¹ در پایان این سخنان عیسی به شاگردان خود گفت:

¹And it came to pass when Jesus had finished all these sayings, he said to his disciples,

² «شما می‌دانید كه دو روز دیگر عید فصح است و پسر انسان به دست دشمنان تسلیم می‌شود و آنها او را مصلوب می‌کنند.»

²Ye know that after two days the passover takes place, and the Son of man is delivered up to be crucified.

³ در همین وقت سران كاهنان و مشایخ قوم در کاخ قیافا كاهن اعظم جمع شدند

³Then the chief priests and the elders of the people were gathered together to the palace of the high priest who was called Caiaphas,

⁴ و مشورت كردند كه چگونه عیسی را با حیله دستگیر كرده به قتل برسانند.

⁴and took counsel together in order that they might seize Jesus by subtlety and kill him;

⁵ آنان گفتند: «این كار نباید در روزهای عید انجام گردد، مبادا آشوب و بلوایی در میان مردم ایجاد شود.»

⁵but they said, Not in the feast, that there be not a tumult among the people.

⁶ وقتی عیسی در بیت‌عنیا در منزل شمعون جذامی بود،

⁶But Jesus being in Bethany, in Simon the leper's house,

⁷ زنی با شیشه‌ای از عطر گرانبها پیش او آمد و درحالی‌که عیسی سر سفره نشسته بود، آن زن عطر را روی سر او ریخت.

⁷a woman, having an alabaster flask of very precious ointment, came to him and poured it out upon his head as he lay at table.

⁸ شاگردان از دیدن این کار، عصبانی شده گفتند: «این اصراف برای چیست؟

⁸But the disciples seeing it became indignant, saying, To what end [was] this waste?

⁹ ما می‌توانستیم آن را به قیمت خوبی بفروشیم و پولش را به فقرا بدهیم!»

⁹for this might have been sold for much and been given to the poor.

¹⁰ عیسی این را فهمید و به آنان گفت: «چرا مزاحم این زن می‌شوید؟ او كار بسیار خوبی برای من كرده است.

¹⁰But Jesus knowing [it] said to them, Why do ye trouble the woman? for she has wrought a good work toward me.

¹¹ فقرا همیشه با شما خواهند بود امّا من همیشه با شما نیستم.

¹¹For ye have the poor always with you, but me ye have not always.

¹² او با ریختن این عطر بر بدن من، مرا برای تدفین آماده ساخته است.

¹²For in pouring out this ointment on my body, she has done it for my burying.

¹³ بدانید كه در هر جای عالم كه این انجیل بشارت داده شود آنچه او كرده است به یاد بود او نقل خواهد شد.»

¹³Verily I say to you, Wheresoever these glad tidings may be preached in the whole world, that also which this [woman] has done shall be spoken of for a memorial of her.

¹⁴ آنگاه یهودای اسخریوطی كه یکی از آن دوازده حواری بود پیش سران كاهنان رفت

¹⁴Then one of the twelve, he who was called Judas Iscariote, went to the chief priests

¹⁵ و گفت: «اگر عیسی را به شما تسلیم كنم به من چه خواهید داد؟» آنان سی سكّهٔ نقره را شمرده به او دادند.

¹⁵and said, What are ye willing to give me, and *I* will deliver him up to you? And they appointed to him thirty pieces of silver.

¹⁶ از آن وقت یهودا به دنبال فرصت مناسبی بود تا عیسی را تسلیم نماید.

¹⁶And from that time he sought a good opportunity that he might deliver him up.

¹⁷ در نخستین روز عید فطیر، شاگردان نزد عیسی آمده از او پرسیدند: «كجا میل داری برای تو شام فصح را آماده كنیم؟»

¹⁷Now on the first [day] of [the feast of] unleavened bread, the disciples came to Jesus, saying, Where wilt thou that we prepare for thee to eat the passover?

¹⁸ عیسی جواب داد: «در شهر نزد فلان شخص بروید و به او بگویید: استاد می‌گوید وقت من نزدیک است و فصح را با شاگردانم در منزل تو نگاه خواهم داشت.»

¹⁸And he said, Go into the city unto such a one, and say to him, The Teacher says, My time is near, I will keep the passover in thy house with my disciples.

