¹ احترام گذاشتن به افراد نادان، مانند بارش برف در تابستان یا باران در فصل درو است.

¹Wie der Schnee zum Sommer und der Regen zur Ernte, so wenig paßt Ehre für den Narren.

² نفرین، اگر مستحق آن نباشی، صدمه‌ای به تو نمی‌رساند؛ بلکه مانند پرنده‌ای است که به هر طرف پرواز می‌کند و در جایی نمی‌نشیند.

²Wie ein Sperling davonflattert und eine Schwalbe wegfliegt, so ein unverdienter Fluch: er trifft nicht ein.

³ شلاّق برای اسب، افسار برای الاغ و چوب برای تنبیه احمق است.

³Dem Pferd eine Geißel, dem Esel ein Zaum und dem Narren eine Rute auf den Rücken!

⁴ کسی‌که به سؤال احمقانه جواب بدهد، مانند سؤال کنندهٔ آن احمق است.

⁴Antworte dem Narren nicht nach seiner Narrheit, damit du ihm nicht gleichest;

⁵ به سؤال احمقانه، باید جواب احمقانه داد تا سؤال کننده فکر نکند که عاقل است.

⁵antworte aber dem Narren nach seiner Narrheit, damit er sich nicht weise dünke.

⁶ کسی‌که توسط آدم احمق پیام می‌فرستد، مانند شخصی است که پای خود را قطع می‌کند و یا زهر می‌خورد.

⁶Es haut sich die Füße ab und muß Ärger schlucken, wer seine Sachen durch einen Narren besorgen läßt.

⁷ مَثَلی که از دهان شخص نادان بیرون می‌آید، مانند پای لنگ، سُست است.

⁷Schwach wie die Beine des Lahmen, so ist ein weiser Spruch im Munde des Toren.

⁸ احترام گذاشتن به آدم احمق، مانند بستن سنگ به فلاخن کاری احمقانه است.

⁸Wie wenn man einen Stein in der Schleuder festbindet, so ist's, wenn man einem Toren Ehre erweist.

⁹ مَثَلی که از دهان آدم احمق بیرون می‌آید، همچون خاری که به دست شخص احمق فرو می‌رود و او حس نمی‌کند، بی‌اثر است.

⁹Ein Dorn geriet in die Hand eines Trunkenen und ein Spruch in den Mund der Toren!

¹⁰ کسی‌که آدم احمق را استخدام می‌کند، مانند تیراندازی است که هر رهگذری را مجروح می‌سازد.

¹⁰Ein Händelsüchtiger verletzt alle und nimmt Toren und Landstreicher in seinen Sold.

¹¹ شخص احمقی که حماقت خود را تکرار می‌کند، مانند سگی است که آن چه استفراغ کرده است، می‌خورد.

¹¹Wie ein Hund, der zu seinem Gespei zurückkehrt, so ist ein Narr, der seine Dummheit wiederholt.

¹² کسی‌که خودش را عاقل می‌پندارد، از یک احمق هم نادان‌تر است.

¹²Siehst du einen Mann, der sich selbst weise dünkt, so kannst du für einen Toren mehr Hoffnung haben als für ihn!

¹³ آدم تنبل پای خود را از خانه بیرون نمی‌گذارد و می‌گوید: «شیر درّنده در کوچه هست!»

¹³Der Faule spricht: «Es ist ein Löwe draußen, ein Leu ist mitten auf der Straße!»

¹⁴ او مانند دری که بر پاشنهٔ خود می‌چرخد، در رخت خواب می‌غلتد و از آن جدا نمی‌شود.

¹⁴Die Tür dreht sich in der Angel und der Faule in seinem Bett.

¹⁵ دست خود را به طرف بشقاب دراز می‌‌کند، امّا از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

¹⁵Der Faule steckt seine Hand in die Schüssel; er bringt sie kaum mehr zum Mund zurück!

¹⁶ با این‌همه او خود را داناتر از هفت شخص عاقل می‌داند.

¹⁶Ein Fauler dünkt sich weiser als sieben, die verständige Antworten geben.

¹⁷ کسی‌که در دعوایی دخالت می‌کند که مربوط به او نیست، مانند شخصی است که گوشهای سگ ولگردی را می‌گیرد.

¹⁷Es packt einen vorüberlaufenden Hund bei den Ohren, wer sich in einen Streit mischt, der ihn nichts angeht.

¹⁸ شخصی که همسایهٔ خود را فریب بدهد و بعد به او بگوید که شوخی کرده است، مانند دیوانه‌ای است که به هر طرف آتش و تیرهای مرگبار پرتاب می‌کند.

¹⁸Wie ein Wahnsinniger, der feurige und todbringende Pfeile abschießt,

¹⁹ اگر هیزم نباشد آتش خاموش می‌شود. اگر سخن‌چین نباشد، نزاع فرومی‌نشیند.

¹⁹so ist ein Mensch, der seinen Nächsten betrügt und dann spricht: «Ich habe nur gescherzt!»

²⁰ همان‌طور که زغال و هیزم آتش را شعله‌ور می‌سازد، شخص ستیزه‌جو هم جنگ و دعوا بپا می‌کند.

²⁰Wo kein Holz mehr ist, erlischt das Feuer; und wenn der Verleumder fort ist, so hört der Hader auf.

²¹ حرفهای آدم سخن‌چین مانند لقمه‌های لذیذی است که با لذّت بلعیده می‌شوند.

²¹Zur Glut braucht es Kohlen und zum Feuer Holz, und um Streit anzufangen, einen zänkischen Mann.

²² سخنان شیرین و فریبنده، شرارت دل را پنهان می‌کند، درست مانند لعابی که ظرف گِلی را می‌پوشاند.

²²Die Worte des Verleumders sind wie Leckerbissen; sie dringen ins Innerste des Leibes.

²³ شخص کینه‌توز با حرفهای خود، کینهٔ دل خود را مخفی می‌کند،

²³Silberschaum über Scherben gezogen, also sind feurige Lippen und ein böses Herz.

²⁴ امّا تو فریب حرفهای فریبندهٔ او را نخور، زیرا دلش پر از نفرت است.

²⁴Mit seinen Lippen verstellt sich der Hasser, und in seinem Herzen nimmt er sich Betrügereien vor.

²⁵ اگرچه نفرت خود را با حیله پنهان می‌کند، سرانجام خوی پلید او بر همه‌کس آشکار می‌گردد.

²⁵Wenn er schöne Worte macht, so traue ihm nicht; denn es sind sieben Greuel in seinem Herzen.

²⁶ هرکسی که برای دیگران چاه بکند، خودش در آن می‌افتد. هر که سنگی را به طرف دیگران بغلتاند، آن سنگ برگشته و روی خود او می‌افتد. زبان درغگو از مخاطبانش نفرت دارد و می‌خواهد به آنها آسیب برساند. سخنان ریاکار چیزی جز خرابی به بار نمی‌آورد.

²⁶Hüllt sich der Haß in Täuschung, so wird seine Bosheit doch offenbar in der Gemeinde.

²⁷ زبان درغگو از مخاطبانش نفرت دارد و می‌خواهد به آنها آسیب برساند. سخنان ریاکار چیزی جز خرابی به بار نمی‌آورد.

²⁷Wer andern eine Grube gräbt, fällt selbst hinein; und wer einen Stein wälzt, zu dem kehrt er zurück.

²⁸Eine Lügenzunge haßt die von ihr Zermalmten, und ein glattes Maul richtet Verderben an.