¹Hvíldardag nokkurn kom Jesús í hús eins af höfðingjum farísea til máltíðar, og höfðu þeir gætur á honum.

¹It happened, when he went into the house of one of the rulers of the Pharisees on a Sabbath to eat bread, that they were watching him.

²Þá var þar frammi fyrir honum maður einn vatnssjúkur.

²Behold, a certain man who had dropsy was in front of him.

³Jesús tók þá til máls og sagði við lögvitringana og faríseana: ,,Er leyfilegt að lækna á hvíldardegi eða ekki?``

³Jesus, answering, spoke to the lawyers and Pharisees, saying, “Is it lawful to heal on the Sabbath?”

⁴Þeir þögðu við. En hann tók á honum, læknaði hann og lét hann fara.

⁴But they were silent. He took him, and healed him, and let him go.

⁵Og Jesús mælti við þá: ,,Nú á einhver yðar asna eða naut, sem fellur í brunn, mun hann ekki óðara draga það upp, þótt hvíldardagur sé?``

⁵He answered them, “Which of you, if your son TR reads “donkey” instead of “son” or an ox fell into a well, wouldn’t immediately pull him out on a Sabbath day?”

⁶Þeir gátu engu svarað þessu.

⁶They couldn’t answer him regarding these things.

⁷Jesús gaf því gætur, hvernig þeir, sem boðnir voru, völdu sér hefðarsætin, tók dæmi og sagði við þá:

⁷He spoke a parable to those who were invited, when he noticed how they chose the best seats, and said to them,

⁸,,Þegar einhver býður þér til brúðkaups, þá set þig ekki í hefðarsæti. Svo getur farið, að manni þér fremri að virðingu sé boðið,

⁸ “When you are invited by anyone to a marriage feast, don’t sit in the best seat, since perhaps someone more honorable than you might be invited by him,

⁹og sá komi, er ykkur bauð, og segi við þig: ,Þoka fyrir manni þessum.` Þá verður þú með kinnroða að taka ysta sæti.

⁹ and he who invited both of you would come and tell you, ‘Make room for this person.’ Then you would begin, with shame, to take the lowest place.

¹⁰Far þú heldur, er þér er boðið, og set þig í ysta sæti, svo að sá sem bauð þér segi við þig, þegar hann kemur: ,Vinur, flyt þig hærra upp!` Mun þér þá virðing veitast frammi fyrir öllum, er sitja til borðs með þér.

¹⁰ But when you are invited, go and sit in the lowest place, so that when he who invited you comes, he may tell you, ‘Friend, move up higher.’ Then you will be honored in the presence of all who sit at the table with you.

¹¹Því að hver sem upp hefur sjálfan sig, mun auðmýktur verða, en sá sem auðmýkir sjálfan sig, mun upp hafinn verða.``

¹¹ For everyone who exalts himself will be humbled, and whoever humbles himself will be exalted.”

¹²Þá sagði hann við gestgjafa sinn: ,,Þegar þú heldur miðdegisverð eða kvöldverð, bjóð þá hvorki vinum þínum né bræðrum, ættingjum né ríkum nágrönnum. Þeir bjóða þér aftur, og þú færð endurgjald.

¹²He also said to the one who had invited him, “When you make a dinner or a supper, don’t call your friends, nor your brothers, nor your kinsmen, nor rich neighbors, or perhaps they might also return the favor, and pay you back.

¹³Þegar þú gjörir veislu, þá bjóð þú fátækum og örkumla, höltum og blindum,

¹³ But when you make a feast, ask the poor, the maimed, the lame, or the blind;

¹⁴og munt þú sæll verða, því þeir geta ekki endurgoldið þér, en þú færð það endurgoldið í upprisu réttlátra.``

¹⁴ and you will be blessed, because they don’t have the resources to repay you. For you will be repaid in the resurrection of the righteous.”

¹⁵Þegar einn þeirra, er að borði sátu, heyrði þetta, sagði hann við Jesú: ,,Sæll er sá, sem neytir brauðs í Guðs ríki.``

¹⁵When one of those who sat at the table with him heard these things, he said to him, “Blessed is he who will feast in the Kingdom of God!”

¹⁶Jesús sagði við hann: ,,Maður nokkur gjörði mikla kvöldmáltíð og bauð mörgum.

¹⁶But he said to him, “A certain man made a great supper, and he invited many people.

¹⁷Er stundin kom, að veislan skyldi vera, sendi hann þjón sinn að segja þeim, er boðnir voru: ,Komið, nú er allt tilbúið.`

¹⁷ He sent out his servant at supper time to tell those who were invited, ‘Come, for everything is ready now.’

