¹ وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.

¹Wenn du zu Tische sitzest mit einem Herrscher, so bedenke, wen du vor dir hast!

² اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن

²Setze ein Messer an deine Kehle, wenn du allzu gierig bist!

³ و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.

³Laß dich nicht gelüsten nach seinen Leckerbissen; denn das ist ein trügerisches Brot!

⁴ عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

⁴Bemühe dich nicht, reich zu werden; aus eigener Einsicht laß davon!

⁵ زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

⁵Kaum hast du dein Auge darauf geworfen, so ist er nicht mehr da; denn sicherlich schafft er sich Flügel wie ein Adler, der gen Himmel fliegt.

⁶ از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،

⁶Iß kein Brot bei einem Mißgünstigen und sei nicht begierig nach seinen Leckerbissen!

⁷ زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.

⁷Denn so sehr es ihm auch in der Seele zuwider ist, so spricht er doch zu dir: «Iß und trink!» aber er gönnt es dir nicht.

⁸ لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.

⁸Den Bissen, den du gegessen hast, mußt du wieder ausspeien, und deine freundlichen Worte hast du verschwendet.

⁹ آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.

⁹Sprich keinem Toren zu; denn er wird deine weisen Reden nur verachten!

¹⁰ حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

¹⁰Verrücke die Grenze der Witwe nicht und betritt nicht das Feld der Waisen!

¹¹ زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.

¹¹Denn ihr Erlöser ist stark; der wird ihre Sache wider dich führen.

¹² وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.

¹²Ergib dein Herz der Zucht und neige deine Ohren zu den Lehren der Erfahrung.

¹³ از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،

¹³Erspare dem Knaben die Züchtigung nicht; wenn du ihn mit der Rute schlägst, stirbt er nicht.

¹⁴ بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.

¹⁴Indem du ihn mit der Rute schlägst, rettest du seine Seele vom Tode.

¹⁵ فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،

¹⁵Mein Sohn, wenn dein Herz weise wird, so ist das auch für mein Herz eine Freude!

¹⁶ و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.

¹⁶Und meine Nieren frohlocken, wenn deine Lippen reden, was richtig ist.

¹⁷ به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛

¹⁷Dein Herz ereifere sich nicht für die Sünder, sondern für die Furcht des HERRN den ganzen Tag!

¹⁸ زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

¹⁸Denn sicherlich gibt es eine Zukunft, und deine Hoffnung soll nicht vernichtet werden.

¹⁹ فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

¹⁹Höre, mein Sohn, sei weise, und dein Herz wandle den richtigen Weg!

²⁰ و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،

²⁰Geselle dich nicht zu den Weinsäufern und zu denen, die sich übermäßigem Fleischgenuß ergeben;

²¹ زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.

²¹denn Säufer und Schlemmer verarmen, und Schläfrigkeit kleidet in Lumpen.

²² به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.

²²Gehorche deinem Vater, der dich gezeugt hat, und verachte deine Mutter nicht, wenn sie alt wird.

²³ در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.

²³Kaufe Wahrheit und verkaufe sie nicht, Weisheit und Zucht und Vernunft!

²⁴ فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

²⁴Ein Vater frohlockt über einen rechtschaffenen Sohn, und wer einen Weisen gezeugt hat, freut sich über ihn.

²⁵ فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

²⁵So mögen sich denn Vater und Mutter deiner freuen und frohlocken, die dich geboren hat!

²⁶ بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

²⁶Gib mir, mein Sohn, dein Herz, und laß deinen Augen meine Wege wohlgefallen!

²⁷ او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.

²⁷Denn die Hure ist eine tiefe Grube, und die Fremde ist ein gefährliches Loch.

²⁸ مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

²⁸Dazu lauert sie wie ein Räuber und vermehrt die Abtrünnigen unter den Menschen.

²⁹ کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

²⁹Wo ist Ach? Wo ist Weh? Wo sind Streitigkeiten? Wo ist Klage? Wo sind Wunden ohne Ursache? Wo sind trübe Augen?

³⁰ پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.

³⁰Bei denen, die sich beim Wein verspäten, die kommen, um Getränke zu versuchen!

³¹ در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.

³¹Siehe nicht darauf, wie der Wein rötlich schillert, wie er im Becher perlt!

³² چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.

³²Er gleitet leicht hinunter; aber hernach beißt er wie eine Schlange und sticht wie eine Otter!

³³ مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند. می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»

³³Deine Augen werden seltsame Dinge sehen, und dein Herz wird verworrenes Zeug reden;

³⁴ می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»

³⁴du wirst sein wie einer, der auf dem Meere schläft und wie einer, der im Mastkorb oben liegt.

³⁵«Man schlug mich, aber es tat mir nicht weh; man prügelte mich, aber ich merkte es nicht! Wenn ich ausgeschlafen habe, so will ich ihn wieder aufsuchen!»