Zarma

Spanish: Reina Valera (1909)

Proverbs

19

1 Talka kaŋ goono ga dira nga cimi toonanta ra ga bisa me laalokoy kaŋ a go mo, saamo no.
1MEJOR es el pobre que camina en su sencillez, Que el de perversos labios y fatuo.
2 Koyne, a mana boori fundi se a ma goro bayray si. Woodin banda, boro kaŋ ga cahã nda nga ce, Hartayaŋ no a ga te.
2El alma sin ciencia no es buena; Y el presuroso de pies peca.
3 Adam-ize saamotara no g'a fundo halaci a se, A bina mo goono ga guutu Rabbi gaa.
3La insensatez del hombre tuerce su camino; Y contra Jehová se aira su corazón.
4 Arzaka ga kande hangasin boobo, Amma talka wo, fayante no a go baa nga gorokasin se.
4Las riquezas allegan muchos amigos: Mas el pobre, de su amigo es apartado.
5 Tangari seedakoy si ciiti yana, Tangari ciiko mo si du faaba.
5El testigo falso no quedará sin castigo; Y el que habla mentiras no escapará.
6 Boro boobo ga gomni ŋwaaray nooyaŋ-boobo-koyo gaa, Boro kulu mo nooko coro no.
6Muchos rogarán al príncipe: Mas cada uno es amigo del hombre que da.
7 Talka nya-izey kulu ga wang'a, Sanku fa binde a corey ga mooru a gaa. A g'i gana nda sanniyaŋ, amma i ban ka dira.
7Todos los hermanos del pobre le aborrecen: ­Cuánto más sus amigos se alejarán de él! Buscará la palabra y no la hallará.
8 Boro kaŋ du laakal ga ba nga fundo, Boro kaŋ na fahamay haggoy mo ga gomni gar.
8El que posee entendimiento, ama su alma: El que guarda la inteligencia, hallará el bien.
9 Tangari seedakoy si ciiti yana bo, Tangari ciiko mo ga halaci no.
9El testigo falso no quedará sin castigo; Y el que habla mentiras, perecerá.
10 Kaani goray mana hagu saamo se, Sanku fa binde bannya ma du koytaray dabarikooniyaŋ boŋ.
10No conviene al necio el deleite: ­Cuánto menos al siervo ser señor de los príncipes!
11 Boro laakalo ga naŋ a ma suuru nda bine tunay, Darza mo no a se a ma taali muray.
11La cordura del hombre detiene su furor; Y su honra es disimular la ofensa.
12 Bonkooni futay ga hima muusu beeri daŋ futo dunduyaŋ, Amma a gomno ga hima subu tayo boŋ harandaŋ.
12Como el bramido del cachorro de león es la ira del rey; Y su favor como el rocío sobre la hierba.
13 Ize kaŋ ga saamu wo masiiba no a baabo se, Wande sanni-boobo-koy mo ga hima danga mimisi duumi.
13Dolor es para su padre el hijo necio; Y gotera continua las contiendas de la mujer.
14 Windi nda arzaka ya tubu hari no za baabey do, Amma wande laakalkooni, Rabbi do no a ga fun.
14La casa y las riquezas herencia son de los padres: Mas de Jehová la mujer prudente.
15 Hawfunay ga konda boro hala jirbi tiŋo ra, Dirgaykom mo ga maa haray.
15La pereza hace caer en sueño; Y el alma negligente hambreará.
16 Boro kaŋ ga haggoy da lordi, Nga fundo no a goono ga haggoy, Amma boro kaŋ na saalay kaa nga fonda gaa ga bu.
16El que guarda el mandamiento, guarda su alma: Mas el que menospreciare sus caminos, morirá.
17 Boro kaŋ ga bakar alfukaarey se goono ga garaw daŋ Rabbi gaa, A g'a bana a se mo da nga gomno.
17A Jehová empresta el que da al pobre, Y él le dará su paga.
18 Ma ni izo gooji, za kaŋ beeje go no, Ma si ni bine sinji a halaciyaŋo gaa.
18Castiga á tu hijo en tanto que hay esperanza; Mas no se excite tu alma para destruirlo.
19 Boro kaŋ bine tunyaŋ ga baa ga du a alhakko, Zama baa ni n'a kaa kambe tilas kala ni ma ye k'a te koyne.
19El de grande ira llevará la pena: Y si usa de violencias, añadirá nuevos males.
20 Ma maa saaware, ma dondonandiyaŋ ta, Zama ni ma te laakal hala ni jirbey bananta ra.
20Escucha el consejo, y recibe la corrección, Para que seas sabio en tu vejez.
21 Dabari boobo no boro bina ra, Amma Rabbi saawara, nga no ga tabbat.
21Muchos pensamientos hay en el corazón del hombre; Mas el consejo de Jehová permanecerá.
22 Boro gomni hina me no i ga ba r'a, Talka mo bisa tangarikom.
22Contentamiento es á los hombres hacer misericordia: Pero mejor es el pobre que el mentiroso.
23 Rabbi humburkumay wo, Fundi do haray no a ga koy. Boro kaŋ gond'a ga jirbi wasa yaŋ ra, Masiiba mo si kaa a gaa.
23El temor de Jehová es para vida; Y con él vivirá el hombre, lleno de reposo; No será visitado de mal.
24 Hawfuno ga nga kambe sufu hawru ra, Amma a si kond'a nga meyo do.
24El perezoso esconde su mano en el seno: Aun á su boca no la llevará.
25 Ma dondako kar, Boro kaŋ jaŋ fahamay mo ga laakal dondon. Ma deeni fahamante gaa, Nga mo ga faham da bayray.
25Hiere al escarnecedor, y el simple se hará avisado; Y corrigiendo al entendido, entenderá ciencia.
26 Boro kaŋ na nga baabo toonye ka nga nya gaaray wo ize kaŋ ga kande haawi no, Kayna candiko mo no.
26El que roba á su padre y ahuyenta á su madre, Hijo es avergonzador y deshonrador.
27 Ay izo, da ni fay da dondonandiyaŋ hanganyaŋ, Ni ga kamba ka fay da bayray sanney.
27Cesa, hijo mío, de oir la enseñanza Que induce á divagar de las razones de sabiduría.
28 Seeda yaamo ga fooru nda cimi ciiti, Boro laaley me mo ga kungu nda laala.
28El testigo perverso se burlará del juicio; Y la boca de los impíos encubrirá la iniquidad.
29 I ga ciitiyaŋ soola dondako se, Barzuyaŋ mo go no saamey banda daarey se.
29Aparejados están juicios para los escarnecedores, Y azotes para los cuerpos de los insensatos.