1Li Jesús qui-el sa' li na'ajej a'an ut cô sa' lix tenamit rochbeneb lix tzolom.
1Ja Jeesus lahkus sealt ja tuli oma kodukohta ning ta jüngrid tulid temaga kaasa.
2Sa' li hilobâl cutan cô sa' li cab li neque'xch'utub cui' ribeb laj judío. Qui-oc chixtzolbaleb li tenamit. Nabal que'abin re ut quilaje'sach xch'ôl chirabinquil ut que'xye chi ribileb rib: -¿Bar xtzol lix na'leb? ¿C'a'ru chi na'lebil li naxnau? ¿Chanru nak naxbânu li milagro? chanqueb.
2Ja kui tuli hingamispäev, hakkas Jeesus õpetama sünagoogis, ja need paljud, kes seda kuulsid, olid vapustatud: 'Kust on temal pärit see kõik? Ja mis tarkus see on, mis talle on antud? Ja sellised vägevad teod, mis tema käte läbi sünnivad?
3-¿Ma mâcua' ta bi' a'in laj pech'? Ut, ¿mâcua' ta bi' lix María lix na'? ¿Ma mâcua' ta bi' laj Jacobo li rîtz'in ut laj José, laj Judas ut laj Simón? ¿Ma mâcua' ta bi' a'in eb li rîtz'in li cuanqueb sa' kayânk? chanqueb. Ut que'chal xjosk'il sa' xbên.
3Eks tema ole see puusepp, Maarja poeg ning Jaakobuse ja Joosese ja Juuda ja Siimona vend? Ja eks tema õed ole siin meie juures?' Ja nad said pahaseks ta peale.
4Ut li Jesús quixye: -Junak profeta naq'uehe' xlok'al yalak bar, abanan sa' lix tenamit ut sa' xyânkeb li rech'alal ut sa' rochoch inc'a' naq'uehe' xlok'al.-
4Aga Jeesus ütles neile, et kusagil ei austata prohvetit vähem kui ta oma kodukohas ja oma sugulaste juures ja oma majas.
5Ut inc'a' quiru quixbânu li milagro sa' lix tenamit xban nak inc'a' que'xpâb nak cuan xcuanquil. Cuib oxib ajcui' li yaj quixq'ue li ruk' sa' xbêneb re nak te'q'uirâk.
5Ja ta ei saanud seal teha ühtegi vägevat tegu peale mõne põdeja tervendamise, kui ta oli pannud käed nende peale.
6Ut li Jesús quisach xch'ôl chirilbaleb nak inc'a' neque'xpâb nak cuan xcuanquil. Ut nak qui-el aran, cô sa' chixjunil li c'alebâl chixtzolbaleb li tenamit.
6Ja ta pani imeks nende uskmatust.Ja Jeesus rändas läbi ümberkaudsed külad, õpetades inimesi.
7Tojo'nak quixbokeb lix tzolom cablaju ut quixtaklaheb chi ca'cabil ut quixq'ueheb xcuanquil chirisinquil li mâus aj musik'ej.
7Ja ta kutsus need kaksteist enda juurde ja hakkas neid läkitama kahekaupa ja andis neile meelevalla rüvedate vaimude üle
8Ut quixye reheb: -Mâc'a' c'a'ru têc'am nak texxic, ca'aj cui' lê xuk'. Inc'a' têc'am êtzacaêmk, chi moco junak bôls, chi moco tumin têc'am.
8ja käskis neid, et nad ei võtaks teele kaasa midagi peale saua - ei leiba ega pauna ega vaskraha vöö vahele -,
9Ca'aj cui' lê xâb cuan chêrok têc'am ut ca'aj cui' lê rak' cuan chêrix têc'am.
9sandaalid olgu seotud jalga, kuid 'ärge pange kahte särki selga'.
