1Betri er þurr brauðbiti með ró en fullt hús af fórnarkjöti með deilum.
1Bättre är ett torrt brödstycke med ro än ett hus fullt av högtidsmat med kiv.
2Hygginn þræll verður drottnari yfir spilltum syni, og hann tekur erfðahlut með bræðrunum.
2En förståndig tjänare får råda över en vanartig son, och bland bröderna får han skifta arv.
3Deiglan er fyrir silfrið og bræðsluofninn fyrir gullið, en Drottinn prófar hjörtun.
3Degeln prövar silver och smältugnen guld, så prövar HERREN hjärtan.
4Illmennið gefur gaum að fláræðis-vörum, lygin hlýðir á glæpa-tungu.
4En ond människa aktar på ondskefulla läppar, falskheten lyssnar till fördärvliga tungor.
5Sá sem gjörir gys að fátækum, óvirðir þann er skóp hann, og sá sem gleðst yfir ógæfu, sleppur ekki óhegndur.
5Den som bespottar den fattige smädar hans skapare; den som gläder sig åt andras ofärd bliver icke ostraffad.
6Barnabörnin eru kóróna öldunganna, og feðurnir eru heiður barnanna.
6De gamlas krona äro barnbarn, och barnens ära äro deras fäder.
7Ekki hæfa heimskum manni stóryrði, hve miklu síður göfgum manni lygavarir.
7Stortaliga läppar hövas icke dåren, mycket mindre lögnaktiga läppar en furste.
8Mútan er gimsteinn í augum þess er hana fær, hvert sem maður snýr sér með hana, kemur hann sínu fram.
8En gåva är en lyckosten i dens ögon, som ger den; vart den än kommer bereder den framgång.
9Sá sem breiðir yfir bresti, eflir kærleika, en sá sem ýfir upp sök, veldur vinaskilnaði.
9Den som skyler vad som är brutet, han vill främja kärlek, men den som river upp gammalt, han gör vänner oense.
10Ávítur fá meira á hygginn mann en hundrað högg á heimskingja.
10En förebråelse verkar mer på den förståndige än hundra slag på dåren.
11Uppreisnarmaðurinn hyggur á illt eitt, en grimmur sendiboði mun sendur verða móti honum.
11Upprorsmakaren vill allenast vad ont är, men en budbärare utan förbarmande skall sändas mot honom.
12Betra er fyrir mann að mæta birnu, sem rænd er húnum sínum, heldur en heimskingja í flónsku hans.
12Bättre är att möta en björninna från vilken man har tagit ungarna, än att möta en dåre i hans oförnuft.
13Sá sem launar gott með illu, frá hans húsi víkur ógæfan eigi.
13Den som vedergäller gott med ont, från hans hus skall olyckan icke vika.
14Þegar deila byrjar, er sem tekin sé úr stífla, lát því af þrætunni, áður en rifrildi hefst.
14Att begynna träta är att släppa ett vattenflöde löst; håll därför inne, förrän kivet har brutit ut.
15Sá sem sekan sýknar, og sá sem saklausan sakfellir, þeir eru báðir Drottni andstyggð.
15Den som friar den skyldige och den som fäller den oskyldige, de äro båda en styggelse för HERREN.
16Hvað stoða peningar í hendi heimskingjans til þess að kaupa speki, þar sem vitið er ekkert?
16Vartill gagna väl penningar i dårens hand? Han kunde köpa sig vishet, men han saknar förstånd.
17Vinur elskar ætíð og í nauðum er hann sem bróðir.
17En väns kärlek består alltid. och en broder födes till hjälp i nöden.
18Óvitur maður er sá, er til handsala gengur, sá sem gengur í ábyrgð fyrir náunga sinn.
18En människa utan förstånd är den som giver handslag, den som går i borgen för sin nästa.
19Sá elskar yfirsjón, sem þrætu elskar, sá sem háar gjörir dyr sínar, sækist eftir hruni.
19Den som älskar split, han älskar överträdelse; Men som bygger sin dörr hög, han far efter fall.
20Rangsnúið hjarta öðlast enga gæfu, og sá sem hefir fláráða tungu, hrapar í ógæfu.
20Den som har ett vrångt hjärta vinner ingen framgång, och den som har en förvänd tunga, han faller i olycka.
21Sá sem getur af sér heimskingja, honum verður það til mæðu, og faðir glópsins fagnar ekki.
21Den som har fött en dåraktig son får bedrövelse av honom, en dåres fader har ingen glädje.
22Glatt hjarta veitir góða heilsubót, en dapurt geð skrælir beinin.
22Ett glatt hjärta är en god läkedom, men ett brutet mod tager märgen ur benen.
23Hinn óguðlegi þiggur mútur á laun til þess að beygja leiðir réttvísinnar.
23Den ogudaktige tager gärna skänker i lönndom, för att han skall vränga rättens vägar.
24Hygginn maður hefir viskuna fyrir framan sig, en augu heimskingjans eru úti á heimsenda.
24Den förståndige har sin blick på visheten, men dårens ögon äro vid jordens ända.
25Heimskur sonur er föður sínum til sorgar og þeirri til angurs, er ól hann.
25En dåraktig son är sin faders grämelse och en bitter sorg för henne som har fött honom.
26Það eitt að sekta saklausan er ekki gott, en að berja tignarmenni tekur þó út yfir.
26Att pliktfälla jämväl den rättfärdige är icke tillbörligt; att slå ädla män strider mot rättvisan.
27Fámálugur maður er hygginn, og geðrór maður er skynsamur.Afglapinn getur jafnvel álitist vitur, ef hann þegir, hygginn, ef hann lokar vörunum.
27Den som har vett, han spar sina ord; och lugn till sinnes är en man med förstånd.
28Afglapinn getur jafnvel álitist vitur, ef hann þegir, hygginn, ef hann lokar vörunum.
28Om den oförnuftige tege, så aktades också han för vis; den som tillsluter sina läppar är förståndig.