1दुष्टको मनमा सधैं डर हुन्छ र कसैले नलखेटे पनि ऊ भागिहिंडछ। तर धर्मी मानिस सिंह झैं आँटिलो हुन्छ।
1Kötü kişi kendisini kovalayan olmasa bile kaçar,Doğrularsa genç aslan gibi yüreklidir.
2जब देशमा राजद्रोह हुन्छ अनगन्ती शासकहरू बलपूर्वक उठ्छन। तर जब शासक ज्ञानी अनि समझदार हुन्छ उसले सबै कुरालाई व्यवस्थित बनाएर राख्छ।
2Ayaklanan ülke çok başlı olur,Ama akıllı, bilgili kişi düzeni sağlar.
3एकजना गरीब मानिस जसले अर्को गरीबमाथि अत्याचार गर्छ। ऊ एउटा मुसलधारे वर्षा जस्तै हो उसले अन्न बालि को विनाश गर्छ।
3Yoksulu ezen yoksul,Ürünü harap eden sağanak yağmur gibidir.
4जसले व्यवस्थाको विधान त्यगि दिन्छ उसले दुष्टको प्रशंसा गर्छ तर जसले व्यवस्थाको पालन गर्छु। उसले तिनीहरूको विरोध गर्छ।
4Yasayı terk eden kötüyü över,Yerine getirense kötüye karşı çıkar.
5दुष्ट मानिसले न्याय के हो बुझ्दैन, तर जुन मानिसले परमप्रभुलाई खोज्छ उसले बुझेको हुन्छ।
5Kötüler adaletten anlamaz,RABbe yönelenlerse her yönüyle anlar.
6इमान्दार भई गरीब हुनु राम्रो हो, धनी भई दुष्ट हुनु राम्रो होइन।
6Dürüst bir yoksul olmak,Yolsuzlukla zengin olmaktan yeğdir.
7जसले व्यवस्थाको पालन गर्छ ऊ विवेकी छोरा हो, तर जसले बेकारका घिचुवाहरूलाई साथी बनाउँछ, त्यसले केवल आफ्नो बाबुलाई लज्जित बनाउँछ।
7Kutsal Yasayı yerine getiren çocuk akıllıdır,Oburlarla arkadaşlık edense babasını utandırır.
8जसले अधिक ब्याज असुल गरी सम्पत्ति कमाउँछ तर त्यो सम्पत्ति उसले आफ्नो निम्ति होइन, तर कुनै गरीव मानिसको निम्ति सम्पत्ति जम्मा गर्छ।
8Faiz ve tefecilikle malına mal katan kişi,Bunu yoksullara acıyan için biriktirir.
9यदि कसैले परमप्रभुको अनुशासन ग्रहण गर्न अस्वीकार गर्छ परमेश्वरले पनि उसको प्रार्थना सुन्न अस्वीकार गर्नु हुन्छ।
9Yasaya kulağını tıkayanınDuası da iğrençtir.
10धर्मी मानिसहरूलाई पथभ्रष्ट बनाउन खोज्ने मानिस आफ्नै पासोमा पर्छ तर निर्दोष मानिसहरूले असल कुराहरू आर्जन गर्छन्।
10Dürüst kişileri kötü yola saptıranKendi kazdığı çukura düşer.İyiliği, özü sözü bir olanlar miras alacak.
11धनी मानिस आफ्नो नजरमा बुद्धिमान् हुन सक्छ, तर ज्ञानी गरीब मानिसले उसलाई चिनिहाल्छ।
11Zengin kendini bilge sanır,Ama akıllı yoksul onun içini okur.
12जब सज्जन मानिसहरूले जितछन्, विजय हुन्छ र सबै खुशी हुन्छन, तर जब दुष्ट मानिसहरूको हातहरूमा शक्ति जान्छ मानिसहरू आफैं लुक्छन्।
12Doğruların zaferi coşkuyla kutlanır,Ama kötüler egemen olunca insan kaçacak yer arar.
13जसले आफ्नो पापहरू लुकाउँछ उसको कहिल्यै उन्नति हुदैन, तर जसले आफ्नो पापहरू स्वीकार गर्छ र यसलाई त्यागी दिन्छ उसले कृपा प्राप्त गर्छ।
13Günahlarını gizleyen başarılı olmaz,İtiraf edip bırakansa merhamet bulur.
14त्यो मानिस धन्य हो जो परमप्रभु सित डराउँछ, तर जसले आफ्नो हृदय कठोर पार्छ त्यो संकष्टमा पर्छ।
14Günahtan çekinen ne mutludur!İnatçılık edense belaya düşer.
