1Eftir þetta kvaddi Drottinn til aðra, sjötíu og tvo að tölu, og sendi þá á undan sér, tvo og tvo, í hverja þá borg og stað, sem hann ætlaði sjálfur að koma til.
1Now after these things, the Lord also appointed seventy others, and sent them two by two ahead of him literally, “before his face” into every city and place, where he was about to come.
2Og hann sagði við þá: ,,Uppskeran er mikil, en verkamenn fáir. Biðjið því herra uppskerunnar að senda verkamenn til uppskeru sinnar.
2Then he said to them, “The harvest is indeed plentiful, but the laborers are few. Pray therefore to the Lord of the harvest, that he may send out laborers into his harvest.
3Farið! Ég sendi yður eins og lömb meðal úlfa.
3 Go your ways. Behold, I send you out as lambs among wolves.
4Hafið ekki pyngju, ekki mal né skó, og heilsið engum á leiðinni.
4 Carry no purse, nor wallet, nor sandals. Greet no one on the way.
5Hvar sem þér komið í hús, þá segið fyrst: ,Friður sé með þessu húsi.`
5 Into whatever house you enter, first say, ‘Peace be to this house.’
6Og sé þar friðar sonur, mun friður yðar hvíla yfir honum, ella hverfa aftur til yðar.
6 If a son of peace is there, your peace will rest on him; but if not, it will return to you.
7Verið um kyrrt í sama húsi, neytið þess, sem þar er fram boðið í mat og drykk. Verður er verkamaðurinn launa sinna. Eigi skuluð þér flytjast hús úr húsi.
7 Remain in that same house, eating and drinking the things they give, for the laborer is worthy of his wages. Don’t go from house to house.
8Og hvar sem þér komið í borg og tekið er við yður, þá neytið þess, sem fyrir yður er sett.
8 Into whatever city you enter, and they receive you, eat the things that are set before you.
9Læknið þá, sem þar eru sjúkir, og segið þeim: ,Guðs ríki er komið í nánd við yður.`
9 Heal the sick who are therein, and tell them, ‘The Kingdom of God has come near to you.’
10En hvar sem þér komið í borg og eigi er við yður tekið, þá farið út á strætin og segið:
10 But into whatever city you enter, and they don’t receive you, go out into its streets and say,
11,Jafnvel það dust, sem loðir við fætur vora úr borg yðar, þurrkum vér af oss handa yður. Vitið samt þetta, að Guðs ríki er komið í nánd.`
11 ‘Even the dust from your city that clings to us, we wipe off against you. Nevertheless know this, that the Kingdom of God has come near to you.’
12Ég segi yður: Bærilegra mun Sódómu á þeim degi en þeirri borg.
12 I tell you, it will be more tolerable in that day for Sodom than for that city.
13Vei þér, Korasín! Vei þér, Betsaída! Ef gjörst hefðu í Týrus og Sídon kraftaverkin, sem gjörðust í ykkur, hefðu þeir löngu iðrast og setið í sekk og ösku.
13 “Woe to you, Chorazin! Woe to you, Bethsaida! For if the mighty works had been done in Tyre and Sidon which were done in you, they would have repented long ago, sitting in sackcloth and ashes.
14En Týrus og Sídon mun bærilegra í dóminum en ykkur.
14 But it will be more tolerable for Tyre and Sidon in the judgment than for you.
15Og þú Kapernaum! Verður þú hafin til himins? Nei, til heljar mun þér steypt verða.
15 You, Capernaum, who are exalted to heaven, will be brought down to Hades. Hades is the lower realm of the dead, or Hell.
16Sá sem á yður hlýðir, hlýðir á mig, og sá sem yður hafnar, hafnar mér. En sá sem hafnar mér, hafnar þeim er sendi mig.``
16 Whoever listens to you listens to me, and whoever rejects you rejects me. Whoever rejects me rejects him who sent me.”
17Nú komu þeir sjötíu og tveir aftur með fögnuði og sögðu: ,,Herra, jafnvel illir andar eru oss undirgefnir í þínu nafni.``
17The seventy returned with joy, saying, “Lord, even the demons are subject to us in your name!”
18En hann mælti við þá: ,,Ég sá Satan hrapa af himni sem eldingu.
18He said to them, “I saw Satan having fallen like lightning from heaven.
19Ég hef gefið yður vald að stíga á höggorma og sporðdreka og yfir öllu óvinarins veldi. Alls ekkert mun yður mein gjöra.
19 Behold, I give you authority to tread on serpents and scorpions, and over all the power of the enemy. Nothing will in any way hurt you.
20Gleðjist samt ekki af því, að andarnir eru yður undirgefnir, gleðjist öllu heldur af hinu, að nöfn yðar eru skráð í himnunum.``
20 Nevertheless, don’t rejoice in this, that the spirits are subject to you, but rejoice that your names are written in heaven.”
21Á sömu stundu varð hann glaður í heilögum anda og sagði: ,,Ég vegsama þig, faðir, herra himins og jarðar, að þú hefur hulið þetta spekingum og hyggindamönnum, en opinberað það smælingjum. Já, faðir, svo var þér þóknanlegt.
21In that same hour Jesus rejoiced in the Holy Spirit, and said, “I thank you, O Father, Lord of heaven and earth, that you have hidden these things from the wise and understanding, and revealed them to little children. Yes, Father, for so it was well-pleasing in your sight.”