10Ut quixye ajcui' reheb: -Nak texcuulak sa' junak tenamit, sa' li cab tex-oc cui' chi hilânc, aran texcanâk ut inc'a' yal yôkex chixjalbal êna'aj. Nak ac xic êre sa' jalan chic tenamit, tojo'nak têjal lê na'aj.
10Ja ta ütles neile: 'Kuhu majja te iganes astute, sinna jääge, kuni te sealt paigast lahkute.
11Cui texcuulak sa' junak na'ajej bar cui' inc'a' texc'ulek' chi moco te'raj rabinquil lê râtin, nak tex-êlk riq'uineb têchik' li poks chêrok jo' retalil li raylal te'xc'ul. Relic chi yâl ninye êre nak k'axal cui'chic li raylal te'xc'ul chiruheb laj Sodoma ut laj Gomorra sa' xk'ehil li rakba âtin, chan.
11Ja kui mõni koht ei peaks teid vastu võtma ega teid kuulama, siis minge sealt minema ja raputage maha selle koha tolm oma jalgadelt neile tunnistuseks.'
12Jo'can nak que'côeb lix tzolom li Jesús ut que'xch'olob xyâlal chiruheb li tenamit re nak te'xyot' xch'ôl ut te'xjal xc'a'uxeb.
12Nii nad läksid välja ja jutlustasid, et parandataks meelt,
13Que'risi nabal li mâus aj musik'ej riq'uineb ut que'xq'ue li aceite sa' xjolomeb li yaj jo' retalil xcuanquil li Dios ut que'xq'uirtesiheb.
13ja ajasid välja palju kurje vaime ja võidsid paljusid haigeid õliga ja tegid nad terveks.
14Li tenamit yôqueb chixserak'inquil li milagro yô chixbânunquil li Jesús. Nak quirabi a'an, li rey Herodes quixye: -A'an laj Juan laj Cubsihom Ha'. Xcuacli cui'chic chi yo'yo sa' xyânkeb li camenak. Jo'can nak cuan xcuanquil chixbânunquil li milagro, chan.
14Ja kuningas Heroodes sai kuulda - Jeesuse nimi oli ju saanud juba tuntuks -, et öeldi: 'Ristija Johannes on üles äratatud surnuist ja seepärast toimivad tema kaudu imeväed.'
15Ut cuan que'yehoc re nak a'an li profeta Elías. Ut cuan ajcui' que'yehoc re nak a'an jun li profeta jo' li profeta que'cuan najter.
15Aga teised ütlesid, et ta on Eelija, aga teised, et prohvet nagu üks prohveteist.
16Ut nak quirabi a'an, laj Herodes quixye: -A'an laj Juan li quintakla xch'otbal xcux. A'an xcuacli chi yo'yo sa' xyânkeb li camenak, chan.
16Aga Heroodes ütles sellest kuuldes: 'Seesama Johannes, kelle pea ma lasksin maha raiuda, tema on äratatud üles!'
17Quixye chi jo'can xban nak a'an quitaklan re xchapbal laj Juan. Que'xbac' ut que'xq'ue sa' tz'alam. Quixbânu chi jo'can xban nak jo'can quiraj lix Herodías. Lix Herodías a'an rixakil laj Felipe, rîtz'in laj Herodes ut laj Herodes quixc'am chok' rixakil.
17Heroodes ise oli lasknud Johannese kinni võtta ja aheldanud ta vanglasse Heroodiase, oma venna Filippuse naise pärast, kellega Heroodes oli abiellunud;
18Nak toj mâji' naq'uehe' sa' tz'alam, laj Juan laj Cubsihom Ha' quixye re laj Herodes: -Nimla mâc xabânu nak xac'am chok' âcuixakil lix Herodías xban nak ac sumsu riq'uin lâ cuîtz'in, laj Felipe, chan re.
18sest Johannes oli Heroodesele öelnud: 'Sa ei tohi pidada oma venna naist!'
