1Bawa't pantas na babae ay nagtatayo ng kaniyang bahay: nguni't binubunot ng mangmang, ng kaniyang sariling mga kamay.
1Every wise woman hath builded her house, And the foolish with her hands breaketh it down.
2Siyang lumalakad sa kaniyang katuwiran ay natatakot sa Panginoon: nguni't siyang suwail sa kaniyang mga lakad ay humahamak sa kaniya.
2Whoso is walking in his uprightness is fearing Jehovah, And the perverted [in] his ways is despising Him.
3Sa bibig ng mangmang ay may tungkod ng kapalaluan: nguni't ang mga labi ng pantas ay mangagiingat ng mga yaon.
3In the mouth of a fool [is] a rod of pride, And the lips of the wise preserve them.
4Kung saan walang baka, ang bangan ay malinis: nguni't ang karamihan ng bunga ay nasa kalakasan ng baka.
4Without oxen a stall [is] clean, And great [is] the increase by the power of the ox.
5Ang tapat na saksi ay hindi magbubulaan: nguni't ang sinungaling na saksi ay nagbabadya ng mga kasinungalingan.
5A faithful witness lieth not, And a false witness breatheth out lies.
6Ang manglilibak ay humahanap ng karunungan at walang nasusumpungan: nguni't ang kaalaman ay madali sa kaniya na naguunawa.
6A scorner hath sought wisdom, and it is not, And knowledge to the intelligent [is] easy.
7Paroon ka sa harapan ng taong mangmang, at hindi mo mamamalas sa kaniya ang mga labi ng kaalaman:
7Go from before a foolish man, Or thou hast not known the lips of knowledge.
8Ang karunungan ng mabait ay makaunawa ng kaniyang lakad: nguni't ang kamangmangan ng mga mangmang ay karayaan.
8The wisdom of the prudent [is] to understand his way, And the folly of fools [is] deceit.
9Ang mangmang ay tumutuya sa sala: nguni't sa matuwid ay may mabuting kalooban.
9Fools mock at a guilt-offering, And among the upright — a pleasing thing.
10Nalalaman ng puso ang kaniyang sariling kapaitan; at ang tagaibang lupa ay hindi nakikialam ng kaniyang kagalakan.
10The heart knoweth its own bitterness, And with its joy a stranger doth not intermeddle.
11Ang bahay ng masama ay mababagsak: nguni't ang tolda ng matuwid ay mamumukadkad.
11The house of the wicked is destroyed, And the tent of the upright flourisheth.
12May daan na tila matuwid sa isang tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.
12There is a way — right before a man, And its latter end [are] ways of death.
13Maging sa pagtawa man ang puso ay nagiging mapanglaw; at ang wakas ng kasayahan ay kabigatan ng loob.
13Even in laughter is the heart pained, And the latter end of joy [is] affliction.
14Ang tumatalikod ng kaniyang puso ay mabubusog ng kaniyang sariling mga lakad: at masisiyahang loob ang taong mabuti.
14From his ways is the backslider in heart filled, And a good man — from his fruits.
15Pinaniniwalaan ng musmos ang bawa't salita: nguni't ang mabait ay tumitinging mabuti sa kaniyang paglakad.
15The simple giveth credence to everything, And the prudent attendeth to his step.
16Ang pantas ay natatakot at humihiwalay sa kasamaan: nguni't ang mangmang ay nagpapakilalang palalo, at timawa.
16The wise is fearing and turning from evil, And a fool is transgressing and is confident.
17Siyang nagagalit na madali ay gagawang may kamangmangan: at ang taong may masamang katha ay ipagtatanim.
17Whoso is short of temper doth folly, And a man of wicked devices is hated.
18Ang musmos ay nagmamana ng kamangmangan: nguni't ang mabait ay puputungan ng kaalaman.
18The simple have inherited folly, And the prudent are crowned [with] knowledge.