¹⁹ شاگردان طبق دستور عیسی عمل كرده شام فصح را حاضر ساختند.

¹⁹And the disciples did as Jesus had directed them, and they prepared the passover.

²⁰ وقتی شب شد عیسی با دوازده شاگرد خود بر سر سفره نشست.

²⁰And when the evening was come he lay down at table with the twelve.

²¹ در ضمن شام فرمود: «بدانید كه یکی از شما مرا تسلیم دشمن خواهد كرد.»

²¹And as they were eating he said, Verily I say to you, that one of you shall deliver me up.

²² آنان بسیار ناراحت شدند و یکی پس از دیگری پرسیدند: «خداوندا، آیا من آن شخص هستم؟»

²²And being exceedingly grieved they began to say to him, each of them, Is it *I*, Lord?

²³ عیسی جواب داد: «کسی‌که دست خود را با من در كاسه فرو می‌کند، مرا تسلیم خواهد كرد.

²³But he answering said, He that dips his hand with me in the dish, *he* it is who shall deliver me up.

²⁴ پسر انسان به همان راهی خواهد رفت كه در کتاب‌مقدّس برای او تعیین شده است، امّا وای بر آن‌کسی كه پسر انسان توسط او تسلیم شود. برای آن شخص بهتر بود كه هرگز به دنیا نمی‌آمد.»

²⁴The Son of man goes indeed, according as it is written concerning him, but woe to that man by whom the Son of man is delivered up; it were good for that man if he had not been born.

²⁵ آنگاه یهودای خائن در پاسخ گفت: «ای استاد، آیا آن شخص من هستم؟» عیسی جواب داد: «همان‌طور است كه می‌گویی.»

²⁵And Judas, who delivered him up, answering said, Is it *I*, Rabbi? He says to him, *Thou* hast said.

²⁶ شام هنوز تمام نشده بود كه عیسی نان را برداشت و پس از شكرگزاری آن را پاره كرده به شاگردان داد و گفت: «بگیرید و بخورید، این بدن من است.»

²⁶And as they were eating, Jesus, having taken [the] bread and blessed, broke [it] and gave [it] to the disciples, and said, Take, eat: this is my body.

²⁷ آنگاه پیاله را برداشت و پس از شكرگزاری آن را به شاگردان داد و گفت: «همهٔ شما از این بنوشید

²⁷And having taken [the] cup and given thanks, he gave [it] to them, saying, Drink ye all of it.

²⁸ زیرا این خون من است كه اجرای پیمان تازه را تأیید می‌کند و برای آمرزش گناهان بسیاری ریخته می‌شود.

²⁸For this is my blood, that of the [new] covenant, that shed for many for remission of sins.

²⁹ بدانید كه من دیگر از میوهٔ مو نخواهم نوشید تا روزی كه آن را با شما در پادشاهی پدرم تازه بنوشم.»

²⁹But I say to you, that I will not at all drink henceforth of this fruit of the vine, until that day when I drink it new with you in the kingdom of my Father.

³⁰ پس از آن، سرود فصح را خواندند و به طرف كوه زیتون رفتند.

³⁰And having sung a hymn, they went out to the mount of Olives.

³¹ آنگاه عیسی به آنان فرمود: «امشب همهٔ شما مرا ترک خواهید كرد، زیرا کتاب‌مقدّس می‌فرماید: 'شبان را می‌زنم و گوسفندان گلّه پراكنده خواهند شد.'

³¹Then saith Jesus to them, All *ye* shall be offended in me during this night. For it is written, I will smite the shepherd, and the sheep of the flock shall be scattered abroad.

³² امّا پس از آنكه دوباره زنده شوم قبل از شما به جلیل خواهم رفت.»

³²But after that I shall be risen, I will go before you to Galilee.

³³ پطرس جواب داد: «حتّی اگر همه تو را ترک نمایند، من هرگز چنین كاری نخواهم كرد.»

³³And Peter answering said to him, If all shall be offended in thee, *I* will never be offended.

³⁴ عیسی به او گفت: «یقین بدان كه همین امشب پیش از آنكه خروس بخواند، تو سه بار خواهی گفت كه مرا نمی‌شناسی.»

³⁴Jesus said to him, Verily I say to thee, that during this night, before [the] cock shall crow, thou shalt deny me thrice.