19Riq'uin a'an mâ ca'ch'in nak quijosk'o' lix Herodías sa' xbên laj Juan ut quiraj raj xcamsinquil. Abanan inc'a' naru xban nak laj Herodes inc'a' quixcanab chixcamsinquil.
19Aga Heroodias kandis ta peale viha ja tahtis teda tappa, ent ei saanud,
20Laj Herodes naxnau nak laj Juan tîc xch'ôl ut santil cuînk. Jo'can nak naxucuac ut inc'a' naraj nak tâcamsîk. Quicuulac chiru rabinquil li quixye laj Juan usta c'ajo' nak naq'uehe' chi c'oxlac xban li âtin nayehe' re.
20sest Heroodes kartis Johannest, teades ta olevat õige ja püha mehe, ning kaitses teda. Ja kui ta Johannest kuulas, jäi ta tihti kõhklema, ning kuulas teda meeleldi.
21Abanan lix Herodías quixtau chanru nak naru xcamsinquil laj Juan. Jo'ca'in quic'ulman. Nak laj Herodes quixnink'ei lix chihab, quixbokeb chi cua'ac li nînkeb xcuanquil sa' li tenamit, ut quixbokeb ajcui' li neque'taklan reheb li soldado ut jo'can ajcui' chixjunileb li xnînkal ru cuînk re Galilea.
21Aga paras päev tuli siis, kui Heroodes tegi oma sünnipäeval pidusöögi oma ülikuile ja tuhatnikele ja Galilea peameestele.
22Lix co' lix Herodías qui-oc bar yôqueb cui' chi cua'ac li ula' ut qui-oc chi xajoc chiruheb. Laj Herodes quicuulac chiru chanru naxajoc. Ut quicuulac ajcui' chiruheb li ula'. Jo'can nak laj Herodes quixye re li xka'al: -Tâtz'âma cue li c'a'ru tâcuaj ut lâin tinq'ue âcue, chan.
22Ja Heroodiase tütar astus sisse ja tantsis. See meeldis Heroodesele ja pidulistele nii, et kuningas ütles tüdrukule: 'Küsi minult, mida sa iganes tahad, ja ma annan sulle!'
23Ut quixye ajcui' re li xka'al: -Sa' xc'aba' li Dios, tinq'ue âcue li c'a'ru tâpatz' cue. Usta yijach lin jun cablal tâpatz' cue, tinq'ue âcue, chan.
23Ja ta tõotas ja vandus temale: 'Mida sa iganes küsiksid, ma annan sulle, kas või poole oma kuningriigist!'
24Ut li xka'al cô chixpatz'bal re lix na': -¿C'a'ru us tintz'âma re? chan. Ut lix na' quixye re: -Tz'âma re nak tixq'ue âcue lix jolom laj Juan laj Cubsihom Ha', chan.
24Ja tüdruk läks välja ja ütles oma emale: 'Mida ma küsiksin?' Aga too ütles: 'Ristija Johannese pead!'
25Sa' junpât cô li xka'al riq'uin laj Herodes ut quixye re: -Lâin tincuaj nak anakcuan ajcui' tâq'ue cue sa' junak plato lix jolom laj Juan laj Cubsihom Ha', chan.
25Ja ta tuli kohe varmalt kuninga juurde sisse ja küsis: 'Ma tahan, et sa otsekohe annad mulle vaagnal Ristija Johannese pea!'
26Ut laj Herodes c'ajo' nak quiraho' sa' xch'ôl. Abanan mâc'a' chic quiru quixye xban nak chixjunileb li ula' que'abin re nak quixye sa' xc'aba' li Dios tixq'ue re li c'a'ru tixtz'âma.
26Ja kuningas jäi üsna kurvaks, kuid vannete ja piduliste pärast ei tahtnud ta olla tüdruku vastu hoolimatu.
27Laj Herodes ticto quixtakla jun li soldado chixc'ambal chak lix jolom laj Juan. Li soldado cô sa' tz'alam chixch'otbal lix cux laj Juan.
