¹Þegar þeir nálguðust Jerúsalem og komu til Betfage við Olíufjallið, sendi Jesús tvo lærisveina

¹When they drew near to Jerusalem, and came to Bethsphage, TR & NU read “Bethphage” instead of “Bethsphage” to the Mount of Olives, then Jesus sent two disciples,

²og sagði við þá: ,,Farið í þorpið hér framundan ykkur, og jafnskjótt munuð þið finna ösnu bundna og fola hjá henni. Leysið þau og færið mér.

²saying to them, “Go into the village that is opposite you, and immediately you will find a donkey tied, and a colt with her. Untie them, and bring them to me.

³Ef einhver hefur orð um, þá svarið: ,Herrann þarf þeirra við,` og mun hann jafnskjótt senda þau.``

³ If anyone says anything to you, you shall say, ‘The Lord needs them,’ and immediately he will send them.”

⁴Þetta varð, svo að rættist það, sem sagt er fyrir munn spámannsins:

⁴All this was done, that it might be fulfilled which was spoken through the prophet, saying,

⁵Segið dótturinni Síon: Sjá, konungur þinn kemur til þín, hógvær er hann og ríður asna, fola undan áburðargrip.

⁵“Tell the daughter of Zion, behold, your King comes to you, humble, and riding on a donkey, on a colt, the foal of a donkey.” Zechariah 9:9

⁶Lærisveinarnir fóru og gjörðu sem Jesús hafði boðið þeim,

⁶The disciples went, and did just as Jesus commanded them,

⁷komu með ösnuna og folann og lögðu á þau klæði sín, en hann steig á bak.

⁷and brought the donkey and the colt, and laid their clothes on them; and he sat on them.

⁸Fjöldamargir breiddu klæði sín á veginn, en aðrir hjuggu lim af trjánum og stráðu á veginn.

⁸A very great multitude spread their clothes on the road. Others cut branches from the trees, and spread them on the road.

⁹Og múgur sá, sem á undan fór og eftir fylgdi, hrópaði: ,,Hósanna syni Davíðs! Blessaður sé sá sem kemur, í nafni Drottins! Hósanna í hæstum hæðum!``

⁹The multitudes who went before him, and who followed kept shouting, “Hosanna “Hosanna” means “save us” or “help us, we pray.” to the son of David! Blessed is he who comes in the name of the Lord! Hosanna in the highest!” Psalm 118:26

¹⁰Þegar hann kom inn í Jerúsalem, varð öll borgin í uppnámi, og menn spurðu: ,,Hver er hann?``

¹⁰When he had come into Jerusalem, all the city was stirred up, saying, “Who is this?”

¹¹Fólkið svaraði: ,,Það er spámaðurinn Jesús frá Nasaret í Galíleu.``

¹¹The multitudes said, “This is the prophet, Jesus, from Nazareth of Galilee.”

¹²Þá gekk Jesús í helgidóminn og rak út alla, sem voru að selja þar og kaupa, hratt um borðum víxlaranna og stólum dúfnasalanna

¹²Jesus entered into the temple of God, and drove out all of those who sold and bought in the temple, and overthrew the money changers’ tables and the seats of those who sold the doves.

¹³og mælti við þá: ,,Ritað er: ,Hús mitt á að vera bænahús,` en þér gjörið það að ræningjabæli.``

¹³He said to them, “It is written, ‘My house shall be called a house of prayer,’ Isaiah 56:7 but you have made it a den of robbers!” Jeremiah 7:11

¹⁴Blindir og haltir komu til hans í helgidóminum, og hann læknaði þá.

¹⁴The blind and the lame came to him in the temple, and he healed them.

¹⁵Æðstu prestarnir og fræðimennirnir sáu dásemdarverkin, sem hann gjörði, og heyrðu börnin hrópa í helgidóminum: ,,Hósanna syni Davíðs!`` Þeir urðu gramir við

¹⁵But when the chief priests and the scribes saw the wonderful things that he did, and the children who were crying in the temple and saying, “Hosanna to the son of David!” they were indignant,

¹⁶og sögðu við hann: ,,Heyrir þú, hvað þau segja?`` Jesús svaraði þeim: ,,Já, hafið þér aldrei lesið þetta: ,Af barna munni og brjóstmylkinga býrðu þér lof.```

¹⁶and said to him, “Do you hear what these are saying?” Jesus said to them, “Yes. Did you never read, ‘Out of the mouth of babes and nursing babies you have perfected praise?’” Psalm 8:2

¹⁷Og hann fór frá þeim og úr borginni til Betaníu og hafði þar náttstað.

