Shona

Spanish: Reina Valera (1909)

Proverbs

30

1Mashoko aAguri, mwanako­mana waJake; chirevo chake. Murume anoti kuna Itieri, kuna Itieri naUkari,
1PALABRAS de Agur, hijo de Jachê: La profecía que dijo el varón á Ithiel, á Ithiel y á Ucal.
2Zvirokwazvo, ndiri benzi kupfuura vanhu vose; Handine njere dzomunhu.
2Ciertamente más rudo soy yo que ninguno, Ni tengo entendimiento de hombre.
3Handina kudzidza uchenjeri, Uye handina zivo yoMutsvene.
3Yo ni aprendí sabiduría, Ni conozco la ciencia del Santo.
4Ndiani akakwira kudenga, akaburukazve? Ndiani akasungira mvura munguvo yake? Ndiani akasungira migumo yose yenyika? Zita rake ndiani, nezita romwanakomana wake, kana uchiriziva?
4¿Quién subió al cielo, y descendió? ¿Quién encerró los vientos en sus puños? ¿Quién ató las aguas en un paño? ¿Quién afirmó todos los términos de la tierra? ¿Cuál es su nombre, y el nombre de su hijo, si sabes?
5Shoko rimwe nerimwe raMwari rakanatswa; Ndiye nhovo yavose vanovanda maari.
5Toda palabra de Dios es limpia: Es escudo á los que en él esperan.
6Usawedzera pamashoko ake, Kuti arege kukupa mhosva, uwanikwe une nhema.
6No añadas á sus palabras, porque no te reprenda, Y seas hallado mentiroso.
7Zvinhu zviviri ndakakumbira kwamuri; Musandirambira izvo, ndisati ndafa.
7Dos cosas te he demandado; No me las niegues antes que muera.
8Bvisai kure neni zvisina kutendeka nenhema; Regai kundipa urombo kana fuma; Mundigutse nezvokudya zvakandifanira;
8Vanidad y palabra mentirosa aparta de mí. No me des pobreza ni riquezas; Manténme del pan que he menester;
9Ndirege kuti kana ndaguta, ndikurambei, ndichiti, Jehovha ndianiko? Kana zvimwe ndive murombo, ndibe, Ndimhure zita raMwari wangu.
9No sea que me harte, y te niegue, y diga, ¿Quién es Jehová? O no sea que siendo pobre, hurte, Y blasfeme el nombre de mi Dios.
10Rega kuudzisira muranda kuna tenzi vake, Arege kukutuka, ukanzi une mhosva.
10No acuses al siervo ante su señor, Porque no te maldiga, y peques.
11Rudzi ruriko runotuka baba varwo, Rusingaropafadzi mai varwo.
11Hay generación que maldice á su padre, Y á su madre no bendice.
12Rudzi ruriko runoti pakuona kwedu takachena kwazvo, Asi rusina kunatswa patsvina yarwo.
12Hay generación limpia en su opinión, Si bien no se ha limpiado su inmundicia.
13Rudzi ruriko, meso arwo ana manyawi sei! Mafungiro ameso avo akakwidzwa.
13Hay generación cuyos ojos son altivos, Y cuyos párpados son alzados.
14Rudzi ruriko, meno ago akafanana neminondo, nameno eshaya dzarwo samapanga, Kuti rupedze varombo panyika, navanoshaiwa pakati pavanhu.
14Hay generación cuyos dientes son espadas, y sus muelas cuchillos, Para devorar á los pobres de la tierra, y de entre los hombres á los menesterosos.
15Chikweva ropa chinavakunda vaviri, vanoti, Ndipe! Ndipe! Zvinhu zvitatu zviriko zvisingatongoguti, Zvina zvisingatongoti, Zvaringana!
15La sanguijuela tiene dos hijas que se llaman, Trae, trae. Tres cosas hay que nunca se hartan; Aun la cuarta nunca dice, Basta:
16Sheori; nechizvaro chisingabereki; Pasi pasingaguti mvura; Nomoto, usingati, Zvaringana!
16El sepulcro, y la matriz estéril, La tierra no harta de aguas, Y el fuego que jamás dice, Basta.
