¹ بر اشخاص شریر حسادت نورز و آرزوی دوستی با آنها را نداشته باش،

¹Beneide böse Menschen nicht und begehre nicht, es mit ihnen zu halten;

² زیرا تمام فکر آنها این است که به مردم ظلم کنند، و هرگاه که دهان باز می‌کنند، دربارهٔ شرارت گفت‌وگو می‌کنند.

²denn ihr Herz trachtet nach Schaden, und ihre Lippen reden Unheil!

³ خانه بر اساس حکمت و عقل آباد می‌گردد و

³Durch Weisheit wird ein Haus gebaut, und durch Verstand wird es sich behaupten;

⁴ با دانایی اتاقهای آن از اسباب نفیس و گران‌قیمت پُر می‌شوند.

⁴auch werden durch Einsicht seine Kammern mit allerlei köstlichem und lieblichem Gut gefüllt.

⁵ شخص دانا و فهمیده، از قدرت زیاد برخوردار است و همیشه به قدرت خود می‌افزاید.

⁵Ein weiser Mann ist stark, und ein verständiger Mensch stählt seine Kraft.

⁶ پیروزی در جنگ بستگی به تدبیر خوب و مشورت زیاد دارد.

⁶Denn durch kluge Maßregeln gewinnst du die Schlacht und durch die Menge der Ratgeber den Sieg.

⁷ شخص احمق نمی‌تواند به حکمت دست یابد. وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

⁷Die Weisheit ist dem Narren zu hoch; er tut seinen Mund nicht auf im Tor!

⁸ کسی‌که دایم نقشه‌های پلید در سر می‌پروراند، دردسرآفرین خوانده خواهد شد.

⁸Wer vorsätzlich Böses tut, den nenne man einen Bösewicht!

⁹ نقشه‌های آدم احمق، گناه‌آلودند و کسی‌که دیگران را مسخره می‌کند، مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

⁹Dummheiten ersinnen ist Sünde, und ein Spötter ist ein abscheulicher Mensch!

¹⁰ اگر نتوانی سختی‌های زندگی را تحمّل کنی، شخص ضعیفی هستی.

¹⁰Zeigst du dich schwach am Tage der Not, so ist deine Kraft beschränkt!

¹¹ از نجات دادن کسی‌که به ناحق محکوم شده است، کوتاهی نکن.

¹¹Errette, die zum Tode geschleppt werden, und die zur Schlachtbank wanken, halte zurück!

¹² نگو که از ماجرا بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو را در دست دارد و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه‌چیز باخبر بوده‌ای. او هرکسی را مطابق کارهایش جزا می‌دهد.

¹²Wenn du sagen wolltest: «Siehe, wir haben das nicht gewußt!» wird nicht der, welcher die Herzen prüft, es merken, und der deine Seele beobachtet, es wahrnehmen und dem Menschen vergelten nach seinem Tun?

¹³ فرزندم، همان‌طور که خوردن عسل دهان تو را شیرین می‌کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی‌که حکمت می‌آموزد، آیندهٔ خوبی در انتظارش می‌باشد و امیدهایش برباد نمی‌رود.

¹³Iß Honig, mein Sohn, denn er ist gut, und Honigseim ist süß für deinen Gaumen!

¹⁴ مانند بدکاران نباش که منتظر هستند تا خانهٔ مردم درستکار را غارت و ویران کنند،

¹⁴So erkenne auch, daß die Weisheit gut ist für deine Seele; wenn du sie gefunden hast, so hast du eine Zukunft, und deine Hoffnung wird nicht vernichtet werden.

¹⁵ زیرا شخص درستکار حتّی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برمی‌خیزد، ولی اشخاص بدکار، گرفتار بلا شده سرنگون می‌گردند.

¹⁵Du Gottloser, laure nicht auf die Wohnung des Gerechten und störe seine Ruhe nicht!

¹⁶ وقتی دشمنانت دچار مصیبت می‌شوند، خوشحال نشو و هنگامی‌که می‌افتند خوشی نکن،

¹⁶Denn der Gerechte fällt siebenmal und steht wieder auf; aber die Gottlosen stürzen nieder im Unglück.

