¹Allir tollheimtumenn og bersyndugir komu til Jesú að hlýða á hann,

¹Now all the tax collectors and sinners were coming close to him to hear him.

²en farísear og fræðimenn ömuðust við því og sögðu: ,,Þessi maður tekur að sér syndara og samneytir þeim.``

²The Pharisees and the scribes murmured, saying, “This man welcomes sinners, and eats with them.”

³En hann sagði þeim þessa dæmisögu:

³He told them this parable.

⁴,,Nú á einhver yðar hundrað sauði og týnir einum þeirra. Skilur hann ekki þá níutíu og níu eftir í óbyggðinni og fer eftir þeim, sem týndur er, þar til hann finnur hann?

⁴ “Which of you men, if you had one hundred sheep, and lost one of them, wouldn’t leave the ninety-nine in the wilderness, and go after the one that was lost, until he found it?

⁵Og glaður leggur hann sauðinn á herðar sér, er hann finnur hann.

⁵ When he has found it, he carries it on his shoulders, rejoicing.

⁶Þegar hann kemur heim, kallar hann saman vini sína og nágranna og segir við þá: ,Samgleðjist mér, því að ég hef fundið sauðinn minn, sem týndur var.`

⁶ When he comes home, he calls together his friends and his neighbors, saying to them, ‘Rejoice with me, for I have found my sheep which was lost!’

⁷Ég segi yður, þannig verður meiri fögnuður á himni yfir einum syndara, sem gjörir iðrun, en yfir níutíu og níu réttlátum, sem ekki hafa iðrunar þörf.

⁷ I tell you that even so there will be more joy in heaven over one sinner who repents, than over ninety-nine righteous people who need no repentance.

⁸Eða kona, sem á tíu drökmur og týnir einni drökmu, kveikir hún þá ekki á lampa, sópar húsið og leitar vandlega, uns hún finnur hana?

⁸ Or what woman, if she had ten drachma A drachma coin was worth about 2 days wages for an agricultural laborer. coins, if she lost one drachma coin, wouldn’t light a lamp, sweep the house, and seek diligently until she found it?

⁹Og er hún hefur fundið hana, kallar hún saman vinkonur sínar og grannkonur og segir: ,Samgleðjist mér, því að ég hef fundið drökmuna, sem ég týndi.`

⁹ When she has found it, she calls together her friends and neighbors, saying, ‘Rejoice with me, for I have found the drachma which I had lost.’

¹⁰Ég segi yður: Þannig verður fögnuður með englum Guðs yfir einum syndara, sem gjörir iðrun.``

¹⁰ Even so, I tell you, there is joy in the presence of the angels of God over one sinner repenting.”

¹¹Enn sagði hann: ,,Maður nokkur átti tvo sonu.

¹¹He said, “A certain man had two sons.

¹²Sá yngri þeirra sagði við föður sinn: ,Faðir, lát mig fá þann hluta eignanna, sem mér ber.` Og hann skipti með þeim eigum sínum.

¹² The younger of them said to his father, ‘Father, give me my share of your property.’ He divided his livelihood between them.

¹³Fáum dögum síðar tók yngri sonurinn allt fé sitt og fór burt í fjarlægt land. Þar sóaði hann eigum sínum í óhófsömum lifnaði.

¹³ Not many days after, the younger son gathered all of this together and traveled into a far country. There he wasted his property with riotous living.

¹⁴En er hann hafði öllu eytt, varð mikið hungur í því landi, og hann tók að líða skort.

¹⁴ When he had spent all of it, there arose a severe famine in that country, and he began to be in need.

¹⁵Fór hann þá og settist upp hjá manni einum í því landi. Sá sendi hann út á lendur sínar að gæta svína.

¹⁵ He went and joined himself to one of the citizens of that country, and he sent him into his fields to feed pigs.

¹⁶Þá langaði hann að seðja sig á drafinu, er svínin átu, en enginn gaf honum.

¹⁶ He wanted to fill his belly with the husks that the pigs ate, but no one gave him any.

¹⁷En nú kom hann til sjálfs sín og sagði: ,Hve margir eru daglaunamenn föður míns og hafa gnægð matar, en ég ferst hér úr hungri!