¹⁸En þeir tóku allir að afsaka sig einum munni. Hinn fyrsti sagði við hann: ,Ég hef keypt akur og verð að fara og líta á hann. Ég bið þig, haf mig afsakaðan.`

¹⁸ They all as one began to make excuses. “The first said to him, ‘I have bought a field, and I must go and see it. Please have me excused.’

¹⁹Annar sagði: ,Ég hef keypt fimm tvenndir akneyta og er á förum að reyna þau. Ég bið þig, haf mig afsakaðan.`

¹⁹ “Another said, ‘I have bought five yoke of oxen, and I must go try them out. Please have me excused.’

²⁰Og enn annar sagði: ,Konu hef ég eignast, ekki get ég komið.`

²⁰ “Another said, ‘I have married a wife, and therefore I can’t come.’

²¹Þjónninn kom og tjáði herra sínum þetta. Þá reiddist húsbóndinn og sagði við þjón sinn: ,Far þú fljótt út á stræti og götur borgarinnar, og leið inn hingað fátæka, örkumla, blinda og halta.`

²¹ “That servant came, and told his lord these things. Then the master of the house, being angry, said to his servant, ‘Go out quickly into the streets and lanes of the city, and bring in the poor, maimed, blind, and lame.’

²²Og þjónninn sagði: ,Herra, það er gjört, sem þú bauðst, og enn er rúm.`

²² “The servant said, ‘Lord, it is done as you commanded, and there is still room.’

²³Þá sagði húsbóndinn við þjóninn: ,Far þú út um brautir og gerði og þrýstu þeim að koma inn, svo að hús mitt fyllist.

²³ “The lord said to the servant, ‘Go out into the highways and hedges, and compel them to come in, that my house may be filled.

²⁴Því ég segi yður, að enginn þeirra manna, er boðnir voru, mun smakka kvöldmáltíð mína.```

²⁴ For I tell you that none of those men who were invited will taste of my supper.’”

²⁵Mikill fjöldi fólks var honum samferða. Hann sneri sér við og sagði við þá:

²⁵Now great multitudes were going with him. He turned and said to them,

²⁶,,Ef einhver kemur til mín og hatar ekki föður sinn og móður, konu og börn, bræður og systur og enda sitt eigið líf, sá getur ekki verið lærisveinn minn.

²⁶ “If anyone comes to me, and doesn’t disregard or, hate his own father, mother, wife, children, brothers, and sisters, yes, and his own life also, he can’t be my disciple.

²⁷Hver sem ber ekki sinn kross og fylgir mér, getur ekki verið lærisveinn minn.

²⁷ Whoever doesn’t bear his own cross, and come after me, can’t be my disciple.

²⁸Hver yðar sest ekki fyrst við, ef hann ætlar að reisa turn, og reiknar kostnaðinn, hvort hann eigi nóg til að ljúka verkinu?

²⁸ For which of you, desiring to build a tower, doesn’t first sit down and count the cost, to see if he has enough to complete it?

²⁹Ella má svo fara, að hann leggi undirstöðu, en fái ekki við lokið, og allir, sem það sjá, taki að spotta hann

²⁹ Or perhaps, when he has laid a foundation, and is not able to finish, everyone who sees begins to mock him,

³⁰og segja: ,Þessi maður fór að byggja, en gat ekki lokið.`

³⁰ saying, ‘This man began to build, and wasn’t able to finish.’

³¹Eða hvaða konungur fer með hernaði gegn öðrum konungi og sest ekki fyrst við og ráðgast um, hvort honum sé fært að mæta með tíu þúsundum þeim er fer á móti honum með tuttugu þúsundir?

³¹ Or what king, as he goes to encounter another king in war, will not sit down first and consider whether he is able with ten thousand to meet him who comes against him with twenty thousand?

³²Sé svo ekki, gerir hann menn á fund hans, meðan hann er enn langt undan, og spyr um friðarkosti.

³² Or else, while the other is yet a great way off, he sends an envoy, and asks for conditions of peace.

³³Þannig getur enginn yðar verið lærisveinn minn, nema hann segi skilið við allt sem hann á.

³³ So therefore whoever of you who doesn’t renounce all that he has, he can’t be my disciple.

³⁴Saltið er gott, en ef saltið sjálft dofnar, með hverju á þá að krydda það?Hvorki er það hæft á tún né taðhaug. Því er fleygt. Hver sem eyru hefur að heyra, hann heyri.``

³⁴ Salt is good, but if the salt becomes flat and tasteless, with what do you season it?

³⁵Hvorki er það hæft á tún né taðhaug. Því er fleygt. Hver sem eyru hefur að heyra, hann heyri.``

³⁵ It is fit neither for the soil nor for the manure pile. It is thrown out. He who has ears to hear, let him hear.”