³⁵ پطرس گفت: «حتّی اگر لازم شود با تو بمیرم. هرگز نخواهم گفت كه تو را نمی‌شناسم.» بقیّهٔ شاگردان نیز همین را گفتند.

³⁵Peter says to him, If I should needs die with thee, I will in no wise deny thee. Likewise said all the disciples also.

³⁶ در این وقت عیسی با شاگردان خود به محلی به نام جتسیمانی رسید و به آنان گفت: «در اینجا بنشینید، من برای دعا به آنجا می‌روم.»

³⁶Then Jesus comes with them to a place called Gethsemane, and says to the disciples, Sit here until I go away and pray yonder.

³⁷ او پطرس و دو پسر زِبدی را با خود برد. غم و اندوه بر او مستولی شد

³⁷And taking with [him] Peter and the two sons of Zebedee, he began to be sorrowful and deeply depressed.

³⁸ و به آنان گفت: «جان من از شدّت غم نزدیک به مرگ است، شما در اینجا بمانید و با من بیدار باشید.»

³⁸Then he says to them, My soul is very sorrowful even unto death; remain here and watch with me.

³⁹ عیسی كمی جلوتر رفت، رو به زمین نهاد و دعا كرده گفت: «ای پدر اگر ممكن است، این پیاله را از من دور كن، امّا نه به ارادهٔ من بلكه به ارادهٔ تو.»

³⁹And going forward a little he fell upon his face, praying and saying, My Father, if it be possible let this cup pass from me; but not as *I* will, but as *thou* [wilt].

⁴⁰ بعد پیش آن سه شاگرد برگشت و دید آنان خوابیده‌اند، پس به پطرس فرمود: «آیا هیچ‌یک از شما نمی‌توانست یک ساعت با من بیدار بماند؟

⁴⁰And he comes to the disciples and finds them sleeping, and says to Peter, Thus ye have not been able to watch one hour with me?

⁴¹ بیدار باشید و دعا كنید تا دچار وسوسه نشوید، روح مایل است امّا جسم ناتوان.»

⁴¹Watch and pray, that ye enter not into temptation: the spirit indeed [is] ready, but the flesh weak.

⁴² عیسی بار دیگر رفت دعا نموده گفت: «ای پدر، اگر راه دیگری نیست جز اینکه من این پیاله را بنوشم پس ارادهٔ تو انجام شود.»

⁴²Again going away a second time he prayed saying, My Father, if this cannot pass [from me] unless I drink it, thy will be done.

⁴³ باز عیسی آمده آنان را در خواب دید، زیرا كه چشمان ایشان از خواب سنگین شده بود.

⁴³And coming he found them again sleeping, for their eyes were heavy.

⁴⁴ پس، از پیش آنان رفت و برای بار سوم به همان كلمات دعا كرد.

⁴⁴And leaving them, he went away again and prayed the third time, saying the same thing.

⁴⁵ آنگاه نزد شاگردان برگشت و به آنان گفت: «باز هم خواب هستید؟ هنوز استراحت می‌کنید؟ ساعت آن رسیده است كه پسر انسان به دست گناهكاران تسلیم شود.

⁴⁵Then he comes to the disciples and says to them, Sleep on now and take your rest; behold, the hour has drawn nigh, and the Son of man is delivered up into the hands of sinners.

⁴⁶ برخیزید برویم، آن خائن اکنون می‌آید.»

⁴⁶Arise, let us go; behold, he that delivers me up has drawn nigh.

⁴⁷ عیسی هنوز صحبت خود را تمام نكرده بود كه یهودا، یکی از دوازده حواری، همراه گروه كثیری از کسانی‌که سران كاهنان و مشایخ قوم فرستاده بودند به آنجا رسیدند. این گروه همه با شمشیر و چماق مسلّح بودند.

⁴⁷And while he was yet speaking, behold, Judas, one of the twelve, came, and with him a great crowd with swords and sticks from the chief priests and elders of the people.

⁴⁸ آن شاگرد خائن به همراهان خود علامتی داده و گفته بود: «کسی را كه می‌بوسم همان شخص است، او را بگیرید.»

⁴⁸Now he that delivered him up had given them a sign, saying, Whomsoever I shall kiss, he it is: seize him.