¹⁷ But when he came to himself he said, ‘How many hired servants of my father’s have bread enough to spare, and I’m dying with hunger!

¹⁸Nú tek ég mig upp, fer til föður míns og segi við hann: Faðir, ég hef syndgað móti himninum og gegn þér.

¹⁸ I will get up and go to my father, and will tell him, “Father, I have sinned against heaven, and in your sight.

¹⁹Ég er ekki framar verður að heita sonur þinn. Lát mig vera sem einn af daglaunamönnum þínum.`

¹⁹ I am no more worthy to be called your son. Make me as one of your hired servants.”’

²⁰Og hann tók sig upp og fór til föður síns. En er hann var enn langt í burtu, sá faðir hans hann og kenndi í brjósti um hann, hljóp og féll um háls honum og kyssti hann.

²⁰ “He arose, and came to his father. But while he was still far off, his father saw him, and was moved with compassion, and ran, and fell on his neck, and kissed him.

²¹En sonurinn sagði við hann: ,Faðir, ég hef syndgað móti himninum og gegn þér. Ég er ekki framar verður að heita sonur þinn.`

²¹ The son said to him, ‘Father, I have sinned against heaven, and in your sight. I am no longer worthy to be called your son.’

²²Þá sagði faðir hans við þjóna sína: ,Komið fljótt með hina bestu skikkju og færið hann í, dragið hring á hönd hans og skó á fætur honum.

²² “But the father said to his servants, ‘Bring out the best robe, and put it on him. Put a ring on his hand, and shoes on his feet.

²³Sækið og alikálfinn og slátrið, vér skulum eta og gjöra oss glaðan dag.

²³ Bring the fattened calf, kill it, and let us eat, and celebrate;

²⁴Því að þessi sonur minn var dauður og er lifnaður aftur. Hann var týndur og er fundinn.` Tóku menn nú að gjöra sér glaðan dag.

²⁴ for this, my son, was dead, and is alive again. He was lost, and is found.’ They began to celebrate.

²⁵En eldri sonur hans var á akri. Þegar hann kom og nálgaðist húsið, heyrði hann hljóðfæraslátt og dans.

²⁵ “Now his elder son was in the field. As he came near to the house, he heard music and dancing.

²⁶Hann kallaði á einn piltanna og spurði, hvað um væri að vera.

²⁶ He called one of the servants to him, and asked what was going on.

²⁷Hann svaraði: ,Bróðir þinn er kominn, og faðir þinn hefur slátrað alikálfinum, af því að hann heimti hann heilan heim.`

²⁷ He said to him, ‘Your brother has come, and your father has killed the fattened calf, because he has received him back safe and healthy.’

²⁸Þá reiddist hann og vildi ekki fara inn. En faðir hans fór út og bað hann koma.

²⁸ But he was angry, and would not go in. Therefore his father came out, and begged him.

²⁹En hann svaraði föður sínum: ,Nú er ég búinn að þjóna þér öll þessi ár og hef aldrei breytt út af boðum þínum, og mér hefur þú aldrei gefið kiðling, að ég gæti glatt mig með vinum mínum.

²⁹ But he answered his father, ‘Behold, these many years I have served you, and I never disobeyed a commandment of yours, but you never gave me a goat, that I might celebrate with my friends.

³⁰En þegar hann kemur, þessi sonur þinn, sem hefur sóað eigum þínum með skækjum, þá slátrar þú alikálfinum fyrir hann.`

³⁰ But when this, your son, came, who has devoured your living with prostitutes, you killed the fattened calf for him.’

³¹Hann sagði þá við hann: ,Barnið mitt, þú ert alltaf hjá mér, og allt mitt er þitt.En nú varð að halda hátíð og fagna, því hann bróðir þinn, sem var dauður, er lifnaður aftur, hann var týndur og er fundinn.```

³¹ “He said to him, ‘Son, you are always with me, and all that is mine is yours.

³²En nú varð að halda hátíð og fagna, því hann bróðir þinn, sem var dauður, er lifnaður aftur, hann var týndur og er fundinn.```

³² But it was appropriate to celebrate and be glad, for this, your brother, was dead, and is alive again. He was lost, and is found.’”