¹Si tu es à table avec un grand, Fais attention à ce qui est devant toi;

¹وقتی با شخصی مهمی غذا می خوری، بخاطر داشته باش که با چه کسی نشسته ای.

²Mets un couteau à ta gorge, Si tu as trop d'avidité.

²اگر شخص پُرخوری هستی، کارد را بر گلوی خود بگذار

³Ne convoite pas ses friandises: C'est un aliment trompeur.

³و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است ترا فریب بدهد.

⁴Ne te tourmente pas pour t'enrichir, N'y applique pas ton intelligence.

⁴عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

⁵Veux-tu poursuivre du regard ce qui va disparaître? Car la richesse se fait des ailes, Et comme l'aigle, elle prend son vol vers les cieux.

⁵زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می پرد و ناپدید می شود.

⁶Ne mange pas le pain de celui dont le regard est malveillant, Et ne convoite pas ses friandises;

⁶از خوان شخص خسیس غذا نخور و برای طعام های لذیذ او حریص نباش،

⁷Car il est comme les pensées de son âme. Mange et bois, te dira-t-il; Mais son coeur n'est point avec toi.

⁷زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می دارد. او تعارف می کند و می گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از صمیم دل نمی گوید.

⁸Tu vomiras le morceau que tu as mangé, Et tu auras perdu tes propos agréables.

⁸لقمه ای را که خورده ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو برباد خواهند رفت.

⁹Ne parle pas aux oreilles de l'insensé, Car il méprise la sagesse de tes discours.

⁹آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانۀ ترا بی اهمیت می شمارد.

¹⁰Ne déplace pas la borne ancienne, Et n'entre pas dans le champ des orphelins;

¹⁰سرحد مُلک خود را که از قدیم تعیین شده تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

¹¹Car leur vengeur est puissant: Il défendra leur cause contre toi.

¹¹زیرا خداوند «حامی» آن ها باقدرت است و به داد آن ها می رسد.

¹²Ouvre ton coeur à l'instruction, Et tes oreilles aux paroles de la science.

¹²وقتی معلم‏ ترا تعلیم می دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندۀ آنها‏ گوش بده.

¹³N'épargne pas la correction à l'enfant; Si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.

¹³از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی کشد،

¹⁴En le frappant de la verge, Tu délivres son âme du séjour des morts.

¹⁴بلکه جان او را از هلاکت نجات می دهد.

¹⁵Mon fils, si ton coeur est sage, Mon coeur à moi sera dans la joie;

¹⁵فرزندم، اگر حکمت بیآموزی، دل من شاد می شود،

¹⁶Mes entrailles seront émues d'allégresse, Quand tes lèvres diront ce qui est droit.

¹⁶و هنگامی که سخن راست بگوئی تمام وجودم به وجد می آید.

¹⁷Que ton coeur n'envie point les pécheurs, Mais qu'il ait toujours la crainte de l'Eternel;

¹⁷به بدکاران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد،

¹⁸Car il est un avenir, Et ton espérance ne sera pas anéantie.

¹⁸زیرا در اینصورت آیندۀ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

¹⁹Ecoute, mon fils, et sois sage; Dirige ton coeur dans la voie droite.

¹⁹فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

²⁰Ne sois pas parmi les buveurs de vin, Parmi ceux qui font excès des viandes:

²⁰و با مردم شرابخور و شکم پرست معاشرت نکن،

²¹Car l'ivrogne et celui qui se livre à des excès s'appauvrissent, Et l'assoupissement fait porter des haillons.

²¹زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می شوند.

²²Ecoute ton père, lui qui t'a engendré, Et ne méprise pas ta mère, quand elle est devenue vieille.

²²به نصیحت پدرت که ترا به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی که پیر می شود، خوار نشمار.

²³Acquiers la vérité, et ne la vends pas, La sagesse, l'instruction et l'intelligence.

²³در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آن ها را از دست نده.

²⁴Le père du juste est dans l'allégresse, Celui qui donne naissance à un sage aura de la joie.

²⁴فرزند راستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خوشنودی پدر و مادرت شوی.

²⁵Que ton père et ta mère se réjouissent, Que celle qui t'a enfanté soit dans l'allégresse!

²⁵فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

²⁶Mon fils, donne-moi ton coeur, Et que tes yeux se plaisent dans mes voies.

²⁶بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

²⁷Car la prostituée est une fosse profonde, Et l'étrangère un puits étroit.

²⁷او مانند راهزن در کمین قربانی های خود می نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می افزاید.

²⁸Elle dresse des embûches comme un brigand, Et elle augmente parmi les hommes le nombre des perfides.

²⁸مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می شود؟ آن کیست که همیشه جنگ و دعوا برپا می کند، بی جهت زخمی می شود و چشمانش تار می گردند؟

²⁹Pour qui les ah? pour qui les hélas? Pour qui les disputes? pour qui les plaintes? Pour qui les blessures sans raison? pour qui les yeux rouges?

²⁹کسی که دایم شراب می خورد و بدنبال میگساری می رود.

³⁰Pour ceux qui s'attardent auprès du vin, Pour ceux qui vont déguster du vin mêlé.

³⁰پس فریفتۀ شراب گلگون نشو که در پیاله به تو چشمک می زند و بعد آهسته از گلویت پائین می رود،

³¹Ne regarde pas le vin qui paraît d'un beau rouge, Qui fait des perles dans la coupe, Et qui coule aisément.

³¹در آخر، مثل مار کشنده ترا نیش می زند و مانند کفچه مار ترا می گزد.

³²Il finit par mordre comme un serpent, Et par piquer comme un basilic.

³²چشمانت چیزهای عجیب و غریب می بینند و گرفتار وهم و خیال می گردی.

³³Tes yeux se porteront sur des étrangères, Et ton coeur parlera d'une manière perverse.

³³مانند کسی می شوی که در بحر خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می کند.می گوئی: «مرا زدند، اما دردی را احساس نمی کنم. چه وقت به هوش می آیم تا یک پیالۀ دیگر بنوشم؟»

³⁴Tu seras comme un homme couché au milieu de la mer, Comme un homme couché sur le sommet d'un mât:

³⁴می گوئی: «مرا زدند، اما دردی را احساس نمی کنم. چه وقت به هوش می آیم تا یک پیالۀ دیگر بنوشم؟»

³⁵On m'a frappé,... je n'ai point de mal!... On m'a battu,... je ne sens rien!... Quand me réveillerai-je?... J'en veux encore!