¹Þá sagði hann þeim dæmisögu um það, hvernig þeir skyldu stöðugt biðja og eigi þreytast:

¹He also spoke a parable to them that they must always pray, and not give up,

²,,Í borg einni var dómari, sem hvorki óttaðist Guð né skeytti um nokkurn mann.

²saying, “There was a judge in a certain city who didn’t fear God, and didn’t respect man.

³Í sömu borg var ekkja, sem kom einlægt til hans og sagði: ,Lát þú mig ná rétti á mótstöðumanni mínum.`

³ A widow was in that city, and she often came to him, saying, ‘Defend me from my adversary!’

⁴Það vildi hann ekki lengi vel. En að lokum sagði hann við sjálfan sig: ,Ekki óttast ég Guð að sönnu né skeyti um nokkurn mann.

⁴ He wouldn’t for a while, but afterward he said to himself, ‘Though I neither fear God, nor respect man,

⁵En þessi ekkja lætur mig aldrei í friði. Því vil ég rétta hlut hennar, áður en hún gjörir út af við mig með nauði sínu.```

⁵ yet because this widow bothers me, I will defend her, or else she will wear me out by her continual coming.’”

⁶Og Drottinn mælti: ,,Heyrið, hvað rangláti dómarinn segir.

⁶The Lord said, “Listen to what the unrighteous judge says.

⁷Mun Guð þá ekki rétta hlut sinna útvöldu, sem hrópa til hans dag og nótt? Mun hann draga að hjálpa þeim?

⁷ Won’t God avenge his chosen ones, who are crying out to him day and night, and yet he exercises patience with them?

⁸Ég segi yður: Hann mun skjótt rétta hlut þeirra. En mun Mannssonurinn finna trúna á jörðu, þegar hann kemur?``

⁸ I tell you that he will avenge them quickly. Nevertheless, when the Son of Man comes, will he find faith on the earth?”

⁹Hann sagði líka dæmisögu þessa við nokkra þá er treystu því, að sjálfir væru þeir réttlátir, en fyrirlitu aðra:

⁹He spoke also this parable to certain people who were convinced of their own righteousness, and who despised all others.

¹⁰,,Tveir menn fóru upp í helgidóminn að biðjast fyrir. Annar var farísei, hinn tollheimtumaður.

¹⁰ “Two men went up into the temple to pray; one was a Pharisee, and the other was a tax collector.

¹¹Faríseinn sté fram og baðst þannig fyrir með sjálfum sér: ,Guð, ég þakka þér, að ég er ekki eins og aðrir menn, ræningjar, ranglátir, hórkarlar eða þá eins og þessi tollheimtumaður.

¹¹ The Pharisee stood and prayed to himself like this: ‘God, I thank you, that I am not like the rest of men, extortioners, unrighteous, adulterers, or even like this tax collector.

¹²Ég fasta tvisvar í viku og geld tíund af öllu, sem ég eignast.`

¹² I fast twice a week. I give tithes of all that I get.’

¹³En tollheimtumaðurinn stóð langt frá og vildi ekki einu sinni hefja augu sín til himins, heldur barði sér á brjóst og sagði: ,Guð, vertu mér syndugum líknsamur!`

¹³ But the tax collector, standing far away, wouldn’t even lift up his eyes to heaven, but beat his breast, saying, ‘God, be merciful to me, a sinner!’

¹⁴Ég segi yður: Þessi maður fór réttlættur heim til sín, en hinn ekki, því að hver sem upp hefur sjálfan sig, mun auðmýktur verða, en sá sem auðmýkir sjálfan sig, mun upp hafinn verða.``

¹⁴ I tell you, this man went down to his house justified rather than the other; for everyone who exalts himself will be humbled, but he who humbles himself will be exalted.”

¹⁵Menn færðu og til hans ungbörnin, að hann snerti þau. Lærisveinarnir sáu það og átöldu þá.

¹⁵They were also bringing their babies to him, that he might touch them. But when the disciples saw it, they rebuked them.

¹⁶En Jesús kallaði þau til sín og mælti: ,,Leyfið börnunum að koma til mín, varnið þeim eigi, því að slíkra er Guðs ríki.

¹⁶Jesus summoned them, saying, “Allow the little children to come to me, and don’t hinder them, for the Kingdom of God belongs to such as these.

¹⁷Sannlega segi ég yður: Hver sem tekur ekki við Guðs ríki eins og barn, mun aldrei inn í það koma.``

¹⁷ Most certainly, I tell you, whoever doesn’t receive the Kingdom of God like a little child, he will in no way enter into it.”

¹⁸Höfðingi nokkur spurði hann: ,,Góði meistari, hvað á ég að gjöra til þess að öðlast eilíft líf?``

¹⁸A certain ruler asked him, saying, “Good Teacher, what shall I do to inherit eternal life?”

¹⁹Jesús sagði við hann: ,,Hví kallar þú mig góðan? Enginn er góður nema Guð einn.

¹⁹Jesus asked him, “Why do you call me good? No one is good, except one—God.

²⁰Þú kannt boðorðin: ,Þú skalt ekki drýgja hór, þú skalt ekki morð fremja, þú skalt ekki stela, þú skalt ekki bera ljúgvitni, heiðra föður þinn og móður.```

²⁰ You know the commandments: ‘Don’t commit adultery,’ ‘Don’t murder,’ ‘Don’t steal,’ ‘Don’t give false testimony,’ ‘Honor your father and your mother.’” Exodus 20:12-16; Deuteronomy 5:16-20

²¹Hann sagði: ,,Alls þessa hef ég gætt frá æsku.``

²¹He said, “I have observed all these things from my youth up.”

