¹HIJO mío, si salieres fiador por tu amigo, Si tocaste tu mano por el extraño,

¹हे मेरो छोरो! यदि तिमी छिमेकीको ऋणको लागि जमानी बसेको भए अथवा त्यसले आफ्नो ऋण तिर्न नसकेकोमा आफूले तिर्ने वचन दिएको भए,

²Enlazado eres con las palabras de tu boca, Y preso con las razones de tu boca.

²तिमी तब जालमा फँस्यौ, तिमी आफ्नै प्रतिज्ञामा आफैं पक्राउ पर्यौ।

³Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate, Ya que has caído en la mano de tu prójimo: Ve, humíllate, y asegúrate de tu amigo.

³तिमी तिम्रै छिमेकीको नियन्त्रणमा पर्यौ, यसकारण फेरि पनि जाऊ अनि तिम्रो छिमेकिसंग क्षमा माग।

⁴No des sueño á tus ojos, Ni á tus párpados adormecimiento.

⁴अलिकति समय पनि नपर्ख अथवा नसुत।

⁵Escápate como el corzo de la mano del cazador, Y como el ave de la mano del parancero.

⁵मृग एउटा सिकारीबाट भागे झैं अथवा त्यो एउटा चरा जालबाट उम्के झैं तिमी आफैंलाई रक्षा गर।

⁶Ve á la hormiga, oh perezoso Mira sus caminos, y sé sabio;

⁶हे अल्छी मानिस हो, तिमी एक कमिला झैं मेहनती हुनु पर्छ। हेर, कमिलाले कति मेहनत गर्छ, यसर्थ कमिलाबाट सिक।

⁷La cual no teniendo capitán, Ni gobernador, ni señor,

⁷कमिलाहरूका कुनै सेनाध्यक्ष, पदाधिकारी या शासक हुँदैन।

⁸Prepara en el verano su comida Y allega en el tiempo de la siega su mantenimiento.

⁸तर ग्रीष्म ऋतुमा कमिलाले आफ्नो निम्ति खाना बटुल्छ, जम्मा गरेर राख्छ र कटनीको समयमा त्यसको निम्ति प्रशस्त खाना रहन्छ।

⁹Perezoso, ¿hasta cuándo has de dormir? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?

⁹हे अल्छी मानिसहरू हो! कहिले सम्म पल्टि रहन्छौ? कहिले तिमीहरू आफ्नो निन्द्राबाट उठ्छौ।

¹⁰Un poco de sueño, un poco de dormitar, Y cruzar por un poco las manos para reposo:

¹⁰अल्छे मानिसले भन्छ, “केही क्षणको निम्ति अझ सुतौं। हामी एक छिन सुतौं, हाम्रा हातहरूलाई केही क्षण आराम दिऊँ।”

¹¹Así vendrá tu necesidad como caminante, Y tu pobreza como hombre de escudo.

¹¹अनि उसको गरिबी एउटा डाँकू झैं, आँउछ र उसको अभाव एक हत्यारा झैं आउँछ।

¹²El hombre malo, el hombre depravado, Anda en perversidad de boca;

¹²एक दुष्ट अनि नीच मानिस जहाँ गएता पनि झूटो बोल्छ अनि

¹³Guiña de sus ojos, habla con sus pies, Indica con sus dedos;

¹³उसले मानिसहरूलाई छक्याउँन आँखा झिम्क्याउँछ खुट्टा हल्लाएर तथा हातको औली द्वारा इशारा गर्छ।

¹⁴Perversidades hay en su corazón, anda pensando mal en todo tiempo; Enciende rencillas.

¹⁴उसको विचार छलपूर्ण हुन्छ, उसले खराब योजनाहरू बनाउँछ, उसले सबै समयमा तर्क गर्छ।

¹⁵Por tanto su calamidad vendrá de repente; Súbitamente será quebrantado, y no habrá remedio.

¹⁵तर अचानक बिपदले उसलाई आघात पार्छ, उसलाई चोट लाग्छ अनि यस चोटबाट ऊ निको हुने छैन।

¹⁶Seis cosas aborrece Jehová, Y aun siete abomina su alma:

¹⁶परमेश्वरले छ वटा कुराहरूलाई घृणा गर्नुहुन्छ, सात वटा जो घृणित छन्।

¹⁷Los ojos altivos, la lengua mentirosa, Las manos derramadoras de sangre inocente,

¹⁷आँखाहरू जसले मानिसलाई घमण्डी दर्शाउँछ, जिब्राहरू जसले झूटो बोल्छ, हातहरू जसद्वारा निर्दोष मानिसको हत्या गर्छ, हृदय जहाँ दुष्ट कर्म गराउने योजनाहरू बनिन्छन् गोडाहरू जुन दुष्ट कर्मको निम्ति दौडन्छन्।

¹⁸El corazón que maquina pensamientos inicuos, Los pies presurosos para correr al mal,

¹⁸त्यो मानिस जसले अदालतमा झूटो बोल्छ। त्यो मानिस जो दाज्यू भाइहरूको बीचमा झगडा लगाउँछ।

¹⁹El testigo falso que habla mentiras, Y el que enciende rencillas entre los hermanos.

