¹ ای فرزندم، آیا ضامن همسایه‌ات شده‌ای و به‌خاطر شخص غریبه‌ای قول داد‌ه‌ای؟

¹Mein Sohn, hast du dich für deinen Nächsten verbürgt, für einen Fremden dich durch Handschlag verpflichtet;

² آیا با دست خود، خودت را به دام انداخته‌ای و به‌خاطر قولی که داد‌ه‌ای گرفتار شده‌ای؟

²bist du durch ein mündliches Versprechen gebunden, gefangen durch die Reden deines Mundes,

³ ای فرزندم، در این صورت اسیر شده‌ای. پس هرچه می‌گویم انجام بده تا خود را آزاد کنی. فوراً نزد او برو خواهش کن و ضمانت خود را پس بگیر.

³so tue doch das, mein Sohn: Rette dich; denn du bist in die Hand deines Nächsten geraten! Darum gehe hin, wirf dich vor ihm nieder und bestürme deinen Nächsten.

⁴ تا این کار را نکرده‌ای نخواب و حتّی لحظه‌ای آرام ننشین.

⁴Gönne deinen Augen keinen Schlaf und deinen Augenlidern keinen Schlummer!

⁵ خودت را مثل آهو از کمند و مثل گنجشک از دام صیاد آزاد کن.

⁵Rette dich aus seiner Hand wie eine Gazelle und wie ein Vogel aus der Hand des Vogelstellers!

⁶ مردم تنبل باید از زندگی مورچه‌ها عبرت بگیرند.

⁶Gehe hin zur Ameise, du Fauler, siehe ihre Weise an und lerne:

⁷ آنها نه رهبر دارند و نه فرمانده،

⁷obwohl sie keinen Fürsten, noch Hauptmann, noch Herrscher hat,

⁸ امّا آذوقهٔ زمستان خود را هنگام تابستان ذخیره می‌کنند.

⁸bereitet sie dennoch im Sommer ihr Brot und sammelt in der Erntezeit ihre Speise.

⁹ شخص تنبل تا چه هنگام می‌خوابد و چه وقت بیدار خواهد شد؟

⁹Wie lange willst du liegen bleiben, du Fauler? Wann willst du aufstehen von deinem Schlaf?

¹⁰ او می‌گوید: «اندکی بیشتر می‌خوابم و کمی استراحت می‌کنم!»

¹⁰«Ein wenig schlafen, ein wenig schlummern, ein wenig die Hände in den Schoß legen, um zu ruhen»:

¹¹ امّا وقتی‌که خواب است، فقر و هلاکت مانند راهزن بر او حمله می‌کنند.

¹¹so holt dich die Armut ein wie ein Schnelläufer, und der Mangel wie ein Leichtbewaffneter!

¹² مردمان پست و بی‌ارزش همیشه و همه‌جا دروغ می‌گویند.

¹²Ein Taugenichts, ein nichtswürdiger Mensch ist, wer falsche Reden führt

¹³ چشمک می‌زنند و حرکاتی می‌کنند که تو را فریب بدهند.

¹³und dabei mit seinen Augen blinzelt, Kratzfüße macht und die Hände reibt.

¹⁴ همیشه فکرشان پر از نقشه‌های پلید و زشت است تا دردسر ایجاد کنند.

¹⁴Verkehrtheit ist in seinem Herzen; er schmiedet allezeit Böses, richtet Zänkereien an.

¹⁵ به همین دلیل، بلا و مصیبت ناگهانی بر آنها حمله می‌کند و آنها را طوری شکست می‌دهد که دیگر چاره‌ای نداشته باشند.

¹⁵Darum wird sein Schicksal plötzlich über ihn kommen, augenblicklich wird er zusammenbrechen, unrettbar.

¹⁶ شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

¹⁶Diese sechs Stücke haßt der HERR, und sieben sind seiner Seele ein Greuel:

¹⁷ ای فرزند من هرچه پدرت می‌گوید انجام بده و آنچه مادرت می‌گوید فراموش مکن.

¹⁷stolze Augen, falsche Zunge, Hände, die unschuldiges Blut vergießen,

¹⁸ سخنان آنها را پیوسته به‌خاطر داشته‌ باش و آنها را در قلبت حفظ کن.

