1Ang puso ng hari ay nasa kamay ng Panginoon na parang mga batis: kumikiling saan man niya ibigin.
1Como corrente de águas é o coração do rei na mão do Senhor; ele o inclina para onde quer.
2Bawa't lakad ng tao ay matuwid sa kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga puso.
2Todo caminho do homem é reto aos seus olhos; mas o Senhor pesa os corações.
3Gumawa ng kaganapan at kahatulan ay lalong kalugodlugod sa Panginoon kay sa hain.
3Fazer justiça e julgar com retidão é mais aceitável ao Senhor do que oferecer-lhe sacrifício.
4Ang mapagmataas na tingin, at ang palalong puso, siyang ilaw ng masama, ay kasalanan.
4Olhar altivo e coração orgulhoso, tal lâmpada dos ímpios é pecado.
5Ang mga pagiisip ng masipag ay patungo sa kasaganaan lamang: nguni't bawa't nagmamadali ay sa pangangailangan lamang.
5Os planos do diligente conduzem � abundância; mas todo precipitado apressa-se para a penúria.
6Ang pagtatamo ng mga kayamanan sa pamamagitan ng sinungaling na dila ay singaw na tinatangay na paroo't parito noong nagsisihanap ng kamatayan.
6Ajuntar tesouros com língua falsa é uma vaidade fugitiva; aqueles que os buscam, buscam a morte.
7Ang pangdadahas ng masama ay siya ring papalis sa kanila; sapagka't sila'y nagsitangging magsigawa ng kahatulan.
7A violência dos ímpios arrebatá-los-á, porquanto recusam praticar a justiça.
8Ang lakad ng nagpapasan ng sala ay lubhang liko; nguni't tungkol sa malinis, ang kaniyang gawa ay matuwid.
8O caminho do homem perverso é tortuoso; mas o proceder do puro é reto.
9Lalong maigi ang tumahan sa sulok ng bubungan, kay sa palatalong babae sa maluwang na bahay.
9Melhor é morar num canto do eirado, do que com a mulher rixosa numa casa ampla.
10Ang kaluluwa ng masama ay nagnanasa ng kasamaan: ang kaniyang kapuwa ay hindi nakakasumpong ng lingap sa kaniyang mga mata.
10A alma do ímpio deseja o mal; o seu próximo não agrada aos seus olhos.
11Pagka ang mangduduwahagi ay pinarusahan, ang musmos ay nagiging pantas: at pagka ang pantas ay tinuturuan, siya'y tumatanggap ng kaalaman.
11Quando o escarnecedor é castigado, o simples torna-se sábio; e, quando o sábio é instruído, recebe o conhecimento.
12Pinagninilay ng matuwid ang bahay ng masama, kung paanong napapahamak ang masama sa kanilang pagkapariwara.
12O justo observa a casa do ímpio; precipitam-se os ímpios na ruína.
13Ang nagtatakip ng kaniyang mga pakinig sa daing ng dukha, siya naman ay dadaing, nguni't hindi didinggin.
13Quem tapa o seu ouvido ao clamor do pobre, também clamará e não será ouvido.
14Ang kaloob na lihim ay nagpapatahimik ng galit, at ang alay sa sinapupunan, ay ng malaking poot.
14O presente que se dá em segredo aplaca a ira; e a dádiva �s escondidas, a forte indignação.
15Kagalakan sa matuwid ang gumawa ng kahatulan; nguni't kapahamakan sa mga manggagawa ng kasamaan.
15A execução da justiça é motivo de alegria para o justo; mas é espanto para os que praticam a iniqüidade.
16Ang tao na gumagala sa labas ng daan ng kaunawaan, magpapahinga sa kapisanan ng patay.
16O homem que anda desviado do caminho do entendimento repousará na congregação dos mortos.
17Ang umiibig ng kalayawan ay magiging dukha: ang umiibig sa alak at langis ay hindi yayaman.
17Quem ama os prazeres empobrecerá; quem ama o vinho e o azeite nunca enriquecera.
18Ang masama ay isang katubusan para sa matuwid, at ang taksil ay sa lugar ng matuwid.
18Resgate para o justo é o ímpio; e em lugar do reto ficará o prevaricador.
19Lalong maigi ang tumahan sa ilang na lupain, kay sa makisama sa palatalo at magagaliting babae.
19Melhor é morar numa terra deserta do que com a mulher rixosa e iracunda.
20May mahalagang kayamanan at langis sa tahanan ng pantas; nguni't ito'y sinasakmal ng mangmang.
20Há tesouro precioso e azeite na casa do sábio; mas o homem insensato os devora.
21Ang sumusunod sa katuwiran at kagandahang-loob nakakasumpong ng buhay, katuwiran, at karangalan.
21Aquele que segue a justiça e a bondade achará a vida, a justiça e a honra.
22Sinasampa ng pantas ang bayan ng makapangyarihan, at ibinabagsak ang lakas ng pagkakatiwala niyaon.
22O sábio escala a cidade dos valentes, e derriba a fortaleza em que ela confia.
23Sinomang nagiingat ng kaniyang bibig at kaniyang dila nagiingat ng kaniyang kaluluwa mula sa mga kabagabagan.
23O que guarda a sua boca e a sua língua, guarda das angústias a sua alma.
24Ang palalo at mapagmataas na tao, manglilibak ang kaniyang pangalan, siya'y gumagawa sa kahambugan ng kapalaluan.
24Quanto ao soberbo e presumido, zombador é seu nome; ele procede com insolente orgulho.
25Ang nasa ng tamad ay pumapatay sa kaniya; sapagka't tumatanggi ang kaniyang mga kamay sa paggawa.
25O desejo do preguiçoso o mata; porque as suas mãos recusam-se a trabalhar.
26May nagiimbot sa kasakiman buong araw: nguni't ang matuwid ay nagbibigay at hindi nagkakait.
26Todo o dia o ímpio cobiça; mas o justo dá, e não retém.
27Ang hain ng masama ay karumaldumal: gaano pa nga, pagka kaniyang dinadala na may masamang isip!
27O sacrifício dos ímpios é abominaçao; quanto mais oferecendo-o com intenção maligna!
28Ang sinungaling na saksi ay mamamatay: nguni't ang taong nakikinig ay magsasalita upang mamalagi.
28A testemunha mentirosa perecerá; mas o homem que ouve falará sem ser contestado.
29Ang masamang tao ay nagmamatigas ng kaniyang mukha; nguni't tungkol sa taong matuwid, nagaayos ng kaniyang mga lakad.
29O homem ímpio endurece o seu rosto; mas o reto considera os seus caminhos.
30Walang karunungan, o kaunawaan man, O payo man laban sa Panginoon.
30Não há sabedoria, nem entendimento, nem conselho contra o Senhor.
31Ang kabayo ay handa laban sa kaarawan ng pagbabaka: nguni't ang pagtatagumpay ay sa Panginoon.
31O cavalo prepara-se para o dia da batalha; mas do Senhor vem a vitória.