¹知恵はその家を建て、愚かさは自分の手でそれをこわす。

¹बुद्धिमान स्त्रीले आफ्नो घर निर्माण गर्छे, तर बुद्धिहीन स्त्रीले बनिएको घर आफ्नै हातले भत्काउँछे।

²まっすぐに歩む者は主を恐れる、曲って歩む者は主を侮る。

²जुन मानिसको मार्ग सिधा छ, उसले परमप्रभुको सम्मान गर्छ तर जुन मानिसको मार्ग कुटिल छ उसले उहाँलाई घृणा गर्छ।

³愚かな者の言葉は自分の背にむちを当てる、知恵ある者のくちびるはその身を守る。

³मूर्खको कुराले उसकै ढाडमा लट्ठी बज्राउँछ, तर बुद्धिमानको कुराले उसलाई सुरक्षा गर्छ।

⁴牛がなければ穀物はない、牛の力によって農作物は多くなる。

⁴जहाँ गोरूहरू हुँदैन त्यहाँ ढिकुटी खाली रहन्छ, अनि गोरूहरूको बलले नै अन्न प्रशस्त उब्जिन्छ।

⁵真実な証人はうそをいわない、偽りの証人はうそをつく。

⁵एकजना साँचो गवाहीले साँचो बोल्छ, तर झूटो गवाहीले सधैं झूटो नै बोलिरहन्छ।

⁶あざける者は知恵を求めても得られない、さとき者は知識を得ることがたやすい。

⁶एक अभिमानी मानिसले ज्ञान खोजिरहन्छ, तर त्यसलाई भेट्दैन, तर एउटा ज्ञानी मानिसलाई बुद्धि सजिलै आउँछ।

⁷愚かな者の前を離れ去れ、そこには知識の言葉がないからである。

⁷मूर्खको संगतबाट तिमी सधैं टाढा बस, किनभने उसको बचनबाट तिमीले केही बुद्धि पाउँदैनौ।

⁸さとき者の知恵は自分の道をわきまえることにあり、愚かな者の愚かは、欺くことにある。

⁸ज्ञानी मानिसको ज्ञान यो हो कि कुन बाटोले उसलाई कता डोर्याउदैछ त्यो उसले बुझ्छ, तर मूर्ख मानिसको मूर्खताले आफैंलाई छलेको हुन्छ।

⁹神は悪しき者をあざけられる、正しい者は、その恵みを受ける。

⁹पाप निवारण गर्ने विचारमा मूर्ख मानिस हाँस्छ, तर त्यहाँ इमानदारी मानिसहरूको बीचमा सद्भाव पाइन्छ।

¹⁰心の苦しみは心みずからが知る、その喜びには他人はあずからない。

¹⁰यदि एकजना मानिस दुःखी भए उसले आफ्नो दुःख मात्र बुझ्छ, अनि यदि कोही खुशी छ भने, उसको खुशी उसले मात्र बुझ्छ।

¹¹悪しき者の家は滅ぼされ、正しい者の幕屋は栄える。

¹¹एक दुष्ट मानिसको घर ध्वंश हुनेछ, तर इमानदार मानिसको घर फलिफाप हुनेछ।

¹²人が見て自ら正しいとする道でも、その終りはついに死に至る道となるものがある。

¹²त्यहाँ एउटा यस्तो मार्ग पनि छ जसलाई मानिसहरूले सही भनी सम्झन्छन्, तर अन्त्यमा त्यस मार्गले मृत्युतिर डोर्याउँछ।

¹³笑う時にも心に悲しみがあり、喜びのはてに憂いがある。

¹³कुनै मानिस यदि उसको मनमा पीर भए पनि हाँसिरहनु सक्छ, तर हाँसी सक्दा पनि उसको पीर रहिरहन्छ।

¹⁴心のもとれる者はそのしわざの実を刈り取り、善良な人もまたその行いの実を刈り取る。

¹⁴एकजना दुष्ट मानिस उसले गरेको खराब कार्यको फल भोग्छ अनि त्यसै गरी एउटा असल मानिसले गरेको असल कार्यको फल उसले पाउँछ।

¹⁵思慮のない者はすべてのことを信じる、さとき者は自分の歩みを慎む。

¹⁵एकजना अनुभवरहित मानिसले आफूले सुनेको प्रत्येक कुरामा विश्वास गर्छ, तर एकजना ज्ञानी मानिसले उसले टेकेको प्रत्येक पाइलाको राम्ररी विचार गर्छ।

¹⁶知恵ある者は用心ぶかく、悪を離れる、愚かな者は高ぶって用心しない。

¹⁶एकजना ज्ञानी मानिस सतर्क रहन्छ अनि दुःखहरूबाट तर्कन्छ, तर एकजना मूर्ख विश्वासको साथ यसै दुःखतिर अघि बढछ।

¹⁷怒りやすい者は愚かなことを行い、賢い者は忍耐強い。

¹⁷चाँडो रिसाउने मानिसले मूर्खतापूर्ण कामहरू गर्छ अनि एकजना कुबाटोमा लाग्ने मानिस घृणित हुन्छ।