¹⁹नीतिवचन तथा अरू कही पनि जहाँ सात कुराहरू भनिएकोछ, ती सात कुराहरू यी नै भनी कुनै निश्चय छैन। तर सात भन्दा धेरै नै भनिएकोछ। जहाँ सात होइन आठ भनिन्छ, त्यसको अर्थ धेरै भन्दा पनि अझ धेरै मानिनु पर्छ।

²⁰Guarda, hijo mío, el mandamiento de tu padre, Y no dejes la enseñanza de tu madre:

²⁰हे मेरो छोरो, आफ्नो बाबुको आज्ञाहरू ग्रहण गर अनि तिम्री आमाले दिएको शिक्षाहरूलाई इन्कार नगर।

²¹Atalos siempre en tu corazón, Enlázalos á tu cuello.

²¹उनीहरूले भनेका वचनहरू सधैं हृदयमा राख, तिनीहरूलाई तिम्रो गला वरिपरि बाँधेर राख।

²²Te guiarán cuando anduvieres; cuando durmieres te guardarán; Hablarán contigo cuando despertares.

²²जब तिमी अगि बढने छौ त्यति बेला ती वचनहरूले तिम्रो मार्गदर्शन गर्नेछ। जब तिमी सुत्छौ, तिनीहरूले तिम्रो रक्षा गर्नेछन् र जब तिमी जाग्छौ ती बचनहरू तिमीसित कुरा गर्नेछन्।

²³Porque el mandamiento es antorcha, y la enseñanza luz; Y camino de vida las reprensiones de la enseñanza:

²³किनभने यी आज्ञाहरू चाँहि बत्ती र यी शिक्षाहरू चाँहि ज्योति हुन्। तिम्रा आमा बाबुका शिक्षाहरूले तिमीलाई सही मार्गमा डोर्याउँनेछ। ती शिक्षाहरूले तिम्रो जीवन सुधार्नेछ अनि जीवनको सही मार्गमा हिँडन तिमीलाई प्रशिक्षण दिनेछन्।

²⁴Para que te guarden de la mala mujer, De la blandura de la lengua de la extraña.

²⁴तिनीहरूको शिक्षाले तिमीलाई अपवित्र आइमाईकहाँ जानु अवरोध पुर्याउनेछ अनि व्यभिचारी स्त्रीको चिप्ल्याईबाट बाँच्नेछौ।

²⁵No codicies su hermosura en tu corazón, Ni ella te prenda con sus ojos:

²⁵उसको सुन्दरताको इच्छा तिम्रो मनमा नगर अनि उसको आँखाको जादूमा बन्दी नबन।

²⁶Porque á causa de la mujer ramera es reducido el hombre á un bocado de pan; Y la mujer caza la preciosa alma del varón.

²⁶एउटी वेश्याले तिमीबाट एक टुक्रा रोटीको दाम लिनु सक्छे, तर अर्काकी पत्नीले तिम्रो जीवन नै ध्वंश गरिदिन्छे।

²⁷¿Tomará el hombre fuego en su seno, Sin que sus vestidos se quemen?

²⁷जल्दै गरेको आगो के एउटा मानिसले उसको काखमा राख्दा उसको लुगा चाहि जल्दैन?

²⁸¿Andará el hombre sobre las brasas, Sin que sus pies se abrasen?

²⁸एउटा मानिस बल्दै गरेको कोइला माथि हिडन सक्छ अनि उसको खुट्टा चाहि जल्दैन के यस्तो हुन सक्छ?

²⁹Así el que entrare á la mujer de su prójimo; No será sin culpa cualquiera que la tocare.

²⁹जो कोही मानिसको लागि पनि त्यस्तै हुन्छ जब ऊ अन्य मानिसको पत्नीसित ओछ्यानमा सर्म्पक राख्छ। त्यस मानिसले दुःख भोग्ने छ।

³⁰No tienen en poco al ladrón, cuando hurtare Para saciar su alma teniendo hambre:

³⁰[This verse may not be a part of this translation]

³¹Empero tomado, paga las setenas, Da toda la sustancia de su casa.

³¹[This verse may not be a part of this translation]

³²Mas el que comete adulterio con la mujer, es falto de entendimiento: Corrompe su alma el que tal hace.

³²तर जो मानिसले अर्काको पत्नीसित यौन सम्बन्ध राख्छ त्यसको विवेक हुँदैन उसले आफ्नै मात्र विनाश ल्याउँछ।

³³Plaga y vergüenza hallará; Y su afrenta nunca será raída.

³³उसले पिटाइ अनि बेइज्जत पाउँछ, अनि उसको नराम्रो नाम कहिले टाढा जाँदैन।

³⁴Porque los celos son el furor del hombre, Y no perdonará en el día de la venganza.

³⁴त्यस पर स्त्रीको लोग्ने ईर्ष्याले क्रोध जगाउँछ अनि जब उसले त्यस मानिसमाथि बदलाको भाव राख्छ तब उसको हृदयमा त्यो मानिसप्रति दया कहिल्यै जाग्दैन।

³⁵No tendrá respeto á ninguna redención; Ni querrá perdonar, aunque multipliques los dones.

³⁵त्यस स्त्रीको लोग्नेले कुनै प्रकारको क्षतिपूर्ति ग्रहण गर्दैन जति सुकै पैसादिएर पनि त्यसलाई मनाउन सकिंदैनँ।