¹ Fy nghyfeillion, fel rhai sydd � ffydd yn ein Harglwydd Iesu Grist, Arglwydd y gogoniant, peidiwch � rhoi lle i ffafriaeth.

¹My brethren, do not have the faith of our Lord Jesus Christ, [Lord] of glory, with respect of persons:

² Bwriwch fod dyn � modrwy aur a dillad crand yn dod i'r cwrdd, a bod dyn tlawd mewn dillad carpiog yn dod hefyd.

²for if there come unto your synagogue a man with a gold ring in splendid apparel, and a poor man also come in in vile apparel,

³ A bwriwch eich bod chwi'n talu sylw i'r un sy'n gwisgo dillad crand, ac yn dweud wrtho ef, "Eisteddwch yma, os gwelwch yn dda"; ond eich bod yn dweud wrth y dyn tlawd, "Saf di fan draw, neu eistedd wrth fy nhroedfainc."

³and ye look upon him who wears the splendid apparel, and say, Do thou sit here well, and say to the poor, Do thou stand there, or sit here under my footstool:

⁴ Onid ydych yn anghyson eich agwedd ac yn llygredig eich barn?

⁴have ye not made a difference among yourselves, and become judges having evil thoughts?

⁵ Clywch, fy nghyfeillion annwyl. Oni ddewisodd Duw y rhai sy'n dlawd yng ngolwg y byd i fod yn gyfoethog mewn ffydd ac yn etifeddion y deyrnas a addawodd ef i'r rhai sydd yn ei garu?

⁵Hear, my beloved brethren: Has not God chosen the poor as to the world, rich in faith, and heirs of the kingdom, which he has promised to them that love him?

⁶ Eto rhoesoch chwi anfri ar y dyn tlawd. Onid y cyfoethogion sydd yn eich gormesu chwi, ac onid hwy sydd yn eich llusgo i'r llysoedd?

⁶But *ye* have despised the poor [man]. Do not the rich oppress you, and [do not] *they* drag you before [the] tribunals?

⁷ Onid hwy sydd yn cablu'r enw gl�n a alwyd arnoch?

⁷And [do not] *they* blaspheme the excellent name which has been called upon you?

⁸ Wrth gwrs, os cyflawni gofynion y Gyfraith frenhinol yr ydych, yn unol �'r Ysgrythur, "C�r dy gymydog fel ti dy hun", yr ydych yn gwneud yn ardderchog.

⁸If indeed ye keep [the] royal law according to the scripture, Thou shalt love thy neighbour as thyself, ye do well.

⁹ Ond os ydych yn dangos ffafriaeth, cyflawni pechod yr ydych, ac yng ngoleuni'r Gyfraith yr ydych yn droseddwyr.

⁹But if ye have respect of persons, ye commit sin, being convicted by the law as transgressors.

¹⁰ Y mae pwy bynnag a gadwodd holl ofynion y Gyfraith, ond a lithrodd ar un peth, yn euog o dorri'r cwbl.

¹⁰For whoever shall keep the whole law and shall offend in one [point], he has come under the guilt of [breaking] all.

¹¹ Oherwydd y mae'r un a ddywedodd, "Na odineba", wedi dweud hefyd, "Na ladd". Os nad wyt yn godinebu, ond eto yn lladd, yr wyt yn droseddwr yn erbyn y Gyfraith.

¹¹For he who said, Thou shalt not commit adultery, said also, Thou shalt not kill. Now if thou dost not commit adultery, but killest, thou art become transgressor of [the] law.

¹² Llefarwch a gweithredwch fel rhai sydd i'w barnu dan gyfraith rhyddid.

¹²So speak ye, and so act, as those that are to be judged by [the] law of liberty;

¹³ Didrugaredd fydd y farn honno i'r sawl na ddangosodd drugaredd. Trech trugaredd na barn.

¹³for judgment [will be] without mercy to him that has shewn no mercy. Mercy glories over judgment.

¹⁴ Fy nghyfeillion, pa les yw i rywun ddweud fod ganddo ffydd, ac yntau heb weithredoedd? A all y ffydd honno ei achub?

¹⁴What [is] the profit, my brethren, if any one say he have faith, but have not works? can faith save him?

¹⁵ Os yw brawd neu chwaer yn garpiog ac yn brin o fara beunyddiol,

¹⁵Now if a brother or a sister is naked and destitute of daily food,

¹⁶ ac un ohonoch yn dweud wrthynt, "Ewch, a phob bendith ichwi; cadwch yn gynnes a mynnwch ddigon o fwyd", ond heb roi dim iddynt ar gyfer rheidiau'r corff, pa les ydyw?

¹⁶and one from amongst you say to them, Go in peace, be warmed and filled; but give not to them the needful things for the body, what [is] the profit?

¹⁷ Felly hefyd y mae ffydd ar ei phen ei hun, os nad oes ganddi weithredoedd, yn farw.

¹⁷So also faith, if it have not works, is dead by itself.

¹⁸ Ond efallai y bydd rhywun yn dweud, "Ffydd sydd gennyt ti, gweithredoedd sydd gennyf fi." o'r gorau, dangos i mi dy ffydd di heb weithredoedd, ac fe ddangosaf finnau i ti fy ffydd i trwy weithredoedd.

¹⁸But some one will say, *Thou* hast faith and *I* have works. Shew me thy faith without works, and *I* from my works will shew thee my faith.

¹⁹ Yr wyt ti'n credu bod Duw yn un. Da iawn! Y mae'r cythreuliaid hefyd yn credu hynny, ac yn crynu.

¹⁹*Thou* believest that God is one. Thou doest well. The demons even believe, and tremble.

²⁰ Y ffu373?l, a oes rhaid dy argyhoeddi mai diwerth yw ffydd heb weithredoedd?

²⁰But wilt thou know, O vain man, that faith without works is dead?

²¹ Onid trwy ei weith-redoedd y cyfiawnhawyd Abraham, ein tad, pan offrymodd ef Isaac, ei fab, ar yr allor?

²¹Was not Abraham our father justified by works when he had offered Isaac his son upon the altar?

²² Y mae'n eglur iti mai cydweithio �'i weithredoedd yr oedd ei ffydd, ac mai trwy'r gweithredoedd y cafodd ei ffydd ei mynegi'n berffaith.

²²Thou seest that faith wrought with his works, and that by works faith was perfected.

²³ Felly cyflawnwyd yr Ysgrythur sy'n dweud, "Credodd Abraham yn Nuw, ac fe'i cyfrifwyd iddo yn gyfiawnder"; a galwyd ef yn gyfaill Duw.

²³And the scripture was fulfilled which says, Abraham believed God, and it was reckoned to him as righteousness, and he was called Friend of God.

²⁴ Fe welwch felly mai trwy weithredoedd y mae rhywun yn cael ei gyfiawnhau, ac nid trwy ffydd yn unig.

²⁴Ye see that a man is justified on the principle of works, and not on the principle of faith only.

²⁵ Yn yr un modd hefyd, onid trwy weithredoedd y cyfiawnhawyd Rahab, y butain, pan dderbyniodd hi'r negeswyr a'u hanfon i ffwrdd ar hyd ffordd arall?

²⁵But was not in like manner also Rahab the harlot justified on the principle of works, when she had received the messengers and put [them] forth by another way?

²⁶ Fel y mae'r corff heb anadl yn farw, felly hefyd y mae ffydd heb weithredoedd yn farw.

²⁶For as the body without a spirit is dead, so also faith without works is dead.