27Ja kuningas läkitas kohe timuka käsuga tuua Johannese pea.
28Ut quixc'am chak lix jolom sa' jun li plato. Quixq'ue re li xka'al ut li xka'al quixk'axtesi re lix na'.
28Ja too läks, lõi vanglas tal pea otsast ning tõi ta pea vaagnal ja andis selle tüdrukule ja tüdruk andis selle oma emale.
29Nak que'rabi lix tzolom laj Juan nak que'xcamsi, que'chal chixc'ambal li camenak ut coxe'xmuk.
29Ja kui Johannese jüngrid said sellest kuulda, tulid nad ja viisid ta surnukeha ära ning panid selle hauakambrisse.
30Ut nak que'suk'i chak lix tzolom li Jesús chixbânunquil li c'anjel que'taklâc cui', cole'xch'utub rib riq'uin li Jesús ut que'xserak'i re c'a'ru quilaje'xbânu chak. Ut que'xye ajcui' re chanru nak que'xtzol li tenamit.
30Ja apostlid kogunesid Jeesuse juurde ja teatasid talle, mida kõike nad olid teinud ja mida kõike õpetanud.
31Neque'el neque'oc li q'uila tenamit riq'uin li Jesús. Jo'can ajcui' riq'uineb lix tzolom. Ut riq'uin a'an inc'a' naru neque'hilan chi moco naru te'cua'ak. Jo'can nak quixye li Jesús: -Yo'keb sa' junak na'ajej bar mâc'a' cui' tenamit re nak naru tohilânk ca'ch'inak kajunes, chan li Jesús.
31Ja Jeesus ütles neile: 'Tulge omaette üksildasse paika ja puhake pisut!', sest tulijaid ja minejaid oli palju ja neil polnud parajat aega süüagi.
32Ut que'oc sa' jun li jucub ut que'côeb sa' jun na'ajej bar cui' te'hilânk raj ca'ch'inak xjuneseb.
32Ja nad lahkusid paadiga üksildasse paika omaette.
33Abanan nabaleb que'iloc re nak yôqueb chi xic ut que'xnau nak a'an li Jesús. Nabal quilaje'el sa' li tenamit junjûnk. Que'côeb chi rokeb sa' ânil ut a'aneb xbên cua que'cuulac sa' li na'ajej bar yô cui' chi xic li Jesús rochbeneb lix tzolom.
33Ent neid nähti minemas ja paljud tundsid nad ära ning jooksid sinna kokku kõigist linnadest ja jõudsid pärale enne neid.
34Ut nak qui-el li Jesús sa' li jucub, quirileb li q'uila tenamit. Quixtok'oba ruheb xban nak chanchaneb li carner mâc'a' aj ilol reheb. Ut nabal li c'a'ak re ru quixtzoleb cui'.
34Ja kui Jeesus astus paadist välja ja nägi suurt rahvahulka, hakkas tal neist hale, sest nad olid nagu lambad, kellel ei ole karjast, ja ta hakkas neile õpetama paljusid asju.
35Nak que'ril nak yô chi ecuûc, que'côeb lix tzolom riq'uin li Jesús ut que'xye re: -Yô chi ecuûc ut arin mâc'a' cuan.
35Ja kui aeg oli läinud juba hiliseks, astusid ta jüngrid tema juurde ja ütlesid: 'Paik on üksildane ja aeg juba hiline,
36Mâc'a' xcuaheb. Taklaheb chixlok'baleb lix cua sa' eb li c'alebâl ut sa' eb li coc' tenamit li cuanqueb chi nach', chanqueb.
36lase nad ära minna, et nad läheksid ümberkaudsetesse asulatesse ja küladesse ning ostaksid endile midagi süüa!'
