1Þegar þú situr til borðs með valdsherra, þá gæt þess vel, hvern þú hefir fyrir framan þig,
1När du sitter till bords med en furste, så besinna väl vad du har framför dig,
2og set þér hníf á barka, ef þú ert matmaður.
2och sätt en kniv på din strupe, om du är alltför hungrig.
3Lát þig ekki langa í kræsingar hans, því að þær eru svikul fæða.
3Var ej lysten efter hans smakliga rätter, ty de äro en bedräglig kost.
4Streist þú ekki við að verða ríkur, hættu að verja viti þínu til þess.
4Möda dig icke för att bliva rik; avstå från att bruka klokskap.
5Hvort skulu augu þín hvarfla til auðsins, sem er svo stopull? Því að sannlega gjörir hann sér vængi eins og örn, sem flýgur til himins.
5Låt icke dina blickar flyga efter det som ej har bestånd; ty förvisso gör det sig vingar och flyger sin väg, såsom örnen mot himmelen.
6Et eigi brauð hjá nískum manni og lát þig ekki langa í kræsingar hans,
6Ät icke den missunnsammes bröd, och var ej lysten efter hans smakliga rätter;
7því að hann er eins og maður, sem reiknar með sjálfum sér. ,,Et og drekk!`` segir hann við þig, en hjarta hans er eigi með þér.
7ty han förfar efter sina själviska beräkningar. »Ät och drick» kan han val säga till dig, men hans hjärta är icke med dig.
8Bitanum, sem þú hefir etið, verður þú að æla upp aftur, og blíðmælum þínum hefir þú á glæ kastað.
8Den bit du har ätit måste du utspy, och dina vänliga ord har du förspillt.
9Tala þú eigi fyrir eyrum heimskingjans, því að hann fyrirlítur hyggindi ræðu þinnar.
9Tala icke för en dåres öron, ty han föraktar vad klokt du säger.
10Fær þú eigi úr stað landamerki ekkjunnar og gakk þú eigi inn á akra munaðarleysingjanna,
10Flytta icke ett gammalt råmärke, och gör icke intrång på de faderlösas åkrar.
11því að lausnari þeirra er sterkur _ hann mun flytja mál þeirra gegn þér.
11Ty deras bördeman är stark; han skall utföra deras sak mot dig.
12Snú þú hjarta þínu að umvöndun og eyrum þínum að vísdómsorðum.
12Vänd ditt hjärta till tuktan och dina öron till de ord som giva kunskap.
13Spara eigi aga við sveininn, því ekki deyr hann, þótt þú sláir hann með vendinum.
13Låt icke gossen vara utan aga; ty om du slår honom med riset, så bevaras han från döden;
14Þú slær hann að sönnu með vendinum, en þú frelsar líf hans frá Helju.
14ja, om du slår honom med riset, så räddar du hans själ undan dödsriket.
15Son minn, þegar hjarta þitt verður viturt, þá gleðst ég líka í hjarta mínu,
15Min son, om ditt hjärta bliver vist, så gläder sig ock mitt hjärta;
16og nýru mín fagna, er varir þínar mæla það sem rétt er.
16ja, mitt innersta fröjdar sig, när dina läppar tala vad rätt är.
17Lát eigi hjarta þitt öfunda syndara, heldur ástunda guðsótta á degi hverjum,
17Låt icke ditt hjärta avundas syndare, men nitälska för HERRENS fruktan beständigt.
18því að vissulega er enn framtíð fyrir hendi, og von þín mun eigi að engu verða.
18Förvisso har du då en framtid, och ditt hopp varder icke om intet.
19Heyr þú, son minn, og ver vitur og stýr hjarta þínu rétta leið.
19Hör, du min son, och bliv vis, och låt ditt hjärta gå rätta vägar.
20Ver þú ekki með drykkjurútum, með þeim, sem hvoma í sig kjöt,
20Var icke bland vindrinkare, icke bland dem som äro överdådiga i mat.
21því að drykkjurútar og mathákar verða snauðir, og svefnmók klæðir í tötra.
21Ty drinkare och frossare bliva fattiga, och sömnaktighet giver trasiga kläder.
22Hlýð þú föður þínum, sem hefir getið þig, og fyrirlít ekki móður þína, þótt hún sé orðin gömul.
22Hör din fader, som har fött dig, och förakta icke din moder, när hon varder gammal.
23Kaup þú sannleika, og sel hann ekki, visku, aga og hyggindi.
23Sök förvärva sanning, och avhänd dig henne icke, sök vishet och tukt och förstånd.
24Faðir réttláts manns fagnar, og sá sem gat vitran son, gleðst af honum.
24Stor fröjd har den rättfärdiges fader; den som har fått en vis son har glädje av honom.
25Gleðjist faðir þinn og móðir þín og fagni hún, sem fæddi þig.
25Må då din fader och din moder få glädje, och må hon som har fött dig kunna fröjda sig.
26Son minn, gef mér hjarta þitt, og lát vegu mína vera þér geðfellda.
26Giv mig, min son, ditt hjärta, och låt mina vägar behaga dina ögon.
27Því að skækja er djúp gröf og léttúðardrós þröngur pyttur.
27Ty skökan är en djup grop, och nästans hustru är en trång brunn.
28Já, hún liggur í leyni eins og ræningi og fjölgar hinum ótrúu meðal mannanna.
28Ja, såsom en rövare ligger hon på lur och de trolösas antal förökar hon bland människorna.
29Hver æjar? hver veinar? hver á í deilum? hver kvartar? hver fær sár að þarflausu? hver rauð augu?
29Var är ve, var är jämmer? Var äro trätor, var är klagan? Var äro sår utan sak? Var äro ögon höljda i dunkel?
30Þeir sem sitja við vín fram á nætur, þeir sem koma saman til að bergja á krydduðum drykkjum.
30Jo, där man länge sitter kvar vid vinet, där man samlas för att pröva kryddade drycker.
31Horf þú ekki á vínið, hve rautt það er, hversu það glóir í bikarnum og rennur ljúflega niður.
31Så se då icke på vinet, att det är så rött, att det giver sådan glans i bägaren, och att det så lätt rinner ned.
32Að síðustu bítur það sem höggormur og spýtir eitri sem naðra.
32På sistone stinger det ju såsom ormen, och likt basilisken sprutar det gift.
33Augu þín munu sjá kynlega hluti, og hjarta þitt mun mæla fláræði.
33Dina ögon få då skåda sällsamma syner, och ditt hjärta talar förvända ting.
34Og þú munt vera eins og sá, sem liggur úti í miðju hafi, já, eins og sá, er liggur efst uppi á siglutré.,,Þeir hafa slegið mig, ég kenndi ekkert til, þeir hafa barið mig, ég varð þess ekki var. Hvenær mun ég vakna? Ég vil meira vín!``
34Det är dig såsom låge du i havets djup, eller såsom svävade du uppe i en mast:
35,,Þeir hafa slegið mig, ég kenndi ekkert til, þeir hafa barið mig, ég varð þess ekki var. Hvenær mun ég vakna? Ég vil meira vín!``
35»De slå mig, men åt vållar mig ingen smärta, de stöta mig, men jag känner det icke. När skall jag då vakna upp, så att jag återigen får skaffa mig sådant?»