¹⁷ زیرا خداوند، این کار تو را می‌بیند و نمی‌پسندد و آنگاه از مجازات آنها دست برمی‌دارد.

¹⁷Freue dich nicht über den Fall deines Feindes, und wenn er strauchelt, so frohlocke nicht!

¹⁸ به‌خاطر مردم بدکار، تشویش نداشته باش و به آنها حسادت نورز،

¹⁸daß nicht der HERR es sehe und es ihm mißfalle und er seinen Zorn abwende von ihm.

¹⁹ زیرا شخص بدکار، آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش می‌شود.

¹⁹Erzürne dich nicht über die Bösen, sei nicht neidisch auf die Übeltäter!

²⁰ فرزندم از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی‌که علیه آنها شورش می‌‌کنند، همدست نشو.

²⁰Denn der Böse hat keine Zukunft, und die Leuchte der Gottlosen wird erlöschen.

²¹ زیرا نابودی آنها ناگهانی است و کسی نمی‌داند که خداوند و پادشاه چه بلایی بر سر آنها می‌آورند.

²¹Fürchte den HERRN, mein Sohn, und den König, und laß dich nicht mit Neuerungssüchtigen ein!

²² مردان حکیم این سخنان را نیز گفته‌اند: قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

²²Denn ihr Unglück wird plötzlich kommen und ihrer beider Verderben; wer kennt es?

²³ هرکسی که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناه هستی»، مورد لعنت و نفرت مردم قرار می‌گیرد.

²³Auch diese Sprüche kommen von den Weisen: die Person ansehen im Gericht, ist nicht gut.

²⁴ امّا شخصی که گناهکار را محکوم کند، کامیابی و خوشی نصیبش می‌شود.

²⁴Wer zum Gottlosen spricht: «Du bist gerecht!» dem fluchen die Völker, und die Leute verwünschen ihn;

²⁵ پاسخ صادقانه نشانهٔ دوستی حقیقی می‌باشد.

²⁵aber an denen, die recht richten, hat man Wohlgefallen, und über sie kommt der Segen des Guten.

²⁶ اول کسب و کار خود سر و سامان بده، آنگاه خانه و خانواده تشکیل بده.

²⁶Eine rechte Antwort ist wie ein Kuß auf die Lippen.

²⁷ برضد همسایه‌ات شهادت دروغ مده و سخنان غلط درباره‌اش بر زبان نیاور.

²⁷Verrichte zuerst draußen dein Geschäft und besorge deine Feldarbeit, darnach baue dein Haus.

²⁸ نگو: «همان بلایی را که بر سر من آورده، بر سر خودش می‌آورم.»

²⁸Tritt nicht ohne Ursache als Zeuge auf wider deinen Nächsten! Was willst du irreführen mit deinen Lippen?

²⁹ از کنار مزرعهٔ آدم تنبل و تاکستان شخص نادان گذشتم.

²⁹Sage nicht: «Wie er mir getan, so will ich ihm tun; ich will dem Mann vergelten nach seinem Werk!»

³⁰ در همه‌جا خار روییده بود. علفهای هرزه زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فروریخته بود.

³⁰Ich ging vorüber an dem Acker des Faulen und an dem Weinberge des Unverständigen

³¹ با دیدن این منظره به فکر فرورفتم و این درس را آموختم:

³¹und siehe, er ging ganz in Disteln auf, und Nesseln überwucherten ihn, und seine Mauer war eingestürzt.

³² کسی‌که دست بر روی دست می‌گذارد و پیوسته می‌خوابد، عاقبت تنگدستی همچون راهزن مسلّحی به سراغش می‌آید.

³²Das sah ich und nahm es zu Herzen; ich betrachtete es und zog eine Lehre daraus:

³³ عاقبت تنگدستی همچون راهزن مسلّحی به سراغش می‌آید.

³³«Ein wenig schlafen, ein wenig schlummern, die Hände ein wenig ineinanderlegen, um zu ruhen»;

³⁴so kommt deine Armut wie ein Landstreicher dahergeschritten und dein Mangel wie ein gewappneter Mann!