Zarma

Spanish: Reina Valera (1909)

Proverbs

4

1 Ay izey, wa maa baaba lordi*. Wa hangan zama araŋ ma fahamay bay.
1OID, hijos, la doctrina de un padre, Y estad atentos para que conozcáis cordura.
2 Zama dondonandiyaŋ hanno no ay g'araŋ no. Araŋ ma si fay d'ay lordey.
2Porque os doy buena enseñanza; No desamparéis mi ley.
3 Zama waato ay ya ize no kaŋ ga maa ay baaba se, Ize kwaaso mo ay nya se.
3Porque yo fuí hijo de mi padre, Delicado y único delante de mi madre.
4 Ay baaba n'ay dondonandi mo. A ne ay se: «Ni bina m'ay sanney wo gaay. Ni m'ay lordey gana, ka funa.»
4Y él me enseñaba, y me decía: Mantenga tu corazón mis razones, Guarda mis mandamientos, y vivirás:
5 Ma du laakal. Ma du fahamay. Ma si diny'a. Ma si fay d'ay me sanney ganayaŋ.
5Adquiere sabiduría, adquiere inteligencia; No te olvides ni te apartes de las razones de mi boca;
6 Ma s'a furu, nga mo ga ni hallasi. Ni ma ba r'a, nga mo ga ni haggoy.
6No la dejes, y ella te guardará; Amala, y te conservará.
7 Laakal, nga no ga bisa hay kulu, Ma du laakal binde. Oho me, A banda da ni jin ka du a, ma du fahamay.
7Sabiduría ante todo: adquiere sabiduría: Y ante toda tu posesión adquiere inteligencia.
8 M'a beerandi, a ga ni daŋ jina. A ga ni no darza waato kaŋ ni n'a ganday.
8Engrandécela, y ella te engrandecerá: Ella te honrará, cuando tú la hubieres abrazado.
9 A ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa. A ga ni no koytaray fuula darzakoy.
9Adorno de gracia dará á tu cabeza: Corona de hermosura te entregará.
10 Ya ay izo, ma maa k'ay sanney ta, Ni fundo mo ga te aloomar.
10Oye, hijo mío, y recibe mis razones; Y se te multiplicarán años de vida.
11 Ay na ni dondonandi laakal fondo ra. Ay na ni daŋ sasabandiyaŋ laawaley ra.
11Por el camino de la sabiduría te he encaminado, Y por veredas derechas te he hecho andar.
12 Da ni ga dira, ni ce daara si kankam, Da ni ga zuru mo, ni si kati.
12Cuando anduvieres no se estrecharán tus pasos; Y si corrieres, no tropezarás.
13 Ma gaabandi dondonandiyaŋ gaa hala a ma boori, Ma s'a taŋ, m'a haggoy, zama ni fundi nooya.
13Ten el consejo, no lo dejes; Guárdalo, porque eso es tu vida.
14 Ma si furo boro yaamey laawalo ra, Ma si dira boro laaley fonda ra.
14No entres por la vereda de los impíos, Ni vayas por el camino de los malos.
15 Ma hibi ka fun a gaa, ma si gana noodin. Ni ma boŋ bare a gaa ka bisa.
15Desampárala, no pases por ella; Apártate de ella, pasa.
16 Zama i si jirbi kala nd'i na hasaraw te jina. I ga te mo fasiya mo, Kala nd'i naŋ boro fo ma kati jina.
16Porque no duermen ellos, si no hicieren mal; Y pierden su sueño, si no han hecho caer.
17 Zama laala ŋwaari no i ga ŋwa. I goono ga toonye baji haŋ.
17Porque comen pan de maldad, y beben vino de robos.
18 Amma adilante fonda ga hima mo boyaŋ cine, Kaŋ ga kaari kayna-kayna kala zaaro ma to.
18Mas la senda de los justos es como la luz de la aurora, Que va en aumento hasta que el día es perfecto.
19 Boro laaley fonda ga hima kubay, I si bay haŋ kaŋ gaa no i ga kati.
19El camino de los impíos es como la oscuridad: No saben en qué tropiezan.
20 Ay izo, ma hangan ay sanney se, Ma ni hanga jeeri ay deda se.
20Hijo mío, está atento á mis palabras; Inclina tu oído á mis razones.
21 I ma si gana ni jine, Ma haggoy d'ey ni bina bindo ra.
21No se aparten de tus ojos; Guárdalas en medio de tu corazón.
22 Zama fundi no borey kaŋ ga du ey se, Baani no mo i gaahamey kulu se.
22Porque son vida á los que las hallan, Y medicina á toda su carne.
23 Ma ni bina haggoy ka bisa hay kulu kaŋ ni ga haggoy, Zama a ra no fundi fondoyaŋ ga fun.
23Sobre toda cosa guardada guarda tu corazón; Porque de él mana la vida.
24 Ma me-ka-say ganandi ka kaa ni gaa. Meyey kaŋ yaŋ ga sanni yaamo ci ma moor'ey.
24Aparta de ti la perversidad de la boca, Y aleja de ti la iniquidad de labios.
25 Ni moy ma guna jina, Ni mo-kuurey mo ma jina guna.
25Tus ojos miren lo recto, Y tus párpados en derechura delante de ti.
26 Ma ni cey laawalo sasabandi, Ni fondey kulu mo ga tabbat.
26Examina la senda de tus pies, Y todos tus caminos sean ordenados.
27 Ma si kamba kambe ŋwaari wala kambe wow haray, Ma ni ce ganandi ka fun laala do.
27No te apartes á diestra, ni á siniestra: Aparta tu pie del mal.