1Między tem, gdy się zgromadziło wiele tysięcy ludu, tak iż jedni po drugich deptali, począł mówić do uczniów swoich. Naprzód strzeżcie się kwasu Faryzejskiego, który jest obłuda.
1提防法利賽人的酵（太10:26~27）那時有成千上萬的人聚在一起，甚至彼此踐踏。耶穌就先對門徒說：“你們要提防法利賽人的酵，就是虛偽。
2Boć nie jest nic skrytego, co by objawione być nie miało, ani tajemnego czego by się dowiedzieć nie miano.
2沒有甚麼掩蓋的事不被揭露，也沒有甚麼隱藏的事不被人知道。
3Przetoż, coście mówili w ciemności, na świetle słyszane będzie, a coście w ucho szeptali w komorach, obwołane będzie na dachach.
3所以，你們在暗處所說的，必在明處被人聽見；在內室附耳所談的，必在房頂上宣揚出來。
4A mówię wam przyjaciołom moim: Nie bójcie się tych, którzy ciało zabijają, a potem nie mają co by więcej uczynili.
4應該怕誰（太10:28~31）“我的朋友，我告訴你們，那殺身體以後不能再作甚麼的，不要怕他們。
5Ale wam okażę, kogo się bać macie: Bójcie się tego, który, gdy zabije, ma moc wrzucić do piekielnego ognia; zaiste powiadam wam, tego się bójcie.
5我要指示你們當怕的是誰：當怕那殺身體以後，有權把人投入地獄裡的；我告訴你們，應當怕他。
6Izali pięciu wróblików nie sprzedają za dwa pieniążki? Wszakże jeden z nich nie jest w zapamiętaniu przed obliczem Bożem.
6五隻麻雀，不是賣兩個大錢嗎？但在 神面前，一隻也不被忘記。
7Owszem i włosy głowy waszej wszystkie są policzone. Przetoż się nie bójcie, nad wiele wróblików wy jesteście zacniejsi.
7甚至你們的頭髮都一一數過了。不要怕，你們比許多麻雀貴重得多呢。
8A mówię wam: Wszelaki, który by mię wyznał przed ludźmi, i Syn człowieczy wyzna go przed Anioły Bożymi.
8要在人面前承認主（太10:32~33）“我告訴你們，凡在人面前承認我的，人子在 神的使者面前也承認他；
9Ale kto by się mię zaprzał przed ludźmi, zaprę się go przed Anioły Bożymi.
9在人面前不認我的，我在 神的使者面前也不認他。
10I każdemu, kto by mówił słowo przeciwko Synowi człowieczemu, będzie mu odpuszczone: ale temu, kto by przeciwko Duchowi Świętemu bluźnił, nie będzie odpuszczone.
10凡說話得罪人子的，還可以赦免；但褻瀆聖靈的，必不得赦免。
11A gdy was będą wodzić do bóżnic, i do przełożonych, i do zwierzchności, nie troszczcie się, jako i co byście ku obronie odpowiedzieć, albo co byście mówić mieli.
11人把你們拉到會堂、官長和當權者的面前，你們不要思慮怎樣申辯或說甚麼話。
12Albowiem Duch Święty nauczy was onejże godziny, co byście mówić mieli.
12到了時候，聖靈必把當說的話教導你們。”
13I rzekł mu niektóry z ludu: Nauczycielu! rzecz bratu memu, aby się ze mną podzielił dziedzictwem.
13無知富翁的比喻群眾中有一個人對耶穌說：“老師，請吩咐我的兄弟和我分家業。”
14Ale mu on rzekł: Człowiecze! któż mię postanowił sędzią albo dzielcą między wami?
14耶穌說：“你這個人，誰立我作你們的審判官和分家業的人呢？”
15I rzekł do nich: Patrzcie, a strzeżcie się łakomstwa, gdyż nie w tem, że kto ma obfite majętności, żywot jego zależy.
15於是他對眾人說：“你們要謹慎，遠離一切貪心，因為人的生命並不在於家道豐富。”
16I powiedział im podobieóstwo, mówiąc: Niektórego człowieka bogatego pole obfity urodzaj przyniosło.
16就對他們講了一個比喻，說：“有一個富翁的田地豐收。
17I rozmyślał sam w sobie, mówiąc: Cóż uczynię, gdyż nie mam, gdzie bym zgromadził urodzaje moje?
17他自己心裡說：‘怎麼辦呢？因為我沒有足夠的地方收藏出產了！’
18I rzekł: To uczynię: Rozwalę gumna moje, a większe pobuduję i zgromadzę tam wszystkie urodzaje moje i dobra moje;
18又說：‘我要這樣辦：我要拆掉這些倉房，建造更大的，好在那裡收藏我的一切糧食和貨物。
19I rzekę do duszy mojej: Duszo! masz wiele dóbr złożonych na wiele lat; odpocznijże, jedz, pij, bądź dobrej myśli.
