1Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
1A name is chosen rather than much wealth, Than silver and than gold — good grace.
2Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
2Rich and poor have met together, The Maker of them all [is] Jehovah.
3Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
3The prudent hath seen the evil, and is hidden, And the simple have passed on, and are punished.
4Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
4The end of humility [is] the fear of Jehovah, Riches, and honour, and life.
5Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
5Thorns — snares [are] in the way of the perverse, Whoso is keeping his soul is far from them.
6Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
6Give instruction to a youth about his way, Even when he is old he turneth not from it.
7Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
7The rich over the poor ruleth, And a servant [is] the borrower to the lender.
8Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
8Whoso is sowing perverseness reapeth sorrow, And the rod of his anger weareth out.
9Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
9The good of eye — he is blessed, For he hath given of his bread to the poor.
10Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
10Cast out a scorner — and contention goeth out, And strife and shame cease.
11Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
11Whoso is loving cleanness of heart, Grace [are] his lips, a king [is] his friend.
12Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
12The eyes of Jehovah have kept knowledge, And He overthroweth the words of the treacherous.
13Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
13The slothful hath said, `A lion [is] without, In the midst of the broad places I am slain.`
14Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
14A deep pit [is] the mouth of strange women, The abhorred of Jehovah falleth there.
15Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
15Folly is bound up in the heart of a youth, The rod of chastisement putteth it far from him.
16Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
16He is oppressing the poor to multiply to him, He is giving to the rich — only to want.
17Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
17Incline thine ear, and hear words of the wise, And thy heart set to my knowledge,
18Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
18For they are pleasant when thou dost keep them in thy heart, They are prepared together for thy lips.
19Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
19That thy trust may be in Jehovah, I caused thee to know to-day, even thou.
20Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
20Have I not written to thee three times With counsels and knowledge?
21Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
21To cause thee to know the certainty of sayings of truth, To return sayings of truth to those sending thee.
22Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
22Rob not the poor because he [is] poor, And bruise not the afflicted in the gate.
23Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
23For Jehovah pleadeth their cause, And hath spoiled the soul of their spoilers.
24Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
24Shew not thyself friendly with an angry man, And with a man of fury go not in,
25Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
25Lest thou learn his paths, And have received a snare to thy soul.
26Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
26Be not thou among those striking hands, Among sureties [for] burdens.
27Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
27If thou hast nothing to pay, Why doth he take thy bed from under thee?
28Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
28Remove not a border of olden times, That thy fathers have made.
29Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
29Hast thou seen a man speedy in his business? Before kings he doth station himself, He stations not himself before obscure men!