¹⁸ein Herz, das böse Pläne schmiedet, Füße, die schnell zum Bösen laufen,

¹⁹ تعالیم آنها هنگام سفر راهنما، شبها محافظ و روزها مشاور تو خواهند بود.

¹⁹ein falscher Zeuge, der Lügen ausspricht, und wer Zwietracht zwischen Brüder wirft.

²⁰ اوامر آنها مانند چراغی روشن است و سرزنش‌های ایشان طریق زندگی را به تو می‌آموزد.

²⁰Bewahre, mein Sohn, das Gebot deines Vaters, und verwirf nicht die Lehre deiner Mutter!

²¹ آنها تو را از زن شوهردار و از سخنان فریبندهٔ او دور می‌کنند.

²¹Binde sie beständig auf dein Herz, hänge sie um deinen Hals;

²² زیبایی آنان تو را تحریک ننماید و چشمان افسونگرشان تو را وسوسه نکند.

²²auf deinen Gängen sollen sie dich geleiten, auf deinem Lager dich behüten und wenn du aufstehst, dir in den Sinn kommen!

²³ زنا کردن با زن فاحشه، به قیمت یک قرص نان تمام می‌شود، امّا زنا کردن با زن شوهردار به قیمت هستی و زندگی انسان تمام می‌شود.

²³Denn das Gebot ist eine Leuchte, und die Lehre ist ein Licht, Zucht und Vermahnung sind ein Weg des Lebens.

²⁴ آیا می‌توانی آتش را در آغوش بگیری و نسوزی؟

²⁴Sie sollen dich bewahren vor dem schlechten Weib, vor der glatten Zunge der Fremden;

²⁵ آیا کسی می‌تواند روی آتش راه برود و پایش نسوزد؟

²⁵daß du in deinem Herzen nicht nach ihrer Schönheit begehrest und sie dich nicht fange mit ihren Augenwimpern.

²⁶ همینطور کسی‌که با زن شوهردار همخواب شود، از مجازات در امان نخواهد بود.

²⁶Denn um einer Hure willen kommt man an den Bettelstab, und eines andern Weib gefährdet die teure Seele!

²⁷ مردم دزدی را که به‌خاطر گرسنگی دزدی کرده است، سرزنش نمی‌کنند؛

²⁷Kann jemand Feuer in seinem Busen tragen, ohne daß seine Kleider in Brand geraten?

²⁸ امّا اگر دستگیر شود، باید هفت برابر آن چه دزدیده جریمه بدهد. باید هرچه دارد بدهد.

²⁸Oder kann einer auf glühenden Kohlen laufen, ohne die Füße zu verbrennen?

²⁹ امّا مردی که با زن شوهردار زنا می‌کند، کاملاً بی‌شعور است. زیرا او جان خود را از بین می‌برد.

²⁹Also geht auch keiner ungestraft zu seines Nächsten Eheweib und rührt sie an!

³⁰ رسوایی و کتک نصیب او خواهد شد و ننگ او از بین نخواهد رفت.

³⁰Man verachtet den Dieb nicht, wenn er stiehlt, um sein Leben zu fristen, wenn er Hunger hat;

³¹ زیرا حسادت خشم شوهر را برمی‌انگیزد و در موقع انتقام هیچ رحم و شفقتی نخواهد کرد. هیچ چیز او را راضی نمی‌کند و به هیچ قیمتی نمی‌توان رضایت او را به ‌دست آورد.

³¹wird er ertappt, so muß er siebenfach bezahlen und alles hergeben, was er im Hause hat;

³² هیچ چیز او را راضی نمی‌کند و به هیچ قیمتی نمی‌توان رضایت او را به ‌دست آورد.

³²wer aber ein Weib zum Ehebruch verführt, der ist ein herzloser Mensch; er ruiniert seine eigene Seele, indem er solches tut.

³³Schläge und Schmach werden ihn treffen, und seine Schande ist nicht auszutilgen;

³⁴denn der Zorn des Mannes glüht, und am Tage der Rache wird er nicht schonen;

³⁵er sieht kein Lösegeld an und läßt sich durch das größte Geschenk nicht besänftigen.