1 Fel eira yn yr haf, neu law yn ystod y cynhaeaf, felly nid yw anrhydedd yn gweddu i'r ff�l.
1As snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not seemly for a fool.
2 Fel aderyn y to yn hedfan, neu wennol yn gwibio, felly ni chyflawnir melltith ddiachos.
2As the bird by wandering, as the swallow by flying, so the curse causeless shall not come.
3 Chwip i geffyl, ffrwyn i asyn, a gwialen i gefn ffyliaid!
3A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the fool's back.
4 Paid ag ateb y ffu373?l yn �l ei ffolineb, rhag i ti fynd yn debyg iddo.
4Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.
5 Ateb y ffu373?l yn �l ei ffolineb, rhag iddo fynd yn ddoeth yn ei olwg ei hun.
5Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.
6 Y mae'r sawl sy'n anfon neges yn llaw ffu373?l yn torri ymaith ei draed ei hun ac yn profi trais.
6He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off the feet, and drinketh damage.
7 Fel coesau'r cloff yn honcian, felly y mae dihareb yng ngenau ffyliaid.
7The legs of the lame are not equal: so is a parable in the mouth of fools.
8 Fel gosod carreg mewn ffon dafl, felly y mae rhoi anrhydedd i ffu373?l.
8As he that bindeth a stone in a sling, so is he that giveth honour to a fool.
9 Fel draenen yn mynd i law meddwyn, felly y mae dihareb yng ngenau ffyliaid.
9As a thorn goeth up into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouths of fools.
10 Fel saethwr yn clwyfo pawb sy'n mynd heibio, felly y mae'r un sy'n cyflogi ffu373?l neu feddwyn.
10The great God that formed all things both rewardeth the fool, and rewardeth transgressors.
11 Fel ci yn troi'n �l at ei gyfog, felly y mae'r ffu373?l sy'n ailadrodd ei ffolineb.
11As a dog returneth to his vomit, so a fool returneth to his folly.
12 Fe welaist un sy'n ddoeth yn ei olwg ei hun; y mae mwy o obaith i ffu373?l nag iddo ef.
12Seest thou a man wise in his own conceit? there is more hope of a fool than of him.
13 Dywed y diog, "Y mae llew ar y ffordd, llew yn rhydd yn y strydoedd!"
13The slothful man saith, There is a lion in the way; a lion is in the streets.
14 Fel y mae drws yn troi ar ei golyn, felly y mae'r diog yn ei wely.
14As the door turneth upon his hinges, so doth the slothful upon his bed.
15 Y mae'r diog yn gwthio'i law i'r ddysgl, ond yn rhy ddiog i'w chodi i'w geg.
15The slothful hideth his hand in his bosom; it grieveth him to bring it again to his mouth.
16 Y mae'r diog yn ddoethach yn ei olwg ei hun na saith o rai sy'n ateb yn synhwyrol.
16The sluggard is wiser in his own conceit than seven men that can render a reason.
17 Fel cydio yng nghlustiau ci sy'n mynd heibio, felly y mae ymyrryd yng nghweryl rhywun arall.
17He that passeth by, and meddleth with strife belonging not to him, is like one that taketh a dog by the ears.
18 Fel rhywun gwallgof yn saethu pentewynion � saethau marwol,
18As a mad man who casteth firebrands, arrows, and death,
19 felly y mae'r un sy'n twyllo'i gymydog, ac yn dweud, "Dim ond cellwair yr oeddwn."
19So is the man that deceiveth his neighbour, and saith, Am not I in sport?
20 Heb goed fe ddiffydd t�n, a heb y straegar fe dderfydd am gynnen.
20Where no wood is, there the fire goeth out: so where there is no talebearer, the strife ceaseth.
21 Fel glo i farwor, a choed i d�n, felly y mae'r cwerylgar yn creu cynnen.
21As coals are to burning coals, and wood to fire; so is a contentious man to kindle strife.
22 Y mae geiriau'r straegar fel danteithion sy'n mynd i lawr i'r cylla.
22The words of a talebearer are as wounds, and they go down into the innermost parts of the belly.
23 Fel golchiad arian ar lestr pridd, felly y mae geiriau esmwyth a chalon ddrygionus.
23Burning lips and a wicked heart are like a potsherd covered with silver dross.
24 Y mae gelyn yn rhagrithio �'i eiriau, ac yn cynllunio twyll yn ei galon;
24He that hateth dissembleth with his lips, and layeth up deceit within him;
25 pan yw'n llefaru'n deg, paid ag ymddiried ynddo, oherwydd y mae saith peth ffiaidd yn ei feddwl;
25When he speaketh fair, believe him not: for there are seven abominations in his heart.
26 er iddo guddio'i gasineb � rhagrith, datguddir ei ddrygioni yn y gynulleidfa.
26Whose hatred is covered by deceit, his wickedness shall be shewed before the whole congregation.
27 Y mae'r un sy'n cloddio pwll yn syrthio iddo, a daw carreg yn �l ar yr un sy'n ei threiglo.
27Whoso diggeth a pit shall fall therein: and he that rolleth a stone, it will return upon him.
28 Y mae tafod celwyddog yn cas�u purdeb, a genau gwenieithus yn dwyn dinistr.
28A lying tongue hateth those that are afflicted by it; and a flattering mouth worketh ruin.