²²Þegar Jesús heyrði þetta, sagði hann við hann: ,,Enn er þér eins vant: Sel allt, sem þú átt, og skipt meðal fátækra, og munt þú fjársjóð eiga á himnum. Kom síðan og fylg mér.``

²²When Jesus heard these things, he said to him, “You still lack one thing. Sell all that you have, and distribute it to the poor. You will have treasure in heaven. Come, follow me.”

²³En er hann heyrði þetta, varð hann hryggur við, enda auðugur mjög.

²³But when he heard these things, he became very sad, for he was very rich.

²⁴Jesús sá það og sagði: ,,Hve torvelt er þeim, sem auðinn hafa, að ganga inn í Guðs ríki.

²⁴Jesus, seeing that he became very sad, said, “How hard it is for those who have riches to enter into the Kingdom of God!

²⁵Auðveldara er úlfalda að fara gegnum nálarauga en auðmanni að komast inn í Guðs ríki.``

²⁵ For it is easier for a camel to enter in through a needle’s eye, than for a rich man to enter into the Kingdom of God.”

²⁶En þeir, sem á hlýddu, spurðu: ,,Hver getur þá orðið hólpinn?``

²⁶Those who heard it said, “Then who can be saved?”

²⁷Hann mælti: ,,Það sem mönnum er um megn, það megnar Guð.``

²⁷But he said, “The things which are impossible with men are possible with God.”

²⁸Þá sagði Pétur: ,,Vér yfirgáfum allt, sem vér áttum, og fylgdum þér.``

²⁸Peter said, “Look, we have left everything, and followed you.”

²⁹Jesús sagði við þá: ,,Sannlega segi ég yður, að enginn hefur yfirgefið heimili, konu, bræður, foreldra eða börn Guðs ríkis vegna

²⁹He said to them, “Most certainly I tell you, there is no one who has left house, or wife, or brothers, or parents, or children, for the Kingdom of God’s sake,

³⁰án þess að hann fái margfalt aftur á þessum tíma og í hinum komandi heimi eilíft líf.``

³⁰ who will not receive many times more in this time, and in the world to come, eternal life.”

³¹Hann tók þá tólf til sín og sagði við þá: ,,Nú förum vér upp til Jerúsalem, og mun allt það koma fram við Mannssoninn, sem skrifað er hjá spámönnunum.

³¹He took the twelve aside, and said to them, “Behold, we are going up to Jerusalem, and all the things that are written through the prophets concerning the Son of Man will be completed.

³²Hann verður framseldur heiðingjum, menn munu hæða hann, misþyrma honum og hrækja á hann.

³² For he will be delivered up to the Gentiles, will be mocked, treated shamefully, and spit on.

³³Þeir munu húðstrýkja hann og lífláta, en á þriðja degi mun hann upp rísa.``

³³ They will scourge and kill him. On the third day, he will rise again.”

³⁴En þeir skildu ekkert af þessu, orð þessi voru þeim hulin, og þeir skynjuðu ekki það, sem sagt var.

³⁴They understood none of these things. This saying was hidden from them, and they didn’t understand the things that were said.

³⁵Svo bar við, er hann nálgaðist Jeríkó, að blindur maður sat þar við veginn og betlaði.

³⁵It happened, as he came near Jericho, a certain blind man sat by the road, begging.

³⁶Hann heyrði, að mannfjöldi gekk hjá, og spurði, hvað um væri að vera.

³⁶Hearing a multitude going by, he asked what this meant.

³⁷Var honum sagt, að Jesús frá Nasaret færi hjá.

³⁷They told him that Jesus of Nazareth was passing by.

³⁸Þá hrópaði hann: ,,Jesús, sonur Davíðs, miskunna þú mér!``

³⁸He cried out, “Jesus, you son of David, have mercy on me!”

³⁹En þeir sem á undan fóru, höstuðu á hann, að hann þegði. En hann hrópaði því meir: ,,Sonur Davíðs, miskunna þú mér!``

³⁹Those who led the way rebuked him, that he should be quiet; but he cried out all the more, “You son of David, have mercy on me!”

⁴⁰Jesús nam staðar og bauð að leiða hann til sín. Er hann kom nær, spurði Jesús hann:

⁴⁰Standing still, Jesus commanded him to be brought to him. When he had come near, he asked him,

⁴¹,,Hvað vilt þú, að ég gjöri fyrir þig?`` Hinn svaraði: ,,Herra, að ég fái aftur sjón.``

⁴¹ “What do you want me to do?” He said, “Lord, that I may see again.”

⁴²Jesús sagði við hann: ,,Fá þú aftur sjónina. Trú þín hefur bjargað þér.``Jafnskjótt fékk hann sjónina. Og hann fylgdi honum og lofaði Guð. En allt fólkið, er sá þetta, vegsamaði Guð.

⁴²Jesus said to him, “Receive your sight. Your faith has healed you.”

⁴³Jafnskjótt fékk hann sjónina. Og hann fylgdi honum og lofaði Guð. En allt fólkið, er sá þetta, vegsamaði Guð.

⁴³Immediately he received his sight, and followed him, glorifying God. All the people, when they saw it, praised God.