19然後，我要對我的靈魂說：靈魂啊，你擁有許多好東西，足夠多年享用，只管安安逸逸地吃喝快樂吧！’
20Ale mu rzekł Bóg: O głupi, tej nocy upomnę się duszy twojej od ciebie, a to, coś nagotował, czyjeż będzie?
20 神卻對他說：‘無知的人哪，今天晚上，你擁有的就要取去你的靈魂，你所預備的要歸給誰呢？’
21Takci jest, który sobie skarbi, a nie jest w Bogu bogaty.
21凡為自己積財，在 神面前卻不富足的，也是這樣。”
22I rzekł do uczniów swoich: Dlatego powiadam wam, nie troszczcie się o żywot wasz, co byście jedli, ani o ciało, czem byście się przyodziewali.
22不要憂慮，積財於天（太6:19~21、25~33）耶穌又對門徒說：“所以我告訴你們，不要為生命憂慮吃甚麼，也不要為身體憂慮穿甚麼。
23Zacniejszy jest żywot, niż pokarm, a ciało, niż odzienie.
23因為生命比飲食重要，身體比衣服重要。
24Przypatrzcie się krukom, iż nie sieją ani żną, i nie mają spiżarni, ani gumna, a wżdy je Bóg żywi; czemżeście wy zacniejsi niż ptacy?
24你們想想烏鴉：牠們不種也不收，無倉又無庫， 神尚且養活牠們；你們比飛鳥貴重得多了。
25I któż z was troskliwie myśląc, może przydać do wzrostu swego łokieć jeden?
25你們中間誰能用憂慮使自己的壽命延長一刻呢？
26Ponieważ tedy i najmniejszej rzeczy nie przemożecie, czemuż się o inne troszczycie?
26既然連這極小的事都不能作，為甚麼還憂慮其他的事呢？
27Przypatrzcie się lilijom, jako rosną, nie pracują, ani przędą; a powiadam wam, że ani Salomon we wszystkiej sławie swojej nie był tak przyodziany, jako jedna z tych.
27你們想想百合花，怎樣不勞苦，也不紡織。但我告訴你們，就是所羅門最榮華的時候所穿的，也比不上這花中的一朵呢。
28A jeźliże trawę, która dziś jest na polu, a jutro będzie w piec wrzucona, Bóg tak przyodziewa, jakoż daleko więcej was, o małowierni!
28小信的人哪，田野的草，今天還在，明天就投進爐裡， 神尚且這樣給它裝飾，何況你們呢？
29Wy tedy nie pytajcie się, co byście jeść, albo co byście pić mieli, ani wysoko latajcie myślami waszemi.
29你們不要求吃甚麼，喝甚麼，也不要憂慮，
30Albowiem tego wszystkiego narody świata szukają; aleć Ojciec wasz wie, że tego potrzebujecie.
30因為這一切都是世上不信的人所尋求的。你們的父原知道你們需要這一切。
31Owszem szukajcie królestwa Bożego, a to wszystko będzie wam przydane.
31你們只管求他的國，這些東西都必加給你們。
32Nie bój się, o maluczkie stadko! albowiem się upodobało Ojcu waszemu, dać wam królestwo.
32你們這小群，不要怕，因為你們的父樂意把國賜給你們。
33Sprzedawajcie majętności wasze, a dawajcie jałmużnę; gotujcie sobie mieszki, które nie wiotszeją, skarb, którego nie ubywa w niebiesiech, gdzie złodziej przystępu nie ma, ani mól psuje.
33當變賣你們所有的施捨給人，為自己製造不朽壞的錢囊，積蓄用不盡的財寶在天上，就是賊不能近、蟲不能蛀的地方。
34Bo gdzie jest skarb wasz, tam będzie i serce wasze.
34因為你們的財寶在哪裡，你們的心也在哪裡。
35Niech będą przepasane biodra wasze, i świece zapalone.
35忠心的僕人有福了（太24:45~51；可13:33~37）“你們的腰當束起來，燈也該點著，
36A wy bądźcie podobni ludziom oczekującym pana swego, ażeby się wrócił z wesela, żeby gdyby przyszedł, a zakołatał, wnet mu otworzyli.
36像等候自己的主人從婚筵回來一樣，好叫你們在主人回來敲門時，立刻給他開門。
37Błogosławieni oni słudzy, których gdy przyjdzie pan, czujących znajdzie; zaprawdę powiadam wam, iż się przepasze, a posadzi ich za stół, a przechadzając się, będzie im służył.
37主人來到了，看見僕人警醒，這些僕人就有福了。我實在告訴你們，主人必親自束腰，招待他們吃飯，進前來侍候他們。
38A jeźliby przyszedł o wtórej straży, i o trzeciej straży przyszedłliby, a tak by ich znalazł, błogosławieni są oni słudzy.
38主人也許半夜之前，或天亮之前回來，看見他們這樣，這些僕人就有福了。
39A to wiedzcie, iżby gdyby wiedział gospodarz, o której godzinie złodziej ma przyjść, wżdyby czuł, a nie dopuściłby podkopać domu swego.
