1נבחר שם מעשר רב מכסף ומזהב חן טוב׃
1
نیکنامی از ثروت هنگفت بهتر است و محبوبیت از طلا و نقره.
2עשיר ורש נפגשו עשה כלם יהוה׃
2
فقیر و ثروتمند یک وجه مشترک دارند: هردوی آنها را خداوند آفریده است.
3ערום ראה רעה ויסתר ופתיים עברו ונענשו׃
3
شخص باهوش خطر را میبیند و از آن دوری میکند، امّا آدم نادان به سوی آن میرود و خود را گرفتار میسازد.
4עקב ענוה יראת יהוה עשר וכבוד וחיים׃
4
نتیجهٔ فروتنی و اطاعت از خداوند، ثروت و احترام و عمر طولانی است.
5צנים פחים בדרך עקש שומר נפשו ירחק מהם׃
5
راه شریران پر از خارها و دامهاست. اگر جان خود را دوست داری از رفتن به آن راه خودداری کن.
6חנך לנער על פי דרכו גם כי יזקין לא יסור ממנה׃
6
کودک را در راهی که باید برود، تربیت نما و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.
7עשיר ברשים ימשול ועבד לוה לאיש מלוה׃
7
فقیر، اسیر ثروتمند است و کسیکه قرض میگیرد، غلام قرضدهنده.
8זורע עולה יקצור און ושבט עברתו יכלה׃
8
هر که ظلم بکارد، همان را درو خواهد کرد و قدرتش درهم خواهد شکست.
9טוב עין הוא יברך כי נתן מלחמו לדל׃
9
شخص سخاوتمند برکت خواهد یافت، چون خوراک خود را با فقرا تقسیم میکند.
10גרש לץ ויצא מדון וישבת דין וקלון׃
10
شخص مسخرهکننده را بیرون انداز تا دشمنی و کشمکش و فحاشی خاتمه یابد.
11אהב טהור לב חן שפתיו רעהו מלך׃
11
کسیکه قلب پاک و کلام دلنشین را دوست داشته باشد، حتّی پادشاه هم او را دوست خواهد داشت.
12עיני יהוה נצרו דעת ויסלף דברי בגד׃
12
خداوند حافظ راستی است و سخنان دروغ را باطل میسازد.
13אמר עצל ארי בחוץ בתוך רחבות ארצח׃
13
آدم تنبل در خانه میماند و میگوید: «اگر بیرون بروم، شیر مرا خواهد خورد.»
14שוחה עמקה פי זרות זעום יהוה יפול שם׃
14
سخنان زن بدکار مانند یک دام، خطرناک است و هرکسی که مورد غضب خداوند باشد، در آن گرفتار میشود.
15אולת קשורה בלב נער שבט מוסר ירחיקנה ממנו׃
15
حماقت در وجود کودک نهفته است، امّا تنبیه آن را از او بیرون میکند.
16עשק דל להרבות לו נתן לעשיר אך למחסור׃
16
کسیکه بهخاطر نفع خود به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه بدهد، سرانجام گرفتار فقر خواهد شد.
17הט אזנך ושמע דברי חכמים ולבך תשית לדעתי׃
17
به سخنان مردان حکیم که به تو یاد میدهم، گوش بده و آنها را یاد بگیر،
18כי נעים כי תשמרם בבטנך יכנו יחדו על שפתיך׃
18
زیرا یادآوری و بیان آنها تو را شادمان میسازد.
19להיות ביהוה מבטחך הודעתיך היום אף אתה׃
19
این سخنان را امروز به تو تعلیم میدهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.
20הלא כתבתי לך שלשום במועצות ודעת׃
20
من این سی مَثَل را که پر از حکمت و نصیحت است، برای تو نوشتهام
21להודיעך קשט אמרי אמת להשיב אמרים אמת לשלחיך׃
21
تا حقیقت را همانطور که هست به تو یاد بدهم و تو نیز آن را به کسانیکه از تو میپرسند، تعلیم دهی.
22אל תגזל דל כי דל הוא ואל תדכא עני בשער׃
22
به شخص فقیری که پشتیبانی ندارد، ظلم نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال نساز.
23כי יהוה יריב ריבם וקבע את קבעיהם נפש׃
23
زیرا خداوند به داد آنها میرسد و کسانی را که به آنها ظلم کردهاند، به سزای کارهایشان میرساند.
24אל תתרע את בעל אף ואת איש חמות לא תבוא׃
24
با اشخاص تندخو که زود خشمگین میشوند معاشرت نکن،
25פן תאלף ארחתו ולקחת מוקש לנפשך׃
25
مبادا تو نیز مانند آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.
26אל תהי בתקעי כף בערבים משאות׃
26
ضامن کسی نشو و تعهّد نکن که او قرض خود را ادا خواهد کرد،
27אם אין לך לשלם למה יקח משכבך מתחתיך׃
27
زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون میکشند.
28אל תסג גבול עולם אשר עשו אבותיך׃
28
حدود زمین خود را که اجدادت از قدیم تعیین کردهاند، به نفع خود تغییر نده.
آیا شخصی را که در کار خود مهارت دارد، میبینی؟ او نزد مردمِ عادی باقی نخواهد ماند، بلکه در حضور پادشاهان خدمت خواهد کرد.
29חזית איש מהיר במלאכתו לפני מלכים יתיצב בל יתיצב לפני חשכים׃
29
آیا شخصی را که در کار خود مهارت دارد، میبینی؟ او نزد مردمِ عادی باقی نخواهد ماند، بلکه در حضور پادشاهان خدمت خواهد کرد.