22Allt er mér falið af föður mínum, og enginn veit, hver sonurinn er, nema faðirinn, né hver faðirinn er, nema sonurinn og sá sem sonurinn vill opinbera hann.``
22Turning to the disciples, he said, “All things have been delivered to me by my Father. No one knows who the Son is, except the Father, and who the Father is, except the Son, and he to whomever the Son desires to reveal him.”
23Og hann sneri sér að lærisveinum sínum og sagði við þá einslega: ,,Sæl eru þau augu, sem sjá það sem þér sjáið.
23Turning to the disciples, he said privately, “Blessed are the eyes which see the things that you see,
24Því að ég segi yður: Margir spámenn og konungar vildu sjá það sem þér sjáið, en sáu það ekki, og heyra það sem þér heyrið, en heyrðu það ekki.``
24 for I tell you that many prophets and kings desired to see the things which you see, and didn’t see them, and to hear the things which you hear, and didn’t hear them.”
25Lögvitringur nokkur sté fram, vildi freista hans og mælti: ,,Meistari, hvað á ég að gjöra til þess að öðlast eilíft líf?``
25Behold, a certain lawyer stood up and tested him, saying, “Teacher, what shall I do to inherit eternal life?”
26Jesús sagði við hann: ,,Hvað er ritað í lögmálinu? Hvernig lest þú?``
26He said to him, “What is written in the law? How do you read it?”
27Hann svaraði: ,,Elska skalt þú Drottin, Guð þinn, af öllu hjarta þínu, allri sálu þinni, öllum mætti þínum og öllum huga þínum, og náunga þinn eins og sjálfan þig.``
27He answered, “You shall love the Lord your God with all your heart, with all your soul, with all your strength, and with all your mind; Deuteronomy 6:5 and your neighbor as yourself.” Leviticus 19:18
28Jesús sagði við hann: ,,Þú svaraðir rétt. Gjör þú þetta, og þú munt lifa.``
28He said to him, “You have answered correctly. Do this, and you will live.”
29En hann vildi réttlæta sjálfan sig og sagði við Jesú: ,,Hver er þá náungi minn?``
29But he, desiring to justify himself, asked Jesus, “Who is my neighbor?”
30Því svaraði Jesús svo: ,,Maður nokkur fór frá Jerúsalem ofan til Jeríkó og féll í hendur ræningjum. Þeir flettu hann klæðum og börðu hann, hurfu brott síðan og létu hann eftir dauðvona.
30Jesus answered, “A certain man was going down from Jerusalem to Jericho, and he fell among robbers, who both stripped him and beat him, and departed, leaving him half dead.
31Svo vildi til, að prestur nokkur fór ofan sama veg og sá manninn, en sveigði fram hjá.
31 By chance a certain priest was going down that way. When he saw him, he passed by on the other side.
32Eins kom og levíti þar að, sá hann og sveigði fram hjá.
32 In the same way a Levite also, when he came to the place, and saw him, passed by on the other side.
33En Samverji nokkur, er var á ferð, kom að honum, og er hann sá hann, kenndi hann í brjósti um hann,
33 But a certain Samaritan, as he traveled, came where he was. When he saw him, he was moved with compassion,
34gekk til hans, batt um sár hans og hellti í þau viðsmjöri og víni. Og hann setti hann á sinn eigin eyk, flutti hann til gistihúss og lét sér annt um hann.
34 came to him, and bound up his wounds, pouring on oil and wine. He set him on his own animal, and brought him to an inn, and took care of him.
35Daginn eftir tók hann upp tvo denara, fékk gestgjafanum og mælti: ,Lát þér annt um hann og það sem þú kostar meiru til, skal ég borga þér, þegar ég kem aftur.`
35 On the next day, when he departed, he took out two denarii, and gave them to the host, and said to him, ‘Take care of him. Whatever you spend beyond that, I will repay you when I return.’
36Hver þessara þriggja sýnist þér hafa reynst náungi þeim manni, sem féll í hendur ræningjum?``
36 Now which of these three do you think seemed to be a neighbor to him who fell among the robbers?”
37Hann mælti: ,,Sá sem miskunnarverkið gjörði á honum.`` Jesús sagði þá við hann: ,,Far þú og gjör hið sama.``
37He said, “He who showed mercy on him.” Then Jesus said to him, “Go and do likewise.”
38Á ferð þeirra kom Jesús í þorp nokkurt, og kona að nafni Marta bauð honum heim.
38It happened as they went on their way, he entered into a certain village, and a certain woman named Martha received him into her house.
39Hún átti systur, er María hét, og settist hún við fætur Drottins og hlýddi á orð hans.
39She had a sister called Mary, who also sat at Jesus’ feet, and heard his word.
40En Marta lagði allan hug á að veita sem mesta þjónustu. Og hún gekk til hans og mælti: ,,Herra, hirðir þú eigi um það, að systir mín lætur mig eina um að þjóna gestum? Seg þú henni að hjálpa mér.``
40But Martha was distracted with much serving, and she came up to him, and said, “Lord, don’t you care that my sister left me to serve alone? Ask her therefore to help me.”
41En Drottinn svaraði henni: ,,Marta, Marta, þú ert áhyggjufull og mæðist í mörgu,en eitt er nauðsynlegt. María valdi góða hlutskiptið. Það verður ekki frá henni tekið.``
41Jesus answered her, “Martha, Martha, you are anxious and troubled about many things,
42en eitt er nauðsynlegt. María valdi góða hlutskiptið. Það verður ekki frá henni tekið.``
42 but one thing is needed. Mary has chosen the good part, which will not be taken away from her.”