37Ut nak quichak'oc li Jesús quixye reheb: -Q'uehomakeb chi cua'ac lâex.- Ut eb a'an que'xye: -¿Ma toxic chixlok'bal cuibak ciento denarios chi caxlan cua chi jo'canan re te'kaq'ue chi cua'ac? chanqueb.
37Aga Jeesus vastas neile: 'Andke teie neile süüa!' Nemad ütlesid talle: 'Kas peame minema ja ostma kahesaja teenari eest leiba ja andma neile süüa?'
38Li Jesús quixye: -¿Jarub li caxlan cua cuan êriq'uin? Ayukex, ilomak chak.- Que'côeb chi rilbal ut nak que'suk'i que'xye re: -Cuan ôb li caxlan cua ut cuib li car, chanqueb.
38Aga tema ütles neile: 'Mitu leiba teil on? Minge vaadake!' Ja kui nad olid järele vaadanud, ütlesid nad: 'Viis, ja kaks kala.'
39Li Jesús quixtaklaheb lix tzolom chixyebal reheb li tenamit nak te'c'ojlâk sa' li pach'aya' chi junjûnk ch'ûtal.
39Ja ta käskis seada nad kõik istuma rühmiti haljale rohule.
40Ut que'c'ojla chi junjûnk ch'ûtal. Cuan que'c'ojla chi jun ciento sa' jûnk ch'ûtal ut cuan cui'chic que'c'ojla chi mero ciento sa' li junjûnk ch'ûtal.
40Ja nad istusid maha sajakaupa ja viiekümnekaupa.
41Tojo'nak li Jesús quixchap li ôb chi caxlan cua ut li cuib chi car ut qui-iloc sa' choxa. Quixbantioxi chiru li Dios. Ut quixjachi li caxlan cua ut quixq'ue reheb lix tzolom re nak te'xjeq'ui reheb li q'uila tenamit. Ut que'xjeq'ui ajcui' li car.
41Ja Jeesus võttis need viis leiba ja kaks kala, vaatas üles taevasse, õnnistas ja murdis leivad ning andis jüngrite kätte, et nad viiksid need rahvale, ning jagas ka need kaks kala kõigile.
42Que'cua'ac chixjunileb toj retal que'c'ojla xch'ôl.
42Ja kõik sõid ja said kõhud täis.
43Ut qui-ela'an li caxlan cua. Jo'can ajcui' li car. Cablaju chacach li qui-ela'an.
43Ja korjati kokku kaksteist korvitäit leivapalukesi ja kalu.
44Nabal chi tenamit que'cua'ac. Sa' xyânkeb li que'cua'ac cuanqueb ôb mil junes cuînk.
44Ja nende leibade sööjaid oli viis tuhat meest.
45Ut chirix chic a'an, li Jesús quixtaklaheb lix tzolom sa' li jucub ut quixye reheb: -Xbên cua texxic jun pac'al li palau sa' li tenamit Betsaida. Lâin toj tincanâk chixchak'rabinquileb li tenamit, chan reheb.
45Ja Jeesus käskis kohe oma jüngreid astuda paati ning sõita vastaskaldale, Betsaida poole, sellal kui tema laseb rahvahulgal minna.
46Ut nak ac xchak'rabiheb li tenamit, li Jesús cô chiru tzûl chi tijoc.
46Ja ta jättis nendega hüvasti ning läks mäele palvetama.
47Te'cuulak lix tzolom sa' xyi li palau nak qui-oc li k'ojyîn, a'ut li Jesús toj cuan xjunes chire li palau.
47Ja õhtu jõudes oli paat keset järve ja Jeesus oli üksinda maal.
48Quiril nak lix tzolom cuanqueb sa' jun ch'a'ajquilal sa' li jucub. Yôqueb chixtacuasinquil ribeb chixberesinquil li jucub xban nak sa' xbe ik' yôqueb chixc'ambal. Sakêuc re nak quicuulac li Jesús bar cuanqueb cui' ut yô chi bêc chiru ha'. Quixbânu jo' li tîc tânumek'.
