¹A gentle answer turns away wrath, but a harsh word stirs up anger.

¹ Y mae ateb llednais yn dofi dig, ond gair garw yn cynnau llid.

²The tongue of the wise commends knowledge, but the mouth of fools gush out folly.

² Y mae tafod y doeth yn clodfori deall, ond genau ffyliaid yn parablu ffolineb.

³Yahweh’s eyes are everywhere, keeping watch on the evil and the good.

³ Y mae llygaid yr ARGLWYDD ym mhob man, yn gwylio'r drwg a'r da.

⁴A gentle tongue is a tree of life, but deceit in it crushes the spirit.

⁴ Y mae tafod tyner yn bren bywiol, ond tafod garw yn dryllio'r ysbryd.

⁵A fool despises his father’s correction, but he who heeds reproof shows prudence.

⁵ Diystyra'r ff�l ddisgyblaeth ei dad, ond deallus yw'r un a rydd sylw i gerydd.

⁶In the house of the righteous is much treasure, but the income of the wicked brings trouble.

⁶ Y mae llawer o gyfoeth yn nhu375?'r cyfiawn, ond trallod sydd yn enillion y drygionus.

⁷The lips of the wise spread knowledge; not so with the heart of fools.

⁷ Gwasgaru gwybodaeth y mae genau'r doeth, ond nid felly feddwl y ffyliaid.

⁸The sacrifice made by the wicked is an abomination to Yahweh, but the prayer of the upright is his delight.

⁸ Ffiaidd gan yr ARGLWYDD yw aberth y drygionus, ond y mae gweddi'r uniawn wrth ei fodd.

⁹The way of the wicked is an abomination to Yahweh, but he loves him who follows after righteousness.

⁹ Ffiaidd gan yr ARGLWYDD yw ffordd y drygionus, ond y mae'n caru'r rhai sy'n dilyn cyfiawnder.

¹⁰There is stern discipline for one who forsakes the way: whoever hates reproof shall die.

¹⁰ Bydd disgyblaeth lem ar yr un sy'n gadael y ffordd, a bydd y sawl sy'n cas�u cerydd yn trengi.

¹¹ Sheol Sheol is the place of the dead. and Abaddon are before Yahweh— how much more then the hearts of the children of men!

¹¹ Y mae Sheol ac Abadon dan lygad yr ARGLWYDD; pa faint mwy feddyliau pobl?

¹²A scoffer doesn’t love to be reproved; he will not go to the wise.

¹² Nid yw'r gwatwarwr yn hoffi cerydd; nid yw'n cyfeillachu �'r doethion.

¹³A glad heart makes a cheerful face; but an aching heart breaks the spirit.

¹³ Y mae calon lawen yn sirioli'r wyneb, ond dryllir yr ysbryd gan boen meddwl.

¹⁴The heart of one who has understanding seeks knowledge, but the mouths of fools feed on folly.

¹⁴ Y mae calon ddeallus yn ceisio gwybodaeth, ond y mae genau'r ffyliaid yn ymborthi ar ffolineb.

¹⁵All the days of the afflicted are wretched, but one who has a cheerful heart enjoys a continual feast.

¹⁵ I'r cystuddiol, y mae pob diwrnod yn flinderus, ond y mae calon hapus yn wledd wastadol.

¹⁶Better is little, with the fear of Yahweh, than great treasure with trouble.

¹⁶ Gwell ychydig gydag ofn yr ARGLWYDD na chyfoeth mawr a thrallod gydag ef.

¹⁷Better is a dinner of herbs, where love is, than a fattened calf with hatred.

¹⁷ Gwell yw pryd o lysiau lle mae cariad, nag ych pasgedig a chasineb gydag ef.

¹⁸A wrathful man stirs up contention, but one who is slow to anger appeases strife.

¹⁸ Y mae un drwg ei dymer yn codi cynnen, ond y mae'r amyneddgar yn tawelu cweryl.

¹⁹The way of the sluggard is like a thorn patch, but the path of the upright is a highway.

¹⁹ Y mae ffordd y diog fel llwyn mieri, ond llwybr yr uniawn fel priffordd wastad.

²⁰A wise son makes a father glad, but a foolish man despises his mother.

²⁰ Rhydd mab doeth lawenydd i'w dad, ond y mae'r ff�l yn dilorni ei fam.

²¹Folly is joy to one who is void of wisdom, but a man of understanding keeps his way straight.

²¹ Y mae ffolineb yn ddifyrrwch i'r disynnwyr, ond y mae'r deallus yn cadw ffordd union.

²²Where there is no counsel, plans fail; but in a multitude of counselors they are established.

²² Drysir cynlluniau pan nad oes ymgynghori, ond daw llwyddiant pan geir llawer o gynghorwyr.

²³Joy comes to a man with the reply of his mouth. How good is a word at the right time!

²³ Caiff rhywun foddhad pan fydd ganddo ateb, a beth sy'n well na gair yn ei bryd?

²⁴The path of life leads upward for the wise, to keep him from going downward to Sheol Sheol is the place of the dead. .

²⁴ Y mae ffordd y bywyd yn dyrchafu'r deallus, i'w droi oddi wrth Sheol isod.

²⁵Yahweh will uproot the house of the proud, but he will keep the widow’s borders intact.

²⁵ Y mae'r ARGLWYDD yn dymchwel tu375?'r balch, ond yn diogelu terfynau'r weddw.

²⁶Yahweh detests the thoughts of the wicked, but the thoughts of the pure are pleasing.

²⁶ Ffiaidd gan yr ARGLWYDD yw bwriadau drwg, ond y mae geiriau pur yn hyfrydwch iddo.

²⁷He who is greedy for gain troubles his own house, but he who hates bribes will live.

²⁷ Y mae'r un sy'n awchu am elw yn creu anghydfod yn ei du375?, ond y sawl sy'n cas�u cil-dwrn yn cael bywyd.

²⁸The heart of the righteous weighs answers, but the mouth of the wicked gushes out evil.

²⁸ Y mae'r cyfiawn yn ystyried cyn rhoi ateb, ond y mae genau'r drygionus yn parablu drwg.

²⁹Yahweh is far from the wicked, but he hears the prayer of the righteous.

²⁹ Pell yw'r ARGLWYDD oddi wrth y drygionus, ond gwrendy ar weddi'r cyfiawn.

³⁰The light of the eyes rejoices the heart. Good news gives health to the bones.

³⁰ Y mae llygaid sy'n gloywi yn llawenhau'r galon, a newydd da yn adfywio'r corff.

³¹The ear that listens to reproof lives, and will be at home among the wise.

³¹ Y mae'r glust sy'n gwrando ar wersi bywyd yn aros yng nghwmni'r doeth.

³²He who refuses correction despises his own soul, but he who listens to reproof gets understanding.

³² Y mae'r un sy'n gwrthod disgyblaeth yn ei gas�u ei hun, ond y sawl sy'n gwrando ar gerydd yn berchen deall.

³³The fear of Yahweh teaches wisdom. Before honor is humility.

³³ Y mae ofn yr ARGLWYDD yn ddisgyblaeth mewn doethineb, a gostyngeiddrwydd yn arwain i anrhydedd.