¹PASADAS estas cosas, fuése Jesús de la otra parte de la mar de Galilea, que es de Tiberias.

¹Eftir þetta fór Jesús yfir um Galíleuvatn eða Tíberíasvatn.

²Y seguíale grande multitud, porque veían sus señales que hacía en los enfermos.

²Mikill fjöldi manna fylgdi honum, því þeir sáu þau tákn, er hann gjörði á sjúku fólki.

³Y subió Jesús á un monte, y se sentó allí con sus discípulos.

³Þá fór Jesús upp á fjallið og settist þar niður með lærisveinum sínum.

⁴Y estaba cerca la Pascua, la fiesta de los Judíos.

⁴Þetta var laust fyrir páska, hátíð Gyðinga.

⁵Y como alzó Jesús los ojos, y vió que había venido á él grande multitud, dice á Felipe: ¿De dónde compraremos pan para que coman éstos?

⁵Jesús leit upp og sá, að mikill mannfjöldi kom til hans. Hann segir þá við Filippus: ,,Hvar eigum vér að kaupa brauð, að þessir menn fái að eta?``

⁶Mas esto decía para probarle; porque él sabía lo que había de hacer.

⁶En þetta sagði hann til að reyna hann, því hann vissi sjálfur, hvað hann ætlaði að gjöra.

⁷Respondióle Felipe: Doscientos denarios de pan no les bastarán, para que cada uno de ellos tome un poco.

⁷Filippus svaraði honum: ,,Brauð fyrir tvö hundruð denara nægðu þeim ekki, svo að hver fengi lítið eitt.``

⁸Dícele uno de sus discípulos, Andrés, hermano de Simón Pedro:

⁸Annar lærisveinn hans, Andrés, bróðir Símonar Péturs, segir þá við hann:

⁹Un muchacho está aquí que tiene cinco panes de cebada y dos pececillos; ¿mas qué es esto entre tantos?

⁹,,Hér er piltur, sem er með fimm byggbrauð og tvo fiska, en hvað er það handa svo mörgum?``

¹⁰Entonces Jesús dijo: Haced recostar la gente. Y había mucha hierba en aquel lugar: y recostáronse como número de cinco mil varones.

¹⁰Jesús sagði: ,,Látið fólkið setjast niður.`` Þarna var gras mikið. Menn settust nú niður, um fimm þúsund karlmenn að tölu.

¹¹Y tomó Jesús aquellos panes, y habiendo dado gracias, repartió á los discípulos, y los discípulos á los que estaban recostados: asimismo de los peces, cuanto querían.

¹¹Nú tók Jesús brauðin, gjörði þakkir og skipti þeim út til þeirra, sem þar sátu, og eins af fiskunum, svo mikið sem þeir vildu.

¹²Y como fueron saciados, dijo á sus discípulos: Recoged los pedazos que han quedado, porque no se pierda nada.

¹²Þegar þeir voru mettir, segir hann við lærisveina sína: ,,Safnið saman leifunum, svo ekkert spillist.``

¹³Cogieron pues, é hinchieron doce cestas de pedazos de los cinco panes de cebada, que sobraron á los que habían comido.

¹³Þeir söfnuðu þeim saman og fylltu tólf körfur með leifum byggbrauðanna fimm, sem af gengu hjá þeim, er neytt höfðu.

¹⁴Aquellos hombres entonces, como vieron la señal que Jesús había hecho, decían: Este verdaderamente es el profeta que había de venir al mundo.

¹⁴Þegar menn sáu táknið, sem hann gjörði, sögðu þeir: ,,Þessi maður er sannarlega spámaðurinn, sem koma skal í heiminn.``

¹⁵Y entendiendo Jesús que habían de venir para arrebatarle, y hacerle rey, volvió á retirarse al monte, él solo.

¹⁵Jesús vissi nú, að þeir mundu koma og taka hann með valdi til að gjöra hann að konungi, og vék því aftur upp til fjallsins einn síns liðs.

¹⁶Y como se hizo tarde, descendieron sus discípulos á la mar;

¹⁶Þegar kvöld var komið, fóru lærisveinar hans niður að vatninu,

¹⁷Y entrando en un barco, venían de la otra parte de la mar hacia Capernaum. Y era ya oscuro, y Jesús no había venido á ellos.

¹⁷stigu út í bát og lögðu af stað yfir um vatnið til Kapernaum. Myrkur var skollið á, og Jesús var ekki enn kominn til þeirra.

¹⁸Y levantábase la mar con un gran viento que soplaba.

¹⁸Vind gerði hvassan, og tók vatnið að æsast.

¹⁹Y como hubieron navegado como veinticinco ó treinta estadios, ven á Jesús que andaba sobre la mar, y se acercaba al barco: y tuvieron miedo.