¹⁷He left them, and went out of the city to Bethany, and lodged there.

¹⁸Árla morguns hélt hann aftur til borgarinnar og kenndi hungurs.

¹⁸Now in the morning, as he returned to the city, he was hungry.

¹⁹Hann sá fíkjutré eitt við veginn og gekk að því, en fann þar ekkert nema blöðin tóm. Hann segir við það: ,,Aldrei framar vaxi ávöxtur á þér að eilífu.`` En fíkjutréð visnaði þegar í stað.

¹⁹Seeing a fig tree by the road, he came to it, and found nothing on it but leaves. He said to it, “Let there be no fruit from you forever!” Immediately the fig tree withered away.

²⁰Lærisveinarnir sáu þetta, undruðust og sögðu: ,,Hvernig gat fíkjutréð visnað svo fljótt?``

²⁰When the disciples saw it, they marveled, saying, “How did the fig tree immediately wither away?”

²¹Jesús svaraði þeim: ,,Sannlega segi ég yður: Ef þér eigið trú og efist ekki, getið þér ekki aðeins gjört slíkt sem fram kom við fíkjutréð. Þér gætuð enda sagt við fjall þetta: ,Lyft þér upp, og steyp þér í hafið,` og svo mundi fara.

²¹Jesus answered them, “Most certainly I tell you, if you have faith, and don’t doubt, you will not only do what was done to the fig tree, but even if you told this mountain, ‘Be taken up and cast into the sea,’ it would be done.

²²Allt sem þér biðjið í bæn yðar, munuð þér öðlast, ef þér trúið.``

²² All things, whatever you ask in prayer, believing, you will receive.”

²³Hann gekk í helgidóminn. Þá komu æðstu prestarnir og öldungar lýðsins til hans, þar sem hann var að kenna, og spurðu: ,,Með hvaða valdi gjörir þú þetta? Hver gaf þér þetta vald?``

²³When he had come into the temple, the chief priests and the elders of the people came to him as he was teaching, and said, “By what authority do you do these things? Who gave you this authority?”

²⁴Jesús svaraði þeim: ,,Ég vil og leggja eina spurningu fyrir yður. Ef þér svarið mér, mun ég segja yður, með hvaða valdi ég gjöri þetta.

²⁴Jesus answered them, “I also will ask you one question, which if you tell me, I likewise will tell you by what authority I do these things.

²⁵Hvaðan var skírn Jóhannesar? Frá himni eða frá mönnum?`` Þeir ráðguðust hver við annan og sögðu: ,,Ef vér svörum: ,Frá himni,` spyr hann: ,Hví trúðuð þér honum þá ekki?`

²⁵ The baptism of John, where was it from? From heaven or from men?” They reasoned with themselves, saying, “If we say, ‘From heaven,’ he will ask us, ‘Why then did you not believe him?’

²⁶Ef vér segjum: ,Frá mönnum,` megum vér óttast lýðinn, því að allir telja Jóhannes spámann.``

²⁶But if we say, ‘From men,’ we fear the multitude, for all hold John as a prophet.”

²⁷Og þeir svöruðu Jesú: ,,Vér vitum það ekki.`` Hann sagði við þá: ,,Ég segi yður þá ekki heldur, með hvaða valdi ég gjöri þetta.

²⁷They answered Jesus, and said, “We don’t know.” He also said to them, “Neither will I tell you by what authority I do these things.

²⁸Hvað virðist yður? Maður nokkur átti tvo sonu. Hann gekk til hins fyrra og sagði: ,Sonur minn, far þú og vinn í dag í víngarði mínum.`

²⁸ But what do you think? A man had two sons, and he came to the first, and said, ‘Son, go work today in my vineyard.’

²⁹Hann svaraði: ,Það vil ég ekki.` En eftir á sá hann sig um hönd og fór.

²⁹ He answered, ‘I will not,’ but afterward he changed his mind, and went.

³⁰Þá gekk hann til hins síðara og mælti á sömu leið. Hann svaraði: ,Já, herra,` en fór hvergi.

³⁰ He came to the second, and said the same thing. He answered, ‘I go, sir,’ but he didn’t go.

³¹Hvor þeirra tveggja gjörði vilja föðurins?`` Þeir svara: ,,Sá fyrri.`` Þá mælti Jesús: ,,Sannlega segi ég yður: Tollheimtumenn og skækjur verða á undan yður inn í Guðs ríki.