⁴⁹ پس یهودا فوراً به طرف عیسی رفت و گفت: «سلام ای استاد» و او را بوسید.

⁴⁹And immediately coming up to Jesus he said, Hail, Rabbi, and covered him with kisses.

⁵⁰ عیسی در جواب گفت: «ای رفیق، كار خود را زودتر انجام بده.» در همین موقع آن گروه جلو رفتند و عیسی را دستگیر كرده، محكم گرفتند.

⁵⁰But Jesus said to him, [My] friend, for what purpose art thou come? Then coming up they laid hands upon Jesus and seized him.

⁵¹ در این لحظه یکی از کسانی‌که با عیسی بودند، دست به شمشیر خود برد، آن را كشید و به غلام كاهن اعظم زده گوش او را برید.

⁵¹And behold, one of those with Jesus stretched out his hand and drew his sword, and smiting the bondman of the high priest took off his ear.

⁵² ولی عیسی به او فرمود: «شمشیر خود را غلاف كن. هرکه شمشیر كشد به شمشیر كشته می‌شود.

⁵²Then saith Jesus to him, Return thy sword to its place; for all who take the sword shall perish by the sword.

⁵³ مگر نمی‌دانی كه من می‌توانم از پدر خود بخواهم كه بیش از دوازده لشکر از فرشتگان را به یاری من بفرستد؟

⁵³Or thinkest thou that I cannot now call upon my Father, and he will furnish me more than twelve legions of angels?

⁵⁴ امّا در آن صورت پیشگویی‌های کتاب‌مقدّس چگونه تحقّق می‌باید؟»

⁵⁴How then should the scriptures be fulfilled that thus it must be?

⁵⁵ آنگاه عیسی رو به جمعیّت كرده گفت: «مگر می‌خواهید یک راهزن را بگیرید كه این‌طور مسلّح با شمشیر و چماق برای دستگیری من آمده‌اید؟ من هر روز در معبد بزرگ می‌نشستم و تعلیم می‌دادم و شما دست به سوی من دراز نكردید،

⁵⁵In that hour Jesus said to the crowds, Are ye come out as against a robber with swords and sticks to take me? I sat daily [with you] teaching in the temple, and ye did not seize me.

⁵⁶ امّا تمام این چیزها اتّفاق افتاد تا آنچه انبیا در کتاب‌مقدّس نوشته‌اند به انجام رسد.» در این وقت همهٔ شاگردان او را ترک كرده، گریختند.

⁵⁶But all this is come to pass that the scriptures of the prophets may be fulfilled. Then all the disciples left him and fled.

⁵⁷ آن گروه عیسی را به خانهٔ قیافا كاهن اعظم، كه علما و مشایخ یهود در آنجا جمع بودند، بردند.

⁵⁷Now they that had seized Jesus led [him] away to Caiaphas the high priest, where the scribes and the elders were assembled.

⁵⁸ پطرس از دور به دنبال عیسی آمد تا به حیاط خانهٔ كاهن اعظم رسید و وارد شده در میان خدمتكاران نشست تا پایان كار را ببیند.

⁵⁸And Peter followed him at a distance, even to the palace of the high priest, and entering in sat with the officers to see the end.

⁵⁹ سران كاهنان و تمام اعضای شورا سعی می‌کردند دلیلی علیه عیسی پیدا كنند تا بر اساس آن او را به قتل برسانند.

⁵⁹And the chief priests and the elders and the whole sanhedrim sought false witness against Jesus, so that they might put him to death.

⁶⁰ امّا با وجود اینكه بسیاری جلو رفتند و شهادتهای دروغ دادند شورا نتوانست دلیلی پیدا كند. سرانجام دو نفر برخاستند

⁶⁰And they found none, though many false witnesses came forward. But at the last two false witnesses came forward

⁶¹ و گفتند: «این مرد گفته است: من می‌توانم معبد بزرگ را خراب كرده و در ظرف سه روز دوباره بنا كنم.»

⁶¹and said, *He* said, I am able to destroy the temple of God, and in three days build it.

⁶² كاهن اعظم برخاسته از عیسی پرسید: «آیا به اتّهاماتی كه این شاهدان به تو وارد می‌سازند جواب نمی‌دهی؟»

⁶²And the high priest standing up said to him, Answerest thou nothing? What do these witness against thee?

