1Hyvä maine on rikkautta arvokkaampi, suosio parempi kuin kulta ja hopea.
1Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
2Pane rikas ja köyhä vieretysten: kumpaisenkin on Herra luonut.
2Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
3Kun onnettomuus uhkaa, viisas väistää, tyhmä kulkee kohti ja saa kolhut.
3Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
4Nöyryyden ja Herran pelon palkka on elämä, vauraus ja kunnia.
4Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
5Okaita ja ansoja on väärämielisen tiellä -- karta sitä, jos elämäsi on sinulle kallis!
5Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
6Ohjaa lapsi heti oikealle tielle, niin hän vanhanakaan ei siltä poikkea.
6Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
7Köyhä on rikkaan vallassa, velallisesta tulee velkojan orja.
7Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
8Joka vääryyttä kylvää, se tuhoa niittää, hänen sauvansa särkyy ja mahtinsa murtuu.
8Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
9Siunattu se, jolla on hyvä sydän, hän antaa leivästään tarvitsevalle.
9Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
10Aja riitapukari pois, niin sopu palaa, tulee loppu torasta ja parjauksista.
10Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
11Puhdassydämistä Jumala rakastaa, puheissaan taitavaa kuningas suosii.
11Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
12Herra suojelee totuutta ja tekee tyhjiksi petturien puheet.
12Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
13Laiska sanoo: "Ulkona on leijona, tappavat vielä minut keskellä katua."
13Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
14Vieraan naisen suu on syvä hauta -- siihen putoaa se, jonka Herra kiroaa.
14Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
15Hulluus tarttuu helposti nuorukaiseen, mutta kunnon kuritus ajaa sen pois.
15Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
16Joka köyhää sortaa ja rikasta lahjoo, ei siitä rikastu vaan köyhtyy.
16Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
17Kuuntele tarkoin, ota vastaan viisaiden sanat, avaa sydämesi tiedolle, jota jaan.
17Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
18Teet hyvin, kun kätket sen sisimpääsi ja pidät sen valmiina huulillasi.
18Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
19Turvaa Herraan -- siksi minä sinulle puhun, siksi saatan tietoosi kaiken tämän.
19Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
20Kolmekymmentä ohjetta olen kirjoittanut sinulle neuvoksi ja opastukseksi,
20Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
21jotta oppisit totuutta, oikeita sanoja, ja voisit vakain sanoin vastata lähettäjällesi.
21Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
22Älä riistä heikkoa hänen heikkoutensa vuoksi, älä sorra köyhää oikeudessa,
22Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
23sillä Herra ajaa hänen asiaansa ja riistää hengen hänen riistäjiltään.
23Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
24Älä lyöttäydy kiivaan miehen seuraan, älä ryhdy äkkipikaisen kumppaniksi,
24Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
25ettet tottuisi hänen teihinsä ja vaarantaisi omaakin vaellustasi.
25Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
26Älä tee niiden tavoin, jotka lyövät kättä ja menevät veloista takuuseen.
26Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
27Ellei sinulla ole millä maksaa, viedään vuodekin altasi.
27Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
28Älä siirrä vanhaa rajapyykkiä, jonka esi-isäsi ovat paikalleen panneet.
28Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
29Katsopa miestä, joka on toimissaan taitava: hänen tiensä vie kuninkaiden hoveihin, ei hän jää alhaisten palvelukseen.
29Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.