Zarma

聖經新譯本

Proverbs

4

1 Ay izey, wa maa baaba lordi*. Wa hangan zama araŋ ma fahamay bay.
1持定訓誨、不偏左右孩子們,要聽父親的教訓,留心學習哲理;
2 Zama dondonandiyaŋ hanno no ay g'araŋ no. Araŋ ma si fay d'ay lordey.
2因為我授予你們的,是美好的學問,我的訓誨,你們不可離棄。
3 Zama waato ay ya ize no kaŋ ga maa ay baaba se, Ize kwaaso mo ay nya se.
3我在我父親面前還是小孩子,在我母親面前是獨一的嬌兒的時候,
4 Ay baaba n'ay dondonandi mo. A ne ay se: «Ni bina m'ay sanney wo gaay. Ni m'ay lordey gana, ka funa.»
4父親教導我,對我說:“你的心要持守我的話,你要遵守我的誡命,就可以存活;
5 Ma du laakal. Ma du fahamay. Ma si diny'a. Ma si fay d'ay me sanney ganayaŋ.
5要求取智慧和哲理,不可忘記,也不可偏離我口中的話。
6 Ma s'a furu, nga mo ga ni hallasi. Ni ma ba r'a, nga mo ga ni haggoy.
6不可離棄智慧,智慧就必護衛你;喜愛智慧,智慧就必看顧你。
7 Laakal, nga no ga bisa hay kulu, Ma du laakal binde. Oho me, A banda da ni jin ka du a, ma du fahamay.
7智慧的開端(“智慧的開端”或譯:“智慧是首要的”)是求取智慧,要用你所得的一切換取哲理。
8 M'a beerandi, a ga ni daŋ jina. A ga ni no darza waato kaŋ ni n'a ganday.
8你要高舉智慧,智慧就必使你高升;你要懷抱智慧,智慧就必使你得尊榮。
9 A ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa. A ga ni no koytaray fuula darzakoy.
9智慧必把華冠加在你頭上,把榮冕賜給你。”
10 Ya ay izo, ma maa k'ay sanney ta, Ni fundo mo ga te aloomar.
10我兒,你要聽,並要接受我所說的,這樣,你就必延年益壽。
11 Ay na ni dondonandi laakal fondo ra. Ay na ni daŋ sasabandiyaŋ laawaley ra.
11我指教你走智慧的道,引導你行正直的路。
12 Da ni ga dira, ni ce daara si kankam, Da ni ga zuru mo, ni si kati.
12你行走的時候,腳步必不會受阻礙;你奔跑的時候,也不會跌倒。
13 Ma gaabandi dondonandiyaŋ gaa hala a ma boori, Ma s'a taŋ, m'a haggoy, zama ni fundi nooya.
13你要堅守教訓,不可放鬆;要謹守教訓,因為那是你的生命。
14 Ma si furo boro yaamey laawalo ra, Ma si dira boro laaley fonda ra.
14不可走進惡人的路徑,不可踏上壞人的道路。
15 Ma hibi ka fun a gaa, ma si gana noodin. Ni ma boŋ bare a gaa ka bisa.
15要躲避,不可從那裡經過,要轉身離去。
16 Zama i si jirbi kala nd'i na hasaraw te jina. I ga te mo fasiya mo, Kala nd'i naŋ boro fo ma kati jina.
16因為他們不行惡,就不能入睡;不使人跌倒,就要失眠。
17 Zama laala ŋwaari no i ga ŋwa. I goono ga toonye baji haŋ.
17他們吃的,是奸惡的飯;他們喝的,是強暴的酒。
18 Amma adilante fonda ga hima mo boyaŋ cine, Kaŋ ga kaari kayna-kayna kala zaaro ma to.
18義人的路徑卻像黎明的曙光,越來越明亮,直到日午。
19 Boro laaley fonda ga hima kubay, I si bay haŋ kaŋ gaa no i ga kati.
19惡人的道路幽暗,他們不知道自己因甚麼跌倒。
20 Ay izo, ma hangan ay sanney se, Ma ni hanga jeeri ay deda se.
20我兒,要留心聽我的話,側耳聽我所說的。
21 I ma si gana ni jine, Ma haggoy d'ey ni bina bindo ra.
21不可讓它們離開你的眼目,要謹記在你的心中。
22 Zama fundi no borey kaŋ ga du ey se, Baani no mo i gaahamey kulu se.
22因為得著它們就是得著生命,整個人也得著醫治。
23 Ma ni bina haggoy ka bisa hay kulu kaŋ ni ga haggoy, Zama a ra no fundi fondoyaŋ ga fun.
23你要謹守你的心,勝過謹守一切,因為生命的泉源由此而出。
24 Ma me-ka-say ganandi ka kaa ni gaa. Meyey kaŋ yaŋ ga sanni yaamo ci ma moor'ey.
24你要除掉欺詐的口,遠離乖謬的嘴唇。
25 Ni moy ma guna jina, Ni mo-kuurey mo ma jina guna.
25你雙眼要向前正視,你的眼睛要向前直望。
26 Ma ni cey laawalo sasabandi, Ni fondey kulu mo ga tabbat.
26你要謹慎你腳下的路徑,你一切所行的就必穩妥。
27 Ma si kamba kambe ŋwaari wala kambe wow haray, Ma ni ce ganandi ka fun laala do.
27不可偏左偏右,要使你的腳遠離惡事。