¹⁹Þegar þeir höfðu róið hér um bil tuttugu og fimm eða þrjátíu skeiðrúm, sáu þeir Jesú gangandi á vatninu og nálgast bátinn. Þeir urðu hræddir,

²⁰Mas él les dijo: Yo soy; no tengáis miedo.

²⁰en hann sagði við þá: ,,Það er ég, óttist eigi.``

²¹Ellos entonces gustaron recibirle en el barco: y luego el barco llegó á la tierra donde iban.

²¹Þeir vildu þá taka hann í bátinn, en í sömu svifum rann báturinn að landi, þar sem þeir ætluðu að lenda.

²²El día siguiente, la gente que estaba de la otra parte de la mar, como vió que no había allí otra navecilla sino una, y que Jesús no había entrado con sus discípulos en ella, sino que sus discípulos se habían ido solos;

²²Daginn eftir sá fólkið, sem eftir var handan vatnsins, að þar hafði ekki verið nema einn bátur og að Jesús hafði ekki stigið í bátinn með lærisveinum sínum, heldur höfðu þeir farið burt einir saman.

²³Y que otras navecillas habían arribado de Tiberias junto al lugar donde habían comido el pan después de haber el Señor dado gracias;

²³Aðrir bátar komu frá Tíberías í nánd við staðinn, þar sem þeir höfðu etið brauðið, þegar Drottinn gjörði þakkir.

²⁴Como vió pues la gente que Jesús no estaba allí, ni sus discípulos, entraron ellos en las navecillas, y vinieron á Capernaum buscando á Jesús.

²⁴Nú sáu menn, að Jesús var ekki þarna fremur en lærisveinar hans. Þeir stigu því í bátana og komu til Kapernaum í leit að Jesú.

²⁵Y hallándole de la otra parte de la mar, dijéronle: Rabbí, ¿cuándo llegaste acá?

²⁵Þeir fundu hann hinum megin við vatnið og spurðu hann: ,,Rabbí, nær komstu hingað?``

²⁶Respondióles Jesús, y dijo; De cierto, de cierto os digo, que me buscáis, no porque habéis visto las señales, sino porque comisteis el pan y os hartasteis.

²⁶Jesús svaraði þeim: ,,Sannlega, sannlega segi ég yður: Þér leitið mín ekki af því, að þér sáuð tákn, heldur af því, að þér átuð af brauðunum og urðuð mettir.

²⁷Trabajad no por la comida que perece, mas por la comida que á vida eterna permanece, la cual el Hijo del hombre os dará: porque á éste señaló el Padre, que es Dios.

²⁷Aflið yður eigi þeirrar fæðu, sem eyðist, heldur þeirrar fæðu, sem varir til eilífs lífs og Mannssonurinn mun gefa yður. Því á hann hefur faðirinn, Guð sjálfur, sett innsigli sitt.``

²⁸Y dijéronle: ¿Qué haremos para que obremos las obras de Dios?

²⁸Þá sögðu þeir við hann: ,,Hvað eigum vér að gjöra, svo að vér vinnum verk Guðs?``

²⁹Respondió Jesús, y díjoles: Esta es la obra de Dios, que creáis en el que él ha enviado.

²⁹Jesús svaraði þeim: ,,Þetta er verk Guðs, að þér trúið á þann, sem hann sendi.``

³⁰Dijéronle entonces: ¿Qué señal pues haces tú, para que veamos, y te creamos? ¿Qué obras?

³⁰Þeir spurðu hann þá: ,,Hvaða tákn gjörir þú, svo að vér sjáum og trúum þér? Hvað afrekar þú?

³¹Nuestros padres comieron el maná en el desierto, como está escrito: Pan del cielo les dió á comer.

³¹Feður vorir átu manna í eyðimörkinni, eins og ritað er: ,Brauð af himni gaf hann þeim að eta.```

³²Y Jesús les dijo: De cierto, de cierto os digo: No os dió Moisés pan del cielo; mas mi Padre os da el verdadero pan del cielo.

³²Jesús sagði við þá: ,,Sannlega, sannlega segi ég yður: Móse gaf yður ekki brauðið af himni, heldur gefur faðir minn yður hið sanna brauð af himni.

³³Porque el pan de Dios es aquel que descendió del cielo y da vida al mundo.

³³Brauð Guðs er sá, sem stígur niður af himni og gefur heiminum líf.``

³⁴Y dijéronle: Señor, danos siempre este pan.

³⁴Þá sögðu þeir við hann: ,,Herra, gef oss ætíð þetta brauð.``

³⁵Y Jesús les dijo: Yo soy el pan de vida: el que á mí viene, nunca tendrá hambre; y el que en mí cree, no tendrá sed jamás.

³⁵Jesús sagði þeim: ,,Ég er brauð lífsins. Þann mun ekki hungra, sem til mín kemur, og þann aldrei þyrsta, sem á mig trúir.