⁶³ امّا عیسی ساكت ماند. پس كاهن اعظم گفت: «تو را به خدای زنده سوگند می‌دهم به ما بگو آیا تو مسیح، پسر خدا هستی؟»

⁶³But Jesus was silent. And the high priest answering said to him, I adjure thee by the living God that thou tell us if *thou* art the Christ the Son of God.

⁶⁴ عیسی پاسخ داد: «همان است كه تو می‌گویی. امّا همهٔ شما بدانید كه بعد از این پسر انسان را خواهید دید كه بر دست راست قادر مطلق نشسته و بر ابرهای آسمان می‌آید.»

⁶⁴Jesus says to him, *Thou* hast said. Moreover, I say to you, From henceforth ye shall see the Son of man sitting at the right hand of power, and coming on the clouds of heaven.

⁶⁵ كاهن اعظم گریبان خود را دریده گفت: «او كفر گفت! آیا شهادتی بالاتر از این می‌خواهید؟ شما حالا كفر او را با گوش خود شنیدید.

⁶⁵Then the high priest rent his clothes, saying, He has blasphemed: what need have we any more of witnesses? behold, now ye have heard the blasphemy.

⁶⁶ نظر شما چیست؟» آنها جواب دادند: «او مستوجب اعدام است.»

⁶⁶What think ye? And they answering said, He is liable to the penalty of death.

⁶⁷ آنگاه آب دهان به صورتش انداخته او را زدند و کسانی‌که بر رخسارش سیلی می‌زدند،

⁶⁷Then they spit in his face, and buffeted him, and some struck him with the palms of their hand,

⁶⁸ می‌گفتند: «حالا ای مسیح از غیب بگو چه کسی تو را زده است.»

⁶⁸saying, Prophesy to us, Christ, Who is it who struck thee?

⁶⁹ در این وقت پطرس در بیرون، در حیاط خانه نشسته بود كه کنیزی پیش او آمده گفت: «تو هم با عیسی جلیلی بودی.»

⁶⁹But Peter sat without in the palace-court; and a maid came to him, saying, And *thou* wast with Jesus the Galilaean.

⁷⁰ پطرس در حضور همه منكر شده گفت: «من نمی‌دانم تو چه می‌گویی.»

⁷⁰But he denied before all, saying, I do not know what thou sayest.

⁷¹ پطرس از آنجا به طرف در حیاط رفت و در آنجا کنیز دیگری او را دیده به اطرافیان خود گفت: «این شخص با عیسای ناصری بود.»

⁷¹And when he had gone out into the entrance, another [maid] saw him, and says to those there, This [man] also was with Jesus the Nazaraean.

⁷² باز هم پطرس منكر شده گفت: «من قسم می‌‌‌‌‌‌خورم كه آن مرد را نمی‌شناسم.»

⁷²And again he denied with an oath: I do not know the man.

⁷³ كمی بعد کسانی‌که آنجا ایستاده بودند، پیش پطرس آمده به او گفتند: «البتّه تو یکی از آنها هستی زیرا از لهجه‌ات پیداست.»

⁷³And after a little, those who stood [there], coming to [him], said to Peter, Truly *thou* too art of them, for also thy speech makes thee manifest.

⁷⁴ امّا پطرس سوگند خورده گفت: «لعنت خدا بر من اگر آن مرد را بشناسم.» در همان لحظه خروس بانگ زد و پطرس به‌یاد آورد كه عیسی به او گفته بود: «پیش از آنكه خروس بخواند، تو سه بار خواهی گفت كه مرا نمی‌شناسی.» پس بیرون رفت و زار زار گریست.

⁷⁴Then he began to curse and to swear, I know not the man. And immediately [the] cock crew.

⁷⁵ و پطرس به‌یاد آورد كه عیسی به او گفته بود: «پیش از آنكه خروس بخواند، تو سه بار خواهی گفت كه مرا نمی‌شناسی.» پس بیرون رفت و زار زار گریست.

⁷⁵And Peter remembered the word of Jesus, who had said [to him], Before [the] cock crow thou shalt deny me thrice. And he went forth without, and wept bitterly.