach is filled with the fruit of his mouth. With the harvest of his lips he is satisfied.
21Kamatayon ug kinabuhi maoy anaa sa gahum sa dila; Ug kadtong mahagugma niini magakaon sa bunga niana.
21Death and life are in the power of the tongue; those who love it will eat its fruit.
22Bisan kinsa nga makakaplag ug usa ka asawa nakakaplag sa kaayohan. Ug makabaton sa kalooy ni Jehova.
22Whoever finds a wife finds a good thing, and obtains favor of Yahweh.
23Ang kabus magagamit sa mga pagpangaliyupo; Apan ang adunahan magatubag sa pagsingka.
23The poor plead for mercy, but the rich answer harshly.
24Kadtong makahigala ug daghan magahimo niini alang sa iyang kaugalingong kadaut; Apan adunay usa ka higala nga mopabilin labaw pa kay sa usa ka igsoon.
24A man of many companions may be ruined, but there is a friend who sticks closer than a brother.