¹⁸思慮のない者は愚かなことを自分のものとする、さとき者は知識をもって冠とする。

¹⁸अज्ञानीले मूर्खता प्राप्त गर्नेछ, तर विवेकी मानिसहरूलाई ज्ञानको मुकुट लगाई दिइनेछ।

¹⁹悪人は善人の前にひれ伏し、悪しき者は正しい者の門にひれ伏す。

¹⁹नराम्रा मानिसहरू असल मानिसहरूको अघि झुक्नु पर्छ अनि दुष्ट मानिसहरू धर्मी मानिसहरूको दैलोमा झुक्नुपर्छ।

²⁰貧しい者はその隣にさえも憎まれる、しかし富める者は多くの友をもつ。

²⁰गरीब मानिसहरूलाई तिनीहरूका छिमेकीहरूले पनि मन पराउँदैनन्। तर धनीका त धेरै मित्रहरू हुन्छन्।

²¹隣り人を卑しめる者は罪びとである、貧しい人をあわれむ者はさいわいである。

²¹जसले आफ्नो छिमेकिलाई हेला गर्छ उसले पाप गर्छ, तर जसले गरीब माथि दया गर्छ त्यो धन्यको हुन्छ।

²²悪を計る者はおのれを誤るではないか、善を計る者にはいつくしみと、まこととがある。

²²जुन मानिसले षड्‌यन्त्र मात्र रचिरहन्छ त्यो बरालिन्छ नै, तर जुन मानिसले राम्रो राम्रो योजनाहरू बनाउँछ उसले प्रेम र विश्वास पाउँछ।

²³すべての勤労には利益がある、しかし口先だけの言葉は貧乏をきたらせるだけだ。

²³यदि कसैले कडा परिश्रम गर्यो भने उसले इच्छा गरेको वस्तु पाउँछ, तर यदि कसैले कुरा मात्र गरिरहन्छ भने तब त्यो गरीब हुँदै जान्छ।

²⁴知恵ある者の冠はその知恵である、愚かな者の花の冠はただ愚かさである。

²⁴ज्ञानी मानिसले पुरस्कार धन पाउँछ, तर मूर्ख मानिसले मूर्खता नै पाउँछ।

²⁵まことの証人は人の命を救う、偽りを吐く者は裏切者である。

²⁵साँचो गवाहीले जीवनको रक्षा गर्छ, तर झूटो गवाहीले झूटो बोल्छ।

²⁶主を恐れることによって人は安心を得、その子らはのがれ場を得る。

²⁶परमप्रभु प्रतिको सम्मान एउटा बलियो किल्ला हो, यो उसका छोरा-छोरीहरूको लागि सुरक्षित स्थान हुनेछ।

²⁷主を恐れることは命の泉である、人を死のわなからのがれさせる。

²⁷परमप्रभुको सत्कार गर्नु जीवनको मूल हो, यसले मानिसलाई मृत्युको पासोहरूबाट टाढा राख्छ।

²⁸王の栄えは民の多いことにあり、君の滅びは民を失うことにある。

²⁸यदि धेरै मानिसहरू माथि राजाले शासन चलाउँछ भने त्यो महान हो, तर प्रजा बिनाको राजा तुच्छ हो।

²⁹怒りをおそくする者は大いなる悟りがあり、気の短い者は愚かさをあらわす。

²⁹धैर्यशील मानिसले धेरै विचार गरी काम गर्छ, तर जो मानिस चाँडै रिसको प्रकोपमा पर्छ उसले धेरै मूर्खतापूर्ण कामहरू गर्छ।

³⁰穏やかな心は身の命である、しかし興奮は骨を腐らせる。

³⁰शान्ति हृदयले शरीरलाई जीवन दिन्छ, तर डाहले शरीरको हड्डी सम्म मककाउँछ।

³¹貧しい者をしえたげる者はその造り主を侮る、乏しい者をあわれむ者は、主をうやまう。

³¹जो मानिसले गरीबलाई दुःख दिन्छ उसले सृष्टिकर्तालाई अपमान गर्छ, तर जसले उहाँलाई आदर गर्छ गरीबलाई दया देखाउँछ।

³²悪しき者はその悪しき行いによって滅ぼされ、正しい者はその正しきによって、のがれ場を得る。

³²एकजना दुष्ट मानिस उसको दुष्टताद्वारा पारजित हुन्छ, तर एकजना धर्मी मानिस उसको पवित्रतामा सुरक्षित रहन्छ।

³³知恵はさとき者の心にとどまり、愚かな者の心に知られない。

³³ज्ञानी मानिसहरूको विचार ज्ञानको घर हो तर एकजना मूर्ख मानिसले ज्ञान के हो जान्दैन।

³⁴正義は国を高くし、罪は民をはずかしめる。賢いしもべは王の恵みをうけ、恥をきたらす者はその怒りにあう。

³⁴धार्मिकताले राष्ट्रलाई महान तुल्याँउछ तर पाप भनेको सबैको लागि लज्जाजनक हो।

³⁵賢いしもべは王の恵みをうけ、恥をきたらす者はその怒りにあう。

³⁵ज्ञानी सेवकले राजाको अनुग्रह पाउँदछ, तर एक जसले झमेला उत्पन्न गर्छ तिनले क्रोध पाउँछ।