1 Onid yw doethineb yn galw, a deall yn codi ei lais?
1Doth not wisdom call? And understanding give forth her voice?
2 Y mae'n sefyll ar y mannau uchel ar fin y ffordd, ac yn ymyl y croesffyrdd;
2At the head of high places by the way, Between the paths she hath stood,
3 Y mae'n galw gerllaw'r pyrth sy'n arwain i'r dref, wrth y fynedfa at y pyrth:
3At the side of the gates, at the mouth of the city, The entrance of the openings, she crieth aloud,
4 "Arnoch chwi, bobl, yr wyf yn galw, ac atoch chwi, ddynolryw, y daw fy llais.
4`Unto you, O men, I call, And my voice [is] unto the sons of men.
5 Chwi, y rhai gwirion, dysgwch graffter, a chwithau, ffyliaid, ceisiwch synnwyr.
5Understand, ye simple ones, prudence, And ye fools, understand the heart,
6 Gwrandewch, oherwydd traethaf bethau gwerthfawr, a daw geiriau gonest o'm genau.
6Hearken, for noble things I speak, And the opening of my lips [is] uprightness.
7 Traetha fy nhafod y gwir, ac y mae anwiredd yn ffiaidd gan fy ngenau.
7For truth doth my mouth utter, And an abomination to my lips [is] wickedness.
8 Y mae fy holl eiriau yn gywir; nid yw'r un ohonynt yn u373?yr na thraws.
8In righteousness [are] all the sayings of my mouth, Nothing in them is froward and perverse.
9 Y mae'r cyfan yn eglur i'r deallus, ac yn uniawn i'r un sy'n ceisio gwybodaeth.
9All of them [are] plain to the intelligent, And upright to those finding knowledge.
10 Derbyniwch fy nghyfarwyddyd yn hytrach nag arian, oherwydd gwell yw nag aur.
10Receive my instruction, and not silver, And knowledge rather than choice gold.
11 Yn wir, y mae doethineb yn well na gemau, ac ni all yr holl bethau dymunol gystadlu � hi.
11For better [is] wisdom than rubies, Yea, all delights are not comparable with it.
12 Yr wyf fi, doethineb, yn byw gyda chraffter, ac wedi cael gwybodaeth a synnwyr.
12I, wisdom, have dwelt with prudence, And a knowledge of devices I find out.
13 Ofn yr ARGLWYDD yw cas�u drygioni; yr wyf yn ffieiddio balchder ac uchelgais, ffordd drygioni a geiriau traws.
13The fear of Jehovah [is] to hate evil; Pride, and arrogance, and an evil way, And a froward mouth, I have hated.
14 Fy eiddo i yw cyngor a chraffter, a chennyf fi y mae deall a gallu.
14Mine [is] counsel and substance, I [am] understanding, I have might.
15 Trwof fi y teyrnasa brenhinoedd, ac y llunia llywodraethwyr ddeddfau cyfiawn.
15By me kings reign, and princes decree righteousness,
16 Trwof fi y caiff tywysogion awdurdod, ac y barna penaethiaid yn gyfiawn.
16By me do chiefs rule, and nobles, All judges of the earth.
17 Yr wyf yn caru pob un sy'n fy ngharu i, ac y mae'r rhai sy'n fy ngheisio'n ddyfal yn fy nghael.
17I love those loving me, And those seeking me earnestly do find me.
18 Gennyf fi y mae cyfoeth ac anrhydedd, digonedd o olud a chyfiawnder.
18Wealth and honour [are] with me, Lasting substance and righteousness.
19 Y mae fy ffrwythau'n well nag aur, aur coeth, a'm cynnyrch yn well nag arian pur.
19Better [is] my fruit than gold, even fine gold, And mine increase than choice silver.
20 Rhodiaf ar hyd ffordd cyfiawnder, ar ganol llwybrau barn,
20In a path of righteousness I cause to walk, In midst of paths of judgment,
21 a rhoddaf gyfoeth i'r rhai a'm c�r, a llenwi eu trysordai.
21To cause my lovers to inherit substance, Yea, their treasures I fill.
22 "Lluniodd yr ARGLWYDD fi ar ddechrau ei waith, yn gyntaf o'i weithredoedd gynt.
22Jehovah possessed me — the beginning of His way, Before His works since then.
23 Fe'm sefydlwyd yn y gorffennol pell, yn y dechrau, cyn bod daear.
23From the age I was anointed, from the first, From former states of the earth.
24 Ganwyd fi cyn bod dyfnderau, cyn bod ffynhonnau yn llawn du373?r.
24In there being no depths, I was brought forth, In there being no fountains heavy [with] waters,
25 Cyn gosod sylfeini'r mynyddoedd, cyn bod y bryniau, y ganwyd fi,
25Before mountains were sunk, Before heights, I was brought forth.
26 cyn iddo greu tir a meysydd, ac o flaen pridd y ddaear.
26While He had not made the earth, and out-places, And the top of the dusts of the world.
27 Yr oeddwn i yno pan oedd yn gosod y nefoedd yn ei lle ac yn rhoi cylch dros y dyfnder,
27In His preparing the heavens I [am] there, In His decreeing a circle on the face of the deep,
28 pan oedd yn cadarnhau'r cymylau uwchben ac yn sicrhau ffynhonnau'r dyfnder,
28In His strengthening clouds above, In His making strong fountains of the deep,
29 pan oedd yn gosod terfyn i'r m�r, rhag i'r dyfroedd anufuddhau i'w air, a phan oedd yn cynllunio sylfeini'r ddaear.
29In His setting for the sea its limit, And the waters transgress not His command, In His decreeing the foundations of earth,
30 Yr oeddwn i wrth ei ochr yn gyson, yn hyfrydwch iddo beunydd, yn ddifyrrwch o'i flaen yn wastad,
30Then I am near Him, a workman, And I am a delight — day by day. Rejoicing before Him at all times,
31 yn ymddifyrru yn y byd a greodd, ac yn ymhyfrydu mewn pobl.
31Rejoicing in the habitable part of His earth, And my delights [are] with the sons of men.
32 "Yn awr, blant, gwrandewch arnaf; gwyn eu byd y rhai sy'n cadw fy ffyrdd.
32And now, ye sons, hearken to me, Yea, happy are they who keep my ways.
33 Gwrandewch ar gyfarwyddyd, a byddwch ddoeth; peidiwch �'i anwybyddu.
33Hear instruction, and be wise, and slight not.
34 Gwyn ei fyd y sawl sy'n gwrando arnaf, sy'n disgwyl yn wastad wrth fy nrws, ac yn gwylio wrth fynedfa fy nhu375?.
34O the happiness of the man hearkening to me, To watch at my doors day by day, To watch at the door-posts of my entrance.
35 Yn wir, y mae'r un sy'n fy nghael i yn cael bywyd, ac yn ennill ffafr yr ARGLWYDD;
35For whoso is finding me, hath found life, And bringeth out good-will from Jehovah.
36 ond y mae'r un sy'n methu fy nghael yn ei ddinistrio'i hun, a phawb sy'n fy nghas�u yn caru marwolaeth."
36And whoso is missing me, is wronging his soul, All hating me have loved death!