¹ خوردن نان خشک در آرامش بهتر است از خوردن غذاهای رنگین در خانه‌ای که در آن جنگ و دعوا باشد.

¹Besser ein trockener Bissen mit Ruhe, als ein Haus voll Opferfleisch mit Zank!

² غلام دانا بر پسر شرور آقای خود تسلّط خواهد یافت و در ارثی که به او می‌رسد، شریک خواهد شد.

²Ein kluger Knecht wird herrschen über einen schändlichen Sohn und wird sich mit den Brüdern in das Erbe teilen.

³ طلا و نقره را آتش آزمایش می‌کند و دل انسان را خدا.

³Der Tiegel prüft das Silber und der Ofen das Gold; der HERR aber prüft die Herzen.

⁴ آدم شریر به سخن شریرانه گوش می‌کند و آدم دروغگو به حرف دروغ.

⁴Ein Boshafter horcht auf falsche Mäuler, ein Lügner leiht verderblichen Zungen sein Ohr.

⁵ مسخره کردن مردم فقیر به معنی مسخره کردن خدایی است که آنها را آفریده است. کسانی‌که از غم و بدبختی دیگران خوشحال می‌شوند، بی‌سزا نخواهند ماند.

⁵Wer des Armen spottet, schmäht seinen Schöpfer; wer schadenfroh ist, bleibt nicht ungestraft.

⁶ تاج افتخار اشخاص پیر، نوه‌‌های ایشان می‌باشند و تاج افتخار فرزندان، والدین ایشان.

⁶Kindeskinder sind eine Krone der Alten, und der Kinder Ehre sind ihre Väter.

⁷ شخص محترم هرگز دروغ نمی‌گوید و نادان حرف باارزشی برای گفتن ندارد.

⁷Zum Narren paßt keine anmaßende Rede, so wenig als zu einem Fürsten Lügenreden.

⁸ بعضی مردم به این فکر هستند که رشوه معجزه می‌کند و آنها را در هر کاری موفّق می‌سازد.

⁸Geschenke sind wie Edelsteine; wer solche geben kann, hat überall Glück.

⁹ کسی‌که عیب‌های دیگران را می‌پوشاند، محبّت ایجاد می‌کند؛ امّا شخصی که افشاگری می‌کند، باعث جدایی دوستان می‌گردد.

⁹Wer Liebe sucht, deckt Fehler zu; wer aber Worte hinterbringt, trennt vertraute Freunde.

¹⁰ تأثیر یک سرزنش به شخص دانا بیشتر است از اثر صد ضربه شلاّق به آدم احمق.

¹⁰Schelten macht mehr Eindruck auf den Verständigen als hundert Schläge auf den Narren.

¹¹ مردم بدکار فقط در فکر سرکشی هستند، بنابراین به سختی مجازات خواهند شد.

¹¹Ein Boshafter sucht nur Empörung; aber ein unbarmherziger Bote wird gegen ihn ausgesandt werden.

¹² روبه‌رو شدن با ماده خرسی که توله‌هایش را از او گرفته‌اند بهتر است از روبه‌رو شدن با شخص نادانی که گرفتار حماقت شده است.

¹²Besser, es treffe jemand eine Bärin an, die ihrer Jungen beraubt ist, als einen Narren in seiner Torheit!

¹³ اگر خوبی را با بدی تلافی کنی، بلا از خانه‌ات دور نخواهد شد.

¹³Wer Gutes mit Bösem vergilt, von dessen Haus wird das Böse nicht weichen.

¹⁴ شروع کردن دعوا مانند ایجاد رخنه در سدّ آب است. به جر و بحث خاتمه بده پیش از آن که به دعوا بیانجامد.

¹⁴Tropfenweise geht der Hader an; darum laß vom Zanken, ehe er losbricht!

¹⁵ خداوند از کسانی‌که بی‌گناه را محکوم و گناهکار را تبرئه می‌کنند، متنفّر است.

¹⁵Wer den Gottlosen gerechtspricht und den Gerechten verdammt, die sind alle beide dem HERRN ein Greuel.

¹⁶ صرف پول برای آموزش شخص احمق بی‌فایده است، زیرا او طالب حکمت نیست.

¹⁶Was nützt das Geld in der Hand des Narren, Weisheit zu kaufen in seinem Unverstand?

¹⁷ دوست واقعی در هر موقعیّتی محبّت می‌کند و خویشاوند برای کمک در هنگام سختی، متولّد شده است.

¹⁷Ein Freund liebt jederzeit, und in der Not wird er als Bruder geboren.

¹⁸ تنها شخص نادان است که ضامن شخص دیگری می‌شود.

¹⁸Ein unvernünftiger Mensch ist, wer in die Hand gelobt und in Gegenwart seines Nächsten Bürgschaft leistet.

¹⁹ شخص ستیزه‌جو گناه را دوست دارد و آدم بلند پرواز خرابی به بار می‌آورد.

¹⁹Wer Zank liebt, der liebt Entzweiung, und wer sein Tor zu hoch baut, läuft Gefahr, daß es zusammenbricht.

²⁰ شخص بداندیش کامیاب نخواهد شد و آدم فریبکار به بلا گرفتار خواهد شد.

²⁰Wer verschrobenen Herzens ist, findet nichts Gutes, und wer eine arglistige Zunge hat, fällt in Unglück.

²¹ فرزند احمق مایهٔ غم و غصّهٔ والدین خود می‌باشد.

²¹Wer einen Toren zeugt, der hat Kummer, und der Vater eines Narren kann sich nicht freuen.

²² شادمانی مانند دارو شفابخش است، امّا روح پژمرده انسان را بیمار می‌کند.

²²Ein fröhliches Herz fördert die Genesung; aber ein niedergeschlagener Geist dörrt das Gebein aus.

²³ آدم بدکار، پنهانی رشوه می‌گیرد و مانع اجرای عدالت می‌شود.

²³Der Gottlose nimmt ein Geschenk aus dem Busen, um zu beugen die Pfade des Rechts.

²⁴ هدف مردم عاقل تحصیل حکمت است، امّا شخص نادان در زندگی هیچ هدفی ندارد.

²⁴Dem Verständigen liegt die Weisheit vor Augen; der Tor aber sucht sie am Ende der Erde.

²⁵ فرزند احمق مایهٔ غم و اندوه پدر و تلخکامی مادر است.

²⁵Ein törichter Sohn macht seinem Vater Verdruß und bereitet seiner Mutter Herzeleid.

²⁶ مجازات کردن اشخاص بی‌گناه و تنبیه مردم نجیب به‌خاطر صداقت ایشان کار درستی نیست.

²⁶Einen Gerechten zu büßen, ist nicht gut; Edle zu schlagen, ist nicht recht.

²⁷ شخص دانا کم حرف می‌زند و آدم عاقل آرام و صبور است. اگر شخص احمق خاموش باشد و حرف نزند، او را دانا می‌شمارند.

²⁷Wer Erfahrungen gemacht hat, spart seine Worte, und wer kühlen Geistes ist, der ist ein weiser Mann.

²⁸ اگر شخص احمق خاموش باشد و حرف نزند، او را دانا می‌شمارند.

²⁸Selbst ein Narr wird für weise gehalten, wenn er schweigt, für verständig, wenn er seine Lippen verschließt.