1धन सम्पत्तीको मालिक हुनु भन्दा सम्मान पाउनु असल हो। सम्मानित हुनु सुन चाँदी भन्दा उत्तम हो।
1İyi ad büyük servetten,Saygınlık gümüş ve altından yeğdir.
2सबै परमप्रभुका सृष्टि हुन यसर्थ कुन धनी कुन गरीब बराबरी हो।
2Zenginle yoksulun ortak yönü şu:Her ikisini de RAB yarattı.
3एउटा बुद्धिमान मानिसले कष्टलाई पहिले नै देखेर यसबाट अघि नै तर्किन्छ, तर अनुभव नभएका मानिसहरू सिधै ती कष्टहरूमा पर्छन अनि दुःख पाउँछन्।
3İhtiyatlı kişi tehlikeyi görünce saklanır,Bönse öne atılır ve zarar görür.
4नम्र बन अनि परमप्रभुलाई आदर गर, तब तिमीहरू बाच्नेछौ अनि धन र सम्मान पाउने छौ।
4Alçakgönüllülüğün ve RAB korkusunun ödülü,Zenginlik, onur ve yaşamdır.
5दुष्ट मानिस नाना थरीका फंदामा पर्छ, तर आफ्नो आत्माको पर्वाह गर्ने मानिस यस्तो कष्ट देखि टाडो बस्छ।
5Kötünün yolu diken ve tuzakla doludur.Canını korumak isteyen bunlardan uzak durur.
6नानीहरूलाई सही जीवन निर्वाह गर्नु सानै बाट सिकाउनु पर्छ, तब त्यो नानी बढे पनि त्यही प्रकारले जीवन यापन् गर्छ।
6Çocuğu tutması gereken yola göre yetiştir,Yaşlandığında o yoldan ayrılmaz.
7धनी मानिसहरूले गरीब मानिसहरूलाई शासन गर्छन् अनि उधारो लिनेहरू उधारो दिनेहरूको कमारा बन्छन्।
7Zengin yoksullara egemen olur,Borç alan borç verenin kulu olur.
8अन्याय रोप्ने मानिसले आफन्तको वाली काट्छ अनि उसको अत्याचारी शासनको अन्त हुन्छ।
8Fesat eken dert biçer,Gazabının değneği yok olur.
9एकजना उदार योग्य मानिसले आशिषू पाउँछ। उसले आशिषू पाउँछ किनभने उसले आफ्नो भोजन गरीबलाई दिन्छ।
9Cömert olan kutsanır,Çünkü yemeğini yoksullarla paylaşır.
10यदि कुनै मानिसले अरूलाई खिसी गर्छ भने उसलाई त्यहाँबाट बल लगाएर निकाली देऊ। जब ऊ मानिस नै हट्छ झगडाहरू जान्छ र अनि लडाईं र अपमानहरू पनि सकिन्छ।
10Alaycıyı kov, kavga biter;Çekişme ve aşağılamalar da sona erer.
11एउटा मानिस जसले शुद्ध हृदयलाई प्रेम गर्छ, जसको बोलीवचन करूणामय हुन्छ, ऊ राजाको मित्र हुनेछ।
11Yürek temizliğini ve güzel sözleri seven,Kralın dostluğunu kazanır.
12परमप्रभुले सत्यता माथि पहरा दिनु हुन्छ, अनि अविश्वासी मानिसहरूले भनेका कुराहरूलाई विफल बनाउनु हुन्छ।
12RAB bilgiyi gözetip korur,Hainin sözlerini ise altüst eder.
13अलछे मानिसले भन्छ, “सिंह बाहिर बसिरहेको छ,” अथवा “म गल्लीमा मारिनेछु।”
13Tembel der ki, ‹‹Dışarda aslan var,Sokağa çıksam beni parçalar.››
14व्यभिचारी पापको जाल हो यसर्थ परमप्रभु यस्तो जालमा फँस्नेसित अत्यन्तै क्रोधित हुनुहुन्छ।
14Sokak kadınının ağzı dipsiz çukur gibidir,RABbin gazabına uğrayan oraya düşer.
15नानीको मनका मूर्खता रहेको हुन्छ। अनुशसनको डण्डाले यस मूर्खतालाई ऊबाट भगाइन्छ।
15Akılsızlık çocuğun öz yapısındadır,Değnekle terbiye edilirse akılsızlıktan uzaklaşır.