19Ang masama ay yumuyukod sa harap ng mabuti; at ang masama ay sa mga pintuang-daan ng matuwid.
19The evil have bowed down before the good, And the wicked at the gates of the righteous.
20Ipinagtatanim ang dukha maging ng kaniyang kapuwa: nguni't ang mayaman ay maraming kaibigan.
20Even of his neighbour is the poor hated, And those loving the rich [are] many.
21Siyang humahamak sa kaniyang kapuwa ay nagkakasala: nguni't siyang naaawa sa dukha ay mapalad siya.
21Whoso is despising his neighbour sinneth, Whoso is favouring the humble, O his happiness.
22Hindi ba sila nagkakamali na kumakatha ng kasamaan? Nguni't kaawaan at katotohanan ay sasa kanila na nagsisikatha ng mabuti.
22Do not they err who are devising evil? And kindness and truth [are] to those devising good,
23Sa lahat ng gawain ay may pakinabang: nguni't ang tabil ng mga labi ay naghahatid sa karalitaan.
23In all labour there is advantage, And a thing of the lips [is] only to want.
24Ang putong ng mga pantas ay ang kanilang mga kayamanan: nguni't ang kamangmangan ng mga mangmang ay kamangmangan lamang.
24The crown of the wise is their wealth, The folly of fools [is] folly.
25Ang tapat na saksi ay nagliligtas ng mga tao: nguni't siyang nagsasalita ng mga kasinungalingan ay nagdaraya.
25A true witness is delivering souls, And a deceitful one breatheth out lies.
26Sa pagkatakot sa Panginoon ay may matibay na pagkakatiwala: at ang kaniyang mga anak ay magkakaroon ng dakong kanlungan.
26In the fear of Jehovah [is] strong confidence, And to His sons there is a refuge.
27Ang pagkatakot sa Panginoon ay bukal ng kabuhayan, upang humiwalay sa mga silo ng kamatayan.
27The fear of Jehovah [is] a fountain of life, To turn aside from snares of death.
28Nasa karamihan ng bayan ang kaluwalhatian ng hari: nguni't na sa pangangailangan ng bayan ang kapahamakan ng pangulo.
28In the multitude of a people [is] the honour of a king, And in lack of people the ruin of a prince.
29Siyang makupad sa pagkagalit ay may dakilang paguunawa: nguni't siyang madaling magalit ay nagbubunyi ng kamangmangan.
29Whoso is slow to anger [is] of great understanding, And whoso is short in temper is exalting folly.
30Ang tiwasay na puso ay buhay ng katawan: nguni't ang kapanaghilian ay kabulukan ng mga buto.
30A healed heart [is] life to the flesh, And rottenness to the bones [is] envy.
31Siyang pumipighati sa dukha ay humahamak sa Maylalang sa kaniya. Nguni't siyang naaawa sa mapagkailangan ay nagpaparangal sa kaniya.
31An oppressor of the poor reproacheth his Maker, And whoso is honouring Him Is favouring the needy.
32Ang masama ay manahagis sa kaniyang masamang gawa: nguni't ang matuwid ay may kanlungan sa kaniyang kamatayan.
32In his wickedness is the wicked driven away, And trustful in his death [is] the righteous.
33Karunungan ay nagpapahinga sa puso niya na may paguunawa: nguni't ang nasa loob ng mga mangmang ay nalalaman.
33In the heart of the intelligent wisdom doth rest. And in the midst of fools it is known.
34Ang katuwiran ay nagbubunyi ng bansa: nguni't ang kasalanan ay kakutyaan sa alinmang bayan.
34Righteousness exalteth a nation, And the goodliness of peoples [is] a sin-offering.
35Ang lingap ng hari ay sa lingkod na gumagawa na may kapantasan: nguni't ang kaniyang poot ay magiging laban sa nakahihiya.
35The favour of a king [is] to a wise servant, And an object of his wrath is one causing shame!