³¹ Which of the two did the will of his father?” They said to him, “The first.” Jesus said to them, “Most certainly I tell you that the tax collectors and the prostitutes are entering into the Kingdom of God before you.

³²Því að Jóhannes kom til yðar og vísaði veg réttlætis, og þér trúðuð honum ekki, en tollheimtumenn og skækjur trúðu honum. Það sáuð þér, en snerust samt ekki síðar og trúðuð honum.

³² For John came to you in the way of righteousness, and you didn’t believe him, but the tax collectors and the prostitutes believed him. When you saw it, you didn’t even repent afterward, that you might believe him.

³³Heyrið aðra dæmisögu: Landeigandi nokkur plantaði víngarð. Hann hlóð garð um hann, gróf fyrir vínþröng og reisti turn, seldi hann síðan vínyrkjum á leigu og fór úr landi.

³³ “Hear another parable. There was a man who was a master of a household, who planted a vineyard, set a hedge about it, dug a winepress in it, built a tower, leased it out to farmers, and went into another country.

³⁴Þegar ávaxtatíminn nálgaðist, sendi hann þjóna sína til vínyrkjanna að fá ávöxt sinn.

³⁴ When the season for the fruit drew near, he sent his servants to the farmers, to receive his fruit.

³⁵En vínyrkjarnir tóku þjóna hans, börðu einn, drápu annan og grýttu hinn þriðja.

³⁵ The farmers took his servants, beat one, killed another, and stoned another.

³⁶Aftur sendi hann aðra þjóna, fleiri en þá fyrri, og eins fóru þeir með þá.

³⁶ Again, he sent other servants more than the first: and they treated them the same way.

³⁷Síðast sendi hann til þeirra son sinn og sagði: ,,Þeir munu virða son minn.

³⁷ But afterward he sent to them his son, saying, ‘They will respect my son.’

³⁸Þegar vínyrkjarnir sáu soninn, sögðu þeir sín á milli: ,Þetta er erfinginn. Förum og drepum hann, og náum arfi hans.`

³⁸ But the farmers, when they saw the son, said among themselves, ‘This is the heir. Come, let’s kill him, and seize his inheritance.’

³⁹Og þeir tóku hann, köstuðu honum út fyrir víngarðinn og drápu hann.

³⁹ So they took him, and threw him out of the vineyard, and killed him.

⁴⁰Hvað mun nú eigandi víngarðsins gjöra við vínyrkja þessa, þegar hann kemur?``

⁴⁰ When therefore the lord of the vineyard comes, what will he do to those farmers?”

⁴¹Þeir svara: ,,Þeim vondu mönnum mun hann vægðarlaust tortíma og selja víngarðinn öðrum vínyrkjum á leigu, sem gjalda honum ávöxtinn á réttum tíma.``

⁴¹They told him, “He will miserably destroy those miserable men, and will lease out the vineyard to other farmers, who will give him the fruit in its season.”

⁴²Og Jesús segir við þá: ,,Hafið þér aldrei lesið í ritningunum: Sá steinn, sem smiðirnir höfnuðu, er orðinn hyrningarsteinn. Þetta er verk Drottins, og undursamlegt er það í augum vorum.

⁴²Jesus said to them, “Did you never read in the Scriptures, ‘The stone which the builders rejected, the same was made the head of the corner. This was from the Lord. It is marvelous in our eyes?’ Psalm 118:22-23

⁴³Þess vegna segi ég yður: Guðs ríki verður frá yður tekið og gefið þeirri þjóð, sem ber ávexti þess. [

⁴³ “Therefore I tell you, the Kingdom of God will be taken away from you, and will be given to a nation bringing forth its fruit.

⁴⁴Sá sem fellur á þennan stein, mun sundur molast, og þann sem hann fellur á, mun hann sundur merja.]``

⁴⁴ He who falls on this stone will be broken to pieces, but on whomever it will fall, it will scatter him as dust.”

⁴⁵Þegar æðstu prestarnir og farísearnir heyrðu dæmisögur hans, skildu þeir, að hann átti við þá.Þeir vildu taka hann höndum, en óttuðust fólkið, þar eð menn töldu hann vera spámann.

⁴⁵When the chief priests and the Pharisees heard his parables, they perceived that he spoke about them.

⁴⁶Þeir vildu taka hann höndum, en óttuðust fólkið, þar eð menn töldu hann vera spámann.

⁴⁶When they sought to seize him, they feared the multitudes, because they considered him to be a prophet.