16आफ्नो धन बढाउनु जसले गरीबलाई ठग्छ अनि धनी मानिसलाई उपहार चढाउँछ भने ती दुवै जना पछि दरिद्र हुन्छन्।
16Servetini büyütmek için yoksulu ezenleZengine armağan verenin sonu yoksulluktur.
17राम्रोसंग ध्यान देऊ, म के भन्छु सुन। म तिमीहरूलाई त्यो ज्ञान शिकाउने छु, जुन ज्ञानी मानिसहरूले मलाई दिएका छन्। मैले त्यो शिक्षाहरूबाट सिकें।
17Kulak ver, bilgelerin sözlerini dinle,Öğrettiğimi zihnine işle.
18यदि तिमीले यी कुराहरू याद राख्यौ भने असल हुनेछ। यी वचनहरू भन्नु सक्यौ भने तिमीलाई सहायता हुनेछ।
18Sözlerimi yüreğinde saklarsan mutlu olursun,Onlar hep hazır olsun dudaklarında.
19अब म तिमीलाई ती कुराहरू नै सिकाउनेछु र म चाहन्छु, कि तिमीले परमप्रभु माथि भरोसा गर।
19RABbe güvenmen içinBugün bunları sana, evet sana da bildiriyorum.
20तिम्रो लागि मैले तीसओटा नीति-वचनहरू लेखेकोछु, यी सबै ज्ञान र उपदेशका वचनहरू हुन्।
20Senin için otuz söz yazdım,Bilgi ve öğüt sözleri...
21यी वचनहरूले सत्य र महत्वपूर्ण कुराहरू सिकाउँछ। तब तिमीलाई जसले पठाउनु भएको छ उहाँलाई सही जवाफ दिन सक्छौ। -1-
21Öyle ki, güvenilir, doğru sözleri bilesin,Böylece seni gönderene güvenilir yanıt verebilesin.
22गरीबलाई शोषण नगर किनभने तिनीहरू गरीब छन्, अनि गरीबलाई अदालतमा न्यायबाट बञ्चित नगर
22Yoksulu, yoksul olduğu için soymaya kalkma,Düşkünü mahkemede ezme. Masoretik metinde geçmemektedir.
23परमप्रभुले तिनीहरूको मुद्दाको पक्ष लिनु हुन्छ, अनि उहाँले तिनीहरूको जीवन लिनु हुनेछ जसले उनीहरूलाई लुट्छन र शोषण गर्छन्। -2-
23Çünkü onların davasını RAB yüklenecekVe onları soyanların canını alacak.
24झट्टै रिसाउने मानिससित मित्रता नजोड। सितिमिति रिसाउने मानिससित संगत नगर।
24Huysuz kişiyle arkadaşlık etme;Tez öfkelenenle yola çıkma.
25नत्र भने तिमीले उसको बाटो जान्ने छौ र फन्दामा फँस्ने छौ। -3-
25Yoksa onun yollarına alışır,Kendini tuzağa düşmüş bulursun.
26कहिल्यै कसैको जिम्मवारी लिने नहोऊ अर्काले लिएको ऋणको लागि जमानी नबस्।
26El sıkışıpBaşkasının borcuna kefil olmaktan kaçın.
27तिमीले त्यो ऋण चुक्ता गराउनु नसके निमीकहाँ भएको सबै गुमाउनु पर्नेछ। तिमीले आफ्नो ओढने ओछ्याउने सम्म गुमाउनु पर्नेछ। -4-
27Ödeyecek paran olmazsa,Altındaki döşeğe bile el koyarlar.
28तिम्रो जमीन जसमा सिमाना तिम्रा पुर्खाहरूले कोरेका हुन, त्यो सिमाना कहिल्यै हल्लिन नदेऊ। -5-
28Atalarının belirlediğiEski sınır taşlarının yerini değiştirme.
29यदि कोही मानिस आफ्नो काममा निपुण छ भने ऊ राजाको सेवा गर्ने योग्यको हुन्छ। उसले नचिनेका मानिसहरूको सेवा गर्दैन। -6-
29İşinde usta birini görüyor musun?Öylesi sıradan kişilere değil,Krallara bile hizmet eder.