³⁶Mas os he dicho, que aunque me habéis visto, no creéis.

³⁶En ég hef sagt við yður: Þér hafið séð mig og trúið þó ekki.

³⁷Todo lo que el Padre me da, vendrá á mí; y al que á mí viene, no le hecho fuera.

³⁷Allt sem faðirinn gefur mér, mun koma til mín, og þann sem kemur til mín, mun ég alls eigi brott reka.

³⁸Porque he descendido del cielo, no para hacer mi voluntad, mas la voluntad del que me envió.

³⁸Ég er stiginn niður af himni, ekki til að gjöra vilja minn, heldur vilja þess, er sendi mig.

³⁹Y esta es la voluntad del que me envió, del Padre: Que todo lo que me diere, no pierda de ello, sino que lo resucite en el día postrero.

³⁹En sá er vilji þess, sem sendi mig, að ég glati engu af öllu því, sem hann hefur gefið mér, heldur reisi það upp á efsta degi.

⁴⁰Y esta es la voluntad del que me ha enviado: Que todo aquel que ve al Hijo, y cree en él, tenga vida eterna: y yo le resucitaré en el día postrero.

⁴⁰Því sá er vilji föður míns, að hver sem sér soninn og trúir á hann, hafi eilíft líf, og ég mun reisa hann upp á efsta degi.``

⁴¹Murmuraban entonces de él los Judíos, porque había dicho: Yo soy el pan que descendí del cielo.

⁴¹Nú kom upp kurr meðal Gyðinga út af því, að hann sagði: ,,Ég er brauðið, sem niður steig af himni,``

⁴²Y decían: ¿No es éste Jesús, el hijo de José, cuyo padre y madre nosotros conocemos? ¿cómo, pues, dice éste: Del cielo he descendido?

⁴²og þeir sögðu: ,,Er þetta ekki hann Jesús, sonur Jósefs? Vér þekkjum bæði föður hans og móður. Hvernig getur hann sagt, að hann sé stiginn niður af himni?``

⁴³Y Jesús respondió, y díjoles: No murmuréis entre vosotros.

⁴³Jesús svaraði þeim: ,,Verið ekki með kurr yðar á meðal.

⁴⁴Ninguno puede venir á mí, si el Padre que me envió no le trajere; y yo le resucitaré en el día postrero.

⁴⁴Enginn getur komið til mín, nema faðirinn, sem sendi mig, dragi hann, og ég mun reisa hann upp á efsta degi.

⁴⁵Escrito está en los profetas: Y serán todos enseñados de Dios. Así que, todo aquel que oyó del Padre, y aprendió, viene á mí.

⁴⁵Hjá spámönnunum er skrifað: ,Þeir munu allir verða af Guði fræddir.` Hver sem hlýðir á föðurinn og lærir af honum, kemur til mín.

⁴⁶No que alguno haya visto al Padre, sino aquel que vino de Dios, éste ha visto al Padre.

⁴⁶Ekki er það svo, að nokkur hafi séð föðurinn. Sá einn, sem er frá Guði, hefur séð föðurinn.

⁴⁷De cierto, de cierto os digo: El que cree en mí, tiene vida eterna.

⁴⁷Sannlega, sannlega segi ég yður: Sá sem trúir, hefur eilíft líf.

⁴⁸Yo soy el pan de vida.

⁴⁸Ég er brauð lífsins.

⁴⁹Vuestros padres comieron el maná en el desierto, y son muertos.

⁴⁹Feður yðar átu manna í eyðimörkinni, en þeir dóu.

⁵⁰Este es el pan que desciende del cielo, para que el que de él comiere, no muera.

⁵⁰Þetta er brauðið, sem niður stígur af himni. Sá sem etur af því, deyr ekki.

⁵¹Yo soy el pan vivo que he descendido del cielo: si alguno comiere de este pan, vivirá para siempre; y el pan que yo daré es mi carne, la cual yo daré por la vida del mundo.

⁵¹Ég er hið lifandi brauð, sem steig niður af himni. Hver sem etur af þessu brauði, mun lifa að eilífu. Og brauðið, sem ég mun gefa, er hold mitt, heiminum til lífs.``

⁵²Entonces los Judíos contendían entre sí, diciendo: ¿Cómo puede éste darnos su carne á comer?

⁵²Nú deildu Gyðingar sín á milli og sögðu: ,,Hvernig getur þessi maður gefið oss hold sitt að eta?``

⁵³Y Jesús les dijo: De cierto, de cierto os digo: Si no comiereis la carne del Hijo del hombre, y bebiereis su sangre, no tendréis vida en vosotros.

⁵³Þá sagði Jesús við þá: ,,Sannlega, sannlega segi ég yður: Ef þér etið ekki hold Mannssonarins og drekkið blóð hans, hafið þér ekki lífið í yður.

