1As snow in summer, and as rain in harvest, so honour beseemeth not a fool.
1 Fel eira yn yr haf, neu law yn ystod y cynhaeaf, felly nid yw anrhydedd yn gweddu i'r ff�l.
2As the sparrow for flitting about, as the swallow for flying, so a curse undeserved shall not come.
2 Fel aderyn y to yn hedfan, neu wennol yn gwibio, felly ni chyflawnir melltith ddiachos.
3A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the back of fools.
3 Chwip i geffyl, ffrwyn i asyn, a gwialen i gefn ffyliaid!
4Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.
4 Paid ag ateb y ffu373?l yn �l ei ffolineb, rhag i ti fynd yn debyg iddo.
5Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes.
5 Ateb y ffu373?l yn �l ei ffolineb, rhag iddo fynd yn ddoeth yn ei olwg ei hun.
6He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off [his own] feet, [and] drinketh damage.
6 Y mae'r sawl sy'n anfon neges yn llaw ffu373?l yn torri ymaith ei draed ei hun ac yn profi trais.
7The legs of the lame hang loose; so is a proverb in the mouth of fools.
7 Fel coesau'r cloff yn honcian, felly y mae dihareb yng ngenau ffyliaid.
8As a bag of gems in a stoneheap, so is he that giveth honour to a fool.
8 Fel gosod carreg mewn ffon dafl, felly y mae rhoi anrhydedd i ffu373?l.
9[As] a thorn goeth up into the hand of a drunkard, so is a proverb in the mouth of fools.
9 Fel draenen yn mynd i law meddwyn, felly y mae dihareb yng ngenau ffyliaid.
10A master roughly worketh every one: he both hireth the fool and hireth passers-by.
10 Fel saethwr yn clwyfo pawb sy'n mynd heibio, felly y mae'r un sy'n cyflogi ffu373?l neu feddwyn.
11As a dog turneth back to its vomit, [so] a fool repeateth his folly.
11 Fel ci yn troi'n �l at ei gyfog, felly y mae'r ffu373?l sy'n ailadrodd ei ffolineb.
12Hast thou seen a man wise in his own eyes? There is more hope of a fool than of him.
12 Fe welaist un sy'n ddoeth yn ei olwg ei hun; y mae mwy o obaith i ffu373?l nag iddo ef.
13The sluggard saith, There is a fierce lion in the way; a lion is in the midst of the streets!
13 Dywed y diog, "Y mae llew ar y ffordd, llew yn rhydd yn y strydoedd!"
14[As] the door turneth upon its hinges, so the sluggard upon his bed.
14 Fel y mae drws yn troi ar ei golyn, felly y mae'r diog yn ei wely.
15The sluggard burieth his hand in the dish: it wearieth him to bring it again to his mouth.
15 Y mae'r diog yn gwthio'i law i'r ddysgl, ond yn rhy ddiog i'w chodi i'w geg.
16A sluggard is wiser in his own eyes than seven [men] that answer discreetly.
16 Y mae'r diog yn ddoethach yn ei olwg ei hun na saith o rai sy'n ateb yn synhwyrol.
17He that passing by vexeth himself with strife belonging not to him, is [like] one that taketh a dog by the ears.
17 Fel cydio yng nghlustiau ci sy'n mynd heibio, felly y mae ymyrryd yng nghweryl rhywun arall.
18As a madman who casteth firebrands, arrows, and death,
18 Fel rhywun gwallgof yn saethu pentewynion � saethau marwol,
19so is a man that deceiveth his neighbour, and saith, Am I not in sport?
19 felly y mae'r un sy'n twyllo'i gymydog, ac yn dweud, "Dim ond cellwair yr oeddwn."
20Where no wood is, the fire goeth out; and where there is no talebearer, the contention ceaseth.
20 Heb goed fe ddiffydd t�n, a heb y straegar fe dderfydd am gynnen.
21[As] coals for hot coals, and wood for fire, so is a contentious man to inflame strife.
21 Fel glo i farwor, a choed i d�n, felly y mae'r cwerylgar yn creu cynnen.
22The words of a talebearer are as dainty morsels, and they go down into the innermost parts of the belly.
22 Y mae geiriau'r straegar fel danteithion sy'n mynd i lawr i'r cylla.
23Ardent lips, and a wicked heart, are [as] an earthen vessel overlaid with silver dross.
23 Fel golchiad arian ar lestr pridd, felly y mae geiriau esmwyth a chalon ddrygionus.
24He that hateth dissembleth with his lips, but he layeth up deceit within him:
24 Y mae gelyn yn rhagrithio �'i eiriau, ac yn cynllunio twyll yn ei galon;
25when his voice is gracious, believe him not, for there are seven abominations in his heart.
25 pan yw'n llefaru'n deg, paid ag ymddiried ynddo, oherwydd y mae saith peth ffiaidd yn ei feddwl;
26Though [his] hatred is covered by dissimulation, his wickedness shall be made manifest in the congregation.
26 er iddo guddio'i gasineb � rhagrith, datguddir ei ddrygioni yn y gynulleidfa.
27Whoso diggeth a pit shall fall therein; and he that rolleth a stone, it shall return upon him.
27 Y mae'r un sy'n cloddio pwll yn syrthio iddo, a daw carreg yn �l ar yr un sy'n ei threiglo.
28A lying tongue hateth those that are injured by it, and a flattering mouth worketh ruin.
28 Y mae tafod celwyddog yn cas�u purdeb, a genau gwenieithus yn dwyn dinistr.