1Süleymanın özdeyişleri:Bilge çocuk babasını sevindirir,Akılsız çocuk annesini üzer.
1 Suleymanu yaasay fooyaŋ neeya: Ize laakalkooni ga nga baabo bine kaanandi, Amma ize kaŋ ga saamo, a ga nga nya bine tiŋandi.
2Haksızca kazanılan servetin yararı yoktur,Ama doğruluk ölümden kurtarır.
2 Laala arzaka sinda nafa kulu, Amma adilitaray ga boro faaba buuyaŋ gaa.
3RAB doğru kişiyi aç komaz,Ama kötülerin isteğini boşa çıkarır.
3 Rabbi si naŋ adilante fundo ma maa haray bo, Amma a ga boro laalo beeja hibandi.
4Tembel eller insanı yoksullaştırır,Çalışkan el zengin eder.
4 Boro kaŋ ga goy da hawfunay ga talka, Amma himmante kambe ga arzaka margu.
5Aklı başında evlat ürünü yazın toplar,Hasatta uyuyansa ailesinin yüzkarasıdır.
5 Bora kaŋ margu-margu kaydiya waate no ga ti ize laakalkooni. Amma boro kaŋ ga jirbi heemar waate, Ize no kaŋ ga haawi candi.
6Bereket doğru kişinin başına yağar,Kötülerse zorbalıklarını sözle gizler.
6 Albarka go adilante boŋ, Amma toonye ga boro laalo me daabu.
7Doğrular övgüyle,Kötüler nefretle anılır.
7 I ma fongu adilante gaa, woodin ya albarka no, Amma boro laalo maa ga fumbu.
8Bilge kişi buyrukları kabul eder,Çenesi düşük ahmaksa yıkıma uğrar.
8 Bine ra laakalkooni ga lordiyaŋ ta, Amma boro kaŋ meyo gonda saamotaray ga kaŋ.
9Dürüst kişi güvenlik içinde yaşar,Ama hileli yoldan giden açığa vurulacaktır.
9 Boro kaŋ ga dira nda adilitaray, Baani samay no a ga dira. Amma boro kaŋ ga nga fondey siirandi, I ga bay a gaa.
10Sinsice göz kırpan, acılara neden olur.Çenesi düşük ahmak da yıkıma uğrar. (bkz.10:8), Septuaginta ‹‹Cesaretle azarlayan esenlik sağlar››.
10 Mo-karko ga kande bina saray, Amma boro kaŋ meyo gonda saamotaray ga kaŋ.
11Doğru kişinin ağzı yaşam pınarıdır,Kötülerse zorbalıklarını sözle gizlerler.
11 Adilante me ga ti fundi hari-mo, Amma toonye ga boro laalo me daabu.
12Nefret çekişmeyi azdırır,Sevgi her suçu bağışlar.
12 Konnari ga yanje fisi ka kaa taray, Amma baakasinay ga taali kulu daabu.
13Akıllı kişinin dudaklarından bilgelik akar,Ama sağduyudan yoksun olan sırtına kötek yer.
13 Fayankakoy me ra i ga laakal gar, Amma boro kaŋ jaŋ fahamay, Barzu go no a banda daaro se.
14Bilge kişi bilgi biriktirir,Ahmağın ağzıysa onu yıkıma yaklaştırır.
14 Laakalkooney ga bayray margu, Amma saamey me ga maan halaciyaŋ gaa.
15Zenginin serveti onun kalesidir,Fakirin yoksulluğu ise onu yıkıma götürür.
15 Arzakante duure ga te a se kwaara gaabikooni. Alfukaarey halaciyaŋ ga ti talkatara.
16Doğru kişinin ücreti yaşamdır,Kötünün geliriyse kendisine cezadır.
16 Adilante goyo go fundi do haray. Boro laalo arzaka mo ga koy zunubi gaa.
17Terbiyeye kulak veren yaşam yolunu bulur.Uyarıları reddedense başkalarını yoldan saptırır.
17 Boro kaŋ laakal da yaamaryaŋ, Fundi fonda ra no a go, Amma boro kaŋ na kaseetiyaŋ furu, a daray.
18Nefretini gizleyen kişinin dudakları yalancıdır.İftira yayan akılsızdır.
18 Boro kaŋ na konnari tugu gonda tangari, Boro kaŋ ga kormoto ci ya saamo no.
19Çok konuşanın günahı eksik olmaz,Sağduyulu kişiyse dilini tutar.
19 Sanni boobo ra i si jaŋ hattayaŋ, Amma boro kaŋ hin nga me, laakal goy no a goono ga te.
20Doğru kişinin dili saf gümüş gibidir,Kötünün niyetleriyse değersizdir.
20 Adilante deene wo danga nzarfu suubanante no, Boro laalo bine gonda nafa kayna.
21Doğru kişinin sözleri birçoklarını besler,Ahmaklarsa sağduyu yoksunluğundan ölür.
21 Adilante me ga boro boobo kuru, Amma borey kaŋ yaŋ sinda carmay ga bu fahamay-jaŋey se.
22RABbin bereketidir kişiyi zengin eden,RAB buna dert katmaz.
22 Rabbi albarka ga kande arzaka, A s'a margu nda bine saray mo.
23Kötülük akılsızlar için eğlence gibidir.Aklı başında olanlar içinse bilgelik aynı şeydir.
23 Saamo do, laala teeyaŋ wo danga foori hari no. Yaadin no laakal go boro kaŋ gonda fahamay se.
24Kötü kişinin korktuğu başına gelir,Doğru kişiyse dileğine erişir.
24 Haya kaŋ boro laalo ga humburu, Nga no ga kaa a gaa. Amma adilante muraadu ga feeri.
25Kasırga gelince kötü kişiyi silip götürür;Ama doğru kişi sonsuza dek ayakta kalır.
25 Waati kaŋ hari haw bambata ga bisa, Boro laalo ga te ka si, Amma adilante tiksa ga duumi.
26Dişler için sirke,Gözler için duman neyse,Tembel ulak da kendisini gönderen için öyledir.
26 Danga hari mooro hinjey gaa, Danga dullu moy ra, Yaadin no hawfuno go boro kaŋ n'a donton se.
27RAB korkusu ömrü uzatır,Kötülerin yıllarıysa kısadır.
27 Rabbi humburkumay ga aloomar kuukandi, Amma boro laaley jiirey ga dunguriya.
28Doğrunun umudu onu sevindirir,Kötünün beklentileriyse boşa çıkar.
28 Adilante beeje ga ciya bine farhã, Amma boro laaley jine fonnayyaŋ ga halaci.
29RABbin yolu dürüst için sığınak,Fesatçı içinse yıkımdır.
29 Rabbi fonda ya wongu fu gaabikooni no adilante se, Amma halaciyaŋ no goy laalo teeko se.
30Doğru kişi hiçbir zaman sarsılmaz,Ama kötüler ülkede kalamaz.
30 I si adilante ganandi hal abada, Amma boro laaley si goro laabo ra.
31Doğru kişinin ağzı bilgelik üretir,Sapık dilse kesilir.
31 Adilante me go ga laakal kaa taray, Amma i ga sanni-siiro-koy deene dumbu.
32Doğru kişinin dudakları söylenecek sözü bilir,Kötünün ağzındansa sapık sözler çıkar.
32 Adilante me ga bay haŋ kaŋ gonda maayaŋ kaano, Amma boro laalo me ga sanni siiro yaŋ salaŋ.