48Ja kui ta nägi neid sõudes heitlevat, sest tuul oli neile vastu, tuli ta neljanda valvekorra ajal nende juurde järve peal kõndides ja tahtis neist mööduda.
49Nak que'ril lix tzolom nak cuan jun yô chi bêc chiru ha', que'xucuac ut que'xjap re. Que'xc'oxla nak anum yôqueb chirilbal.
49Aga Jeesust järve peal kõndimas nähes arvasid nad, et see on tont, ja hakkasid kisendama,
50Chixjunileb que'iloc re ut c'ajo' nak que'xucuac. Li Jesús ticto quirâtinaheb ut quixye reheb: -Mexxucuac. Lâin li yôquex chicuilbal. Cacuubresihomak êch'ôl, chan reheb.
50sest nad kõik nägid teda ja ehmusid. Aga Jeesus kõnetas neid ja ütles neile: 'Olge julged, see olen mina, ärge kartke!'
51Nak qui-oc sa' li jucub sa' xyânkeb, ch'anamil li ik'. Inc'a' chic qui-ec'an. Ut eb lix tzolom quilaje'sach xch'ôl chirilbal.
51Ja ta astus nende juurde paati ja tuul rauges. Ja nad hämmastusid üliväga iseenestes,
52Que'sach xch'ôl xban nak toj mâji' neque'xtau xyâlal chirix li milagro quixbânu li Jesús riq'uin li caxlan cua. K'axal cauheb xch'ôl. Jo'can nak inc'a' que'xtau ru.
52sest nad ei olnud leibade loost veel aru saanud, vaid nende süda oli jäänud kõvaks.
53Nak que'cuulac li Jesús rochbeneb lix tzolom jun pac'al li palau, coxe'êlk sa' li tenamit Genesaret. Que'xbac' li jucub chire li ha'.
53Ja sõitnud üle järve, tulid nad randa Genneesaretis.
54Nak yôqueb chi êlc sa' li jucub, eb li cuanqueb aran ticto que'xnau nak a'an li Jesús.
54Ja kui nad paadist välja astusid, tunti Jeesus kohe ära
55Jo'can nak sa' junpât que'côeb sa' chixjunil li na'ajej chixc'ambaleb chak lix yaj chiruheb lix cuarib. Nak que'xnau bar cuan li Jesús, quilaje'xc'am li yaj riq'uin.Yalak bar quinume' li Jesús quilaje'xc'am li yaj riq'uin, jo' sa' tenamit, jo' sa' c'alebâl. Que'xq'ueheb li yaj sa' li be bar cui' yô chi numec' li Jesús. Que'xtz'âma chiru: -Bânu usilal, q'ue chikach'e' lâ cuak', chanqueb re xban nak neque'xnau nak usta ca'aj cui' re li rak' te'xch'e', te'q'uirâk. Ut chixjunileb li que'ch'e'oc re li rak', que'q'uira.
55ja joosti läbi kogu too maakoht ning hakati haigeid kandma kanderaamidel sinna, kus ta kuuldi olevat.
56Yalak bar quinume' li Jesús quilaje'xc'am li yaj riq'uin, jo' sa' tenamit, jo' sa' c'alebâl. Que'xq'ueheb li yaj sa' li be bar cui' yô chi numec' li Jesús. Que'xtz'âma chiru: -Bânu usilal, q'ue chikach'e' lâ cuak', chanqueb re xban nak neque'xnau nak usta ca'aj cui' re li rak' te'xch'e', te'q'uirâk. Ut chixjunileb li que'ch'e'oc re li rak', que'q'uira.
56Ja kuhu ta iganes tuli, olgu küladesse või linnadesse või asulatesse, asetati haiged turgudele ja paluti Jeesust, et nad saaksid puudutada kas või tema kuuepalistust, ja kes iganes teda puudutasid, need paranesid.