15एउटा दुष्ट शासक जसले गरीब राज्य माथि शासन गर्छ ऊ एकजना गर्जने सिंह जस्तो हो अथवा आक्रमक भालू जस्तो हो।
15Yoksul halkı yöneten kötü kişiKükreyen aslan, saldırgan ayı gibidir.
16जब एउटा शासकको विवेक हुदैन त्यहाँ धेरै अत्याचार हुन्छ, तर जसले भ्रष्टचारको उपायबाट कमाएको धनलाई घृणा गर्छ उसले लामो शासन गर्नेछ।
16Gaddar önderin aklı kıttır;Haksız kazançtan nefret edense uzun ömürlü olur.
17मानिसलाई हत्या गर्ने मानिसले शान्ति पाउँदैन। त्यसलाई सहायता नगर।
17Adam öldürmekten vicdan azabı çeken, mezara dek kaçacaktır;Kimse ona yardım etmesin.
18यदि कुनै मानिस सही जीवन जीई रहेको छ भने सुरक्षित रहन्छ, तर जो इमान्दारी पूर्वक जीवन जिउदैन उसको अचानक पतन हुन्छ।
18Alnı ak yaşayan kurtulur,Yolsuzluk yapan ansızın yıkıma uğrar.
19एकजना मानिस जसले आफ्नो जमीनमा काम गर्छ उसँग खाने कुरा प्रशस्त हुन्छ, तर जसले आफ्नो समय संसारको कल्पनामा विताउँछ, ऊ सधैं गरीब नै रहन्छ।
19Toprağını işleyenin ekmeği bol olur,Hayal peşinde koşansa yoksulluğa doyar.
20एकजना विश्वासनीय मानिसले धेरै आशिष पाउँछ, तर चाडै धनी हुन खोज्ने मानिस दण्डित हुनेछ।
20Güvenilir kişi bolluğa erer,Zengin olmaya can atansa beladan kurtulamaz.
21न्यायधीश पक्षपाती हुनु हुदैन तर मानिसहरूले एउटा सानो रोटीको टुक्राको निम्ति पनि कुकर्म गर्छन्।
21Hatır gözetmek iyi değildir,Çünkü insan bir lokma ekmek için bile suç işler.
22एकजना लोभि मानिस चाँडै नै धनी हुन खोज्छ, उसले यो बुझ्न सक्दैन कि उसको लोभले उसलाई गरीबीको झन झनै नजिक तानिरहेको हुन्छ।
22Cimri servet peşinde koşar,Yoksulluğa uğrayacağını düşünmez.
23चिप्लो घस्ने मानिस भन्दा सुधार गर्नेको लागि हप्काउने मानिस अन्तमा लोकप्रिय हुन्छ।
23Başkasını azarlayan sonundaPohpohlayandan daha çok beğeni kazanır.
24एकजना मानिस जसले उसको आफ्नै आमा-बाबुको धन चोर्छ अनि “मैले कुनै गलत गरिनँ” भन्छ भने त्यो मानिस विनाशकारी बर्षा जत्तिकै खराब हो।
24Annesini ya da babasını soymayı günah saymayan,Haydutla birdir.
25एकजना लोभि मानिसले झगडा उठाउँछ, तर जुन मानिसको परमप्रभुमाथि भरोसा छ उसले त उन्नति गर्छ।
25Açgözlü kavga çıkarır,RABbe güvenense bolluk içinde yaşar.
26जो आफ्नै विचारमा भरोसा राख्छ एकजना मूर्ख हो। तर जो ज्ञानको बाटोमा हिंड्छ ऊ सुरक्षित रहन्छ।
26Kendine güvenen akılsızdır,Bilgece davranan güvenlikte olur.
27जसले गरीबहरूलाई दान गरी बस्छ उसलाई अभावले कहिल्यै स्पर्श गर्दैन। तर जो गरीबलाई यादै गर्दैन उसले श्राप पाउँछ।
27Yoksula verenin eksiği olmaz,Yoksulu görmezden gelense bir sürü lanete uğrar.
28जब कुनै दुष्टले शक्ति हासिल गर्छ, तब मानिसहरू लुक्छन तर जब दुष्टको विनाश हुन थाल्छ धर्मीहरू सत्तामा आउने छन्।
28Kötüler egemen olunca insan kaçacak yer arar,Ama kötüler yok olunca doğrular çoğalır.