17Ziso rinoseka baba, Rinoshora kuteerera mai, Makunguvo omupata acharinongora, Vana vegondo vacharidya.
17El ojo que escarnece á su padre, Y menosprecia la enseñanza de la madre, Los cuervos lo saquen de la arroyada, Y tráguenlo los hijos del águila.
18Zvinhu zvitatu zviriko zvinondishamisa, Zvirokwazvo zvina, zvandisingazivi, zvinoti:
18Tres cosas me son ocultas; Aun tampoco sé la cuarta:
19Kufamba kwegondo mudenga; Kufamba kwenyoka paruware; Kufamba kwechikepe pakati pegungwa; Nokufamba komurume nomusikana.
19El rastro del águila en el aire; El rastro de la culebra sobre la peña; El rastro de la nave en medio de la mar; Y el rastro del hombre en la moza.
20Ndizvo zvakaita kufamba komukadzi woupombwe; Anodya, ndokupisika muromo wake, Achiti, Handina kuita chinhu chakaipa.
20Tal es el rastro de la mujer adúltera: Come, y limpia su boca, Y dice: No he hecho maldad.
21Nyika inodedera nokuda kwezvinhu zvitatu; Uye nokuda kwezvina zvaisingadi kuona;
21Por tres cosas se alborota la tierra, Y la cuarta no puede sufrir:
22Nokuda komuranda kana achizova mambo; Nokuda kwebenzi, kana raguta zvokudya;
22Por el siervo cuando reinare; Y por el necio cuando se hartare de pan;
23Nokuda komukadzi arambwa, kana azowanikwa; Uye mushandiri, kana azova mugari wenhaka yatenzi wake.
23Por la aborrecida cuando se casare; Y por la sierva cuando heredare á su señora.
24Zvinhu zvina zviriko panyika zviduku hazvo, Asi zvakachenjera kwazvo, zvinoti:
24Cuatro cosas son de las más pequeñas de la tierra, Y las mismas son más sabias que los sabios:
25Majuru, rudzi rusine simba harwo; Kunyange zvakadaro anounganidza zvokudya zvawo muzhizha;
25Las hormigas, pueblo no fuerte, Y en el verano preparan su comida;
26Mbira, rudzi rusine simba harwo, Kunyange zvakadaro dzinoita imba yadzo mumatombo;
26Los conejos, pueblo nada esforzado, Y ponen su casa en la piedra;
27Mhashu hadzina mambo , Kunyange zvakadaro dzinofamba zvakanaka dzichiita mapoka;
27Las langostas, no tienen rey, Y salen todas acuadrilladas;
28Chipfira ungachibata namaoko ako, Kunyange zvakadaro chiri mudzimba dzamadzimambo.
28La araña, ase con las manos, Y está en palacios de rey.
29Zvinhu zvitatu zviriko zvinokufamba kunokudzwa, Zvirokwazvo zvina zvinokufamba kunokudzwa, zvinoti:
29Tres cosas hay de hermoso andar, Y la cuarta pasea muy bien:
30Shumba, mhare pakati pemhuka dzose, Isingatizi mhuka ipi neipi;
30El león, fuerte entre todos los animales, Que no torna atrás por nadie;
31Nemhuka ine zviuno zakasimba, nenhongo yembudzi; Namambo kana anavarwi vake.
31El lebrel ceñido de lomos; asimismo el macho cabrío; Y un rey contra el cual ninguno se levanta.
32Kana uchinge waita noupenzi, wazvikudza, Kana zvimwe warangarira zvakashata, Pfumbira muromo wako.
32Si caiste, fué porque te enalteciste; Y si mal pensaste, Pon el dedo sobre la boca.
33nekuti mukaka warozva unobudisa mafuta, Nemhino dzadzvinyiwa dzinobudisa ropa, Saizvozvo hasha dzambandidzirwa dzinobudisa kukakavara.
33Ciertamente el que exprime la leche, sacará manteca; Y el que recio se suena las narices, sacará sangre: Y el que provoca la ira, causará contienda.