39你們都知道，家主若曉得竊賊甚麼時候來，就不會讓他摸進屋裡。
40Przetoż i wy bądźcie gotowi; bo o tej godzinie, o której się nie spodziewacie, Syn człowieczy przyjdzie.
40你們也要準備妥當，因為在想不到的時候，人子就來了。”
41I rzekł mu Piotr: Panie! do nasże mówisz to podobieóstwo, czyli do wszystkich?
41彼得說：“主啊，你說這比喻，是為我們還是為眾人呢？”
42A Pan rzekł: Któryż tedy jest wierny szafarz i roztropny, którego Pan postanowi nad czeladzią swoją, aby im na czas wydawał obrok naznaczony?
42主說：“誰是那忠心精明的管家，被主人指派管理家裡的僕人，按時分糧呢？
43Błogosławiony jest on sługa, którego gdyby przyszedł pan jego, znajdzie, że tak czyni;
43主人來到的時候，看見他這樣作，那僕人就有福了。
44Zaprawdę wam powiadam, że go nad wszystkiemi dobrami swojemi postanowi.
44我實在告訴你們，主人要指派他管理主人的一切財產。
45Ale jeźliby rzekł on sługa w sercu swojem: Odwłacza pan mój z przyjściem swojem, i począłby bić sługi i służebnice, a jeść, pić i opijać się;
45如果那僕人心裡說：‘我的主人不會那麼快回來’，就動手打其他的僕人使女，並且吃喝醉酒；
46Przyjdzie pan sługi onego dnia, którego się nie spodzieje, i godziny, której nie wie, i odłączy go, a część jego położy z niewiernymi.
46在他想不到的日子、不知道的時間，那僕人的主人要來，嚴厲地處罰他，使他和不信的人同在一起。
47Ten zasię sługa, który by znał wolę pana swego, a nie był gotowym, ani czynił według woli jego, wielce będzie karany;
47那僕人知道主人的意思，卻不預備，也不照他的意思行，必多受責打；
48Ale który nie znał, a czynił rzeczy godne karania, mniej plag odniesie; a od każdego, komu wiele dano, wiele się od niego upominać będą: a komu wiele powierzono, więcej będą chcieć od niego.
48但那不知道的，雖然作了該受責打的事，也必少受責打。多給誰就向誰多取，多託誰就向誰多要。
49Przyszedłem, abym ogieó puścił na ziemię, i czegoż chcę, jeźli już gore?
49將引起紛爭（太10:34~36）“我來要把火投在地上，如果燒了起來，那是我所願意的。
50Aleć mam być chrztem ochrzczony; a jakom jest ściśniony, póki się to nie wykona.
50我有應當受的洗，我是多麼迫切地期待這事完成。
51Mniemacie, abym przyszedł, pokój dawać na ziemię? Bynajmniej, powiadam wam, ale rozerwanie.
51你們以為我來是要地上有和平嗎？不是的，我告訴你們，是要有紛爭。
52Albowiem od tego czasu będzie ich pięć w domu jednym rozerwanych, trzej przeciwko dwom, a dwaj przeciwko trzem.
52從今以後，一家五口將起紛爭，三個反對兩個，兩個反對三個。
53Powstanie ojciec przeciwko synowi, a syn przeciwko ojcu, matka przeciwko córce, a córka przeciwko matce, świekra przeciwko synowej swojej, a synowa przeciwko świekrze swojej.
53他們將起紛爭：父親反對兒子，兒子反對父親，母親反對女兒，女兒反對母親，婆婆反對媳婦，媳婦反對婆婆。”
54Mówił też i do ludu: Gdy widzicie obłok wschodzący od zachodu, zaraz mówicie: Przychodzi gwałtowny deszcz; i tak bywa.
54當曉得分辨和判斷（太16:2~3）耶穌又對眾人說：“你們一看見西邊有雲彩升起來，就說：‘要下大雨’，果然這樣；
55A gdy wiatr wiejący od południa, mówicie: Gorąco będzie; i bywa tak.
55起了南風，就說：‘天要熱了’，也果然這樣。
56Obłudnicy! postawę nieba i ziemi rozeznawać umiecie, a tego czasu jakoż nie poznawacie?
56偽君子啊！你們知道分辨天地的氣象，怎麼不知道分辨這個時代呢？
57Przeczże i sami przez się nie sądzicie, co jest sprawiedliwego?
57“你們為甚麼自己不能判斷甚麼是對的呢？
58Gdy tedy idziesz z przeciwnikiem swoim przed urząd, starajże się w drodze, abyś był wolen, by cię snać nie pociągnął przed sędziego, a sędzia by cię podał ceklarzowi, a ceklarz by cię wrzucił do więzienia.
58你和你的對頭去見官長，還在路上的時候，應當盡力向他求和，免得他把你拉到法官面前，法官把你交給差役，差役把你關在監裡。
59Powiadam ci: Nie wynijdziesz stamtąd, póki byś nie oddał do ostatniego pieniążka.
59我告訴你，除非你還清最後的一個小錢，否則決不能從那裡出來。”