1Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo, kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
1Wenn du zu Tische sitzest mit einem Herrscher, so bedenke, wen du vor dir hast!
2At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan, kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
2Setze ein Messer an deine Kehle, wenn du allzu gierig bist!
3Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain; yamang mga marayang pagkain.
3Laß dich nicht gelüsten nach seinen Leckerbissen; denn das ist ein trügerisches Brot!
4Huwag kang mainip sa pagyaman; tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
4Bemühe dich nicht, reich zu werden; aus eigener Einsicht laß davon!
5Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala? Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak, gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
5Kaum hast du dein Auge darauf geworfen, so ist er nicht mehr da; denn sicherlich schafft er sich Flügel wie ein Adler, der gen Himmel fliegt.
6Huwag mong kanin ang tinapay niya na may masamang mata, ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
6Iß kein Brot bei einem Mißgünstigen und sei nicht begierig nach seinen Leckerbissen!
7Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya: kumain ka at uminom ka, sabi niya sa iyo; nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
7Denn so sehr es ihm auch in der Seele zuwider ist, so spricht er doch zu dir: «Iß und trink!» aber er gönnt es dir nicht.
8Ang subo na iyong kinain ay iyong isusuka, at iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
8Den Bissen, den du gegessen hast, mußt du wieder ausspeien, und deine freundlichen Worte hast du verschwendet.
9Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang; sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
9Sprich keinem Toren zu; denn er wird deine weisen Reden nur verachten!
10Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa; at huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
10Verrücke die Grenze der Witwe nicht und betritt nicht das Feld der Waisen!
11Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas; ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
11Denn ihr Erlöser ist stark; der wird ihre Sache wider dich führen.
12Ihilig mo ang iyong puso sa turo, at ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
12Ergib dein Herz der Zucht und neige deine Ohren zu den Lehren der Erfahrung.
13Huwag mong ipagkait ang saway sa bata: sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
13Erspare dem Knaben die Züchtigung nicht; wenn du ihn mit der Rute schlägst, stirbt er nicht.
14Iyong hahampasin siya ng pamalo, at ililigtas mo ang kaniyang kaluluwa sa Sheol.
14Indem du ihn mit der Rute schlägst, rettest du seine Seele vom Tode.
15Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas, ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
15Mein Sohn, wenn dein Herz weise wird, so ist das auch für mein Herz eine Freude!
16Oo, ang aking puso ay magagalak pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
16Und meine Nieren frohlocken, wenn deine Lippen reden, was richtig ist.
17Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan: kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
17Dein Herz ereifere sich nicht für die Sünder, sondern für die Furcht des HERRN den ganzen Tag!
18Sapagka't tunay na may kagantihan; at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
18Denn sicherlich gibt es eine Zukunft, und deine Hoffnung soll nicht vernichtet werden.
19Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas, at patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
19Höre, mein Sohn, sei weise, und dein Herz wandle den richtigen Weg!
20Huwag kang mapasama sa mga mapaglango; sa mga mayamong mangangain ng karne:
20Geselle dich nicht zu den Weinsäufern und zu denen, die sich übermäßigem Fleischgenuß ergeben;
21Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan: at ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
21denn Säufer und Schlemmer verarmen, und Schläfrigkeit kleidet in Lumpen.
22Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka, at huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
22Gehorche deinem Vater, der dich gezeugt hat, und verachte deine Mutter nicht, wenn sie alt wird.
23Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili: Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
23Kaufe Wahrheit und verkaufe sie nicht, Weisheit und Zucht und Vernunft!
24Ang ama ng matuwid ay magagalak na lubos: at siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
24Ein Vater frohlockt über einen rechtschaffenen Sohn, und wer einen Weisen gezeugt hat, freut sich über ihn.
25Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina, at magalak siyang nanganak sa iyo.
25So mögen sich denn Vater und Mutter deiner freuen und frohlocken, die dich geboren hat!
26Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso, at malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
26Gib mir, mein Sohn, dein Herz, und laß deinen Augen meine Wege wohlgefallen!
27Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak; at ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
27Denn die Hure ist eine tiefe Grube, und die Fremde ist ein gefährliches Loch.
28Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan, at nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
28Dazu lauert sie wie ein Räuber und vermehrt die Abtrünnigen unter den Menschen.
29Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo? sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan? sino ang may maningas na mata?
29Wo ist Ach? Wo ist Weh? Wo sind Streitigkeiten? Wo ist Klage? Wo sind Wunden ohne Ursache? Wo sind trübe Augen?
30Silang nangaghihintay sa alak; silang nagsisiyaon upang humanap ng pinaghalong alak.
30Bei denen, die sich beim Wein verspäten, die kommen, um Getränke zu versuchen!
31Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula, pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
31Siehe nicht darauf, wie der Wein rötlich schillert, wie er im Becher perlt!
32Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas, at tumutukang parang ulupong.
32Er gleitet leicht hinunter; aber hernach beißt er wie eine Schlange und sticht wie eine Otter!
33Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay, at ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
33Deine Augen werden seltsame Dinge sehen, und dein Herz wird verworrenes Zeug reden;
34Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat, o parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
34du wirst sein wie einer, der auf dem Meere schläft und wie einer, der im Mastkorb oben liegt.
35Kanilang pinalo ako, iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan; kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman: kailan gigising ako? aking hahanapin pa uli.
35«Man schlug mich, aber es tat mir nicht weh; man prügelte mich, aber ich merkte es nicht! Wenn ich ausgeschlafen habe, so will ich ihn wieder aufsuchen!»