⁵⁴El que come mi carne y bebe mi sangre, tiene vida eterna: y yo le resucitaré en el día postrero.

⁵⁴Sá sem etur hold mitt og drekkur blóð mitt, hefur eilíft líf, og ég reisi hann upp á efsta degi.

⁵⁵Porque mi carne es verdadera comida, y mi sangre es verdadera bebida.

⁵⁵Hold mitt er sönn fæða, og blóð mitt er sannur drykkur.

⁵⁶El que come mi carne y bebe mi sangre, en mí permanece, y yo en él.

⁵⁶Sá sem etur hold mitt og drekkur blóð mitt, er í mér og ég í honum.

⁵⁷Como me envió el Padre viviente, y yo vivo por el Padre, asimismo el que me come, él también vivirá por mí.

⁵⁷Eins og hinn lifandi faðir sendi mig og ég lifi fyrir föðurinn, svo mun sá lifa fyrir mig, sem mig etur.

⁵⁸Este es el pan que descendió del cielo: no como vuestros padres comieron el maná, y son muertos: el que come de este pan, vivirá eternamente.

⁵⁸Þetta er það brauð, sem niður steig af himni. Það er ekki eins og brauðið, sem feðurnir átu og dóu. Sá sem etur þetta brauð, mun lifa að eilífu.``

⁵⁹Estas cosas dijo en la sinagoga, enseñando en Capernaum.

⁵⁹Þetta sagði hann, þegar hann var að kenna í samkundunni í Kapernaum.

⁶⁰Y muchos de sus discípulos oyéndo lo, dijeron: Dura es esta palabra: ¿quién la puede oir?

⁶⁰Margir af lærisveinum hans, er á hlýddu, sögðu: ,,Þung er þessi ræða. Hver getur hlustað á hana?``

⁶¹Y sabiendo Jesús en sí mismo que sus discípulos murmuraban de esto, díjoles: ¿Esto os escandaliza?

⁶¹Jesús vissi með sjálfum sér, að kurr var með lærisveinum hans út af þessu, og sagði við þá: ,,Hneykslar þetta yður?

⁶²¿Pues qué, si viereis al Hijo del hombre que sube donde estaba primero?

⁶²En ef þér sæjuð Mannssoninn stíga upp þangað, sem hann áður var?

⁶³El espíritu es el que da vida; la carne nada aprovecha: las palabras que yo os he hablado, son espíritu y son vida.

⁶³Það er andinn, sem lífgar, holdið megnar ekkert. Orðin, sem ég hef talað til yðar, þau eru andi og þau eru líf.

⁶⁴Mas hay algunos de vosotros que no creen. Porque Jesús desde el principio sabía quiénes eran los que no creían, y quién le había de entregar.

⁶⁴En meðal yðar eru nokkrir, sem ekki trúa.`` Jesús vissi frá upphafi, hverjir þeir voru, sem trúðu ekki, og hver sá var, sem mundi svíkja hann.

⁶⁵Y dijo: Por eso os he dicho que ninguno puede venir á mí, si no le fuere dado del Padre.

⁶⁵Og hann bætti við: ,,Vegna þess sagði ég við yður: Enginn getur komið til mín, nema faðirinn veiti honum það.``

⁶⁶Desde esto, muchos de sus discípulos volvieron atrás, y ya no andaban con él.

⁶⁶Upp úr þessu hurfu margir af lærisveinum hans frá og voru ekki framar með honum.

⁶⁷Dijo entonces Jesús á los doce: ¿Queréis vosotros iros también?

⁶⁷Þá sagði Jesús við þá tólf: ,,Ætlið þér að fara líka?``

⁶⁸Y respondióle Simón Pedro: Señor, ¿á quién iremos? tú tienes palabras de vida eterna.

⁶⁸Símon Pétur svaraði honum: ,,Herra, til hvers ættum vér að fara? Þú hefur orð eilífs lífs,

⁶⁹Y nosotros creemos y conocemos que tú eres el Cristo, el Hijo de Dios viviente.

⁶⁹og vér trúum og vitum, að þú ert hinn heilagi Guðs.``

⁷⁰Jesús le respondió: ¿No he escogido yo á vosotros doce, y uno de vosotros es diablo?

⁷⁰Jesús svaraði þeim: ,,Hef ég eigi sjálfur útvalið yður tólf? Þó er einn yðar djöfull.``En hann átti við Júdas Símonarson Ískaríots, sem varð til að svíkja hann, einn þeirra tólf.

⁷¹Y hablaba de Judas Iscariote, hijo de Simón, porque éste era el que le había de entregar, el cual era uno de los doce.

⁷¹En hann átti við Júdas Símonarson Ískaríots, sem varð til að svíkja hann, einn þeirra tólf.