1Better is a dry morsel with quietness, than a house full of feasting with strife.
1 Gwell yw tamaid sych, a llonyddwch gydag ef, na thu375? yn llawn o wleddoedd ynghyd � chynnen.
2A servant who deals wisely will rule over a son who causes shame, and shall have a part in the inheritance among the brothers.
2 Y mae gwas deallus yn feistr ar fab gwarthus, ac yn rhannu'r etifeddiaeth gyda'r brodyr.
3The refining pot is for silver, and the furnace for gold, but Yahweh tests the hearts.
3 Y mae tawddlestr i arian a ffwrnais i aur, ond yr ARGLWYDD sy'n profi calonnau.
4An evildoer heeds wicked lips. A liar gives ear to a mischievous tongue.
4 Y mae'r drwgweithredwr yn gwrando ar eiriau anwir, a'r celwyddog yn rhoi sylw i dafod maleisus.
5Whoever mocks the poor reproaches his Maker. He who is glad at calamity shall not be unpunished.
5 Y mae'r un sy'n gwatwar y tlawd yn amharchu ei Greawdwr, ac ni chaiff y sawl sy'n ymhyfrydu mewn trychineb osgoi cosb.
6Children’s children are the crown of old men; the glory of children are their parents.
6 Coron yr hen yw plant eu plant, a balchder plant yw eu rhieni.
7Arrogant speech isn’t fitting for a fool, much less do lying lips fit a prince.
7 Nid yw geiriau gwych yn gweddu i ynfytyn, nac ychwaith eiriau celwyddog i bendefig.
8A bribe is a precious stone in the eyes of him who gives it; wherever he turns, he prospers.
8 Carreg hud yw llwgrwobr i'r sawl a'i defnyddia; fe lwydda ple bynnag y try.
9He who covers an offense promotes love; but he who repeats a matter separates best friends.
9 Y mae'r un sy'n cuddio tramgwydd yn ceisio cyfeillgarwch, ond y mae'r sawl sy'n ailadrodd stori yn gwahanu cyfeillion.
10A rebuke enters deeper into one who has understanding than a hundred lashes into a fool.
10 Y mae cerydd yn peri mwy o loes i'r deallus na chan cernod i ynfytyn.
11An evil man seeks only rebellion; therefore a cruel messenger shall be sent against him.
11 Ar wrthryfela y mae bryd y drygionus, ond fe anfonir cennad creulon yn ei erbyn.
12Let a bear robbed of her cubs meet a man, rather than a fool in his folly.
12 Gwell yw cyfarfod ag arthes wedi colli ei chenawon na chyfarfod ag ynfytyn yn ei ffolineb.
13Whoever rewards evil for good, evil shall not depart from his house.
13 Os bydd i neb dalu drwg am dda, nid ymedy dinistr �'i du375?.
14The beginning of strife is like breaching a dam, therefore stop contention before quarreling breaks out.
14 Y mae dechrau cweryl fel diferiad du373?r; ymatal di cyn i'r gynnen lifo allan.
15He who justifies the wicked, and he who condemns the righteous, both of them alike are an abomination to Yahweh.
15 Cyfiawnhau'r drygionus a chondemnio'r cyfiawn � y mae'r ddau fel ei gilydd yn ffiaidd gan yr ARGLWYDD.
16Why is there money in the hand of a fool to buy wisdom, since he has no understanding?
16 Pa werth sydd i arian yn llaw ynfytyn? Ai i brynu doethineb, ac yntau heb ddeall?
17A friend loves at all times; and a brother is born for adversity.
17 Y mae cyfaill yn gyfaill bob amser; ar gyfer adfyd y genir brawd.
18A man void of understanding strikes hands, and becomes collateral in the presence of his neighbor.
18 Un disynnwyr sy'n rhoi gwystl, ac yn mynd yn feichiau dros ei gyfaill.
19He who loves disobedience loves strife. One who builds a high gate seeks destruction.
19 Y mae'r un sy'n hoffi tramgwyddo yn hoffi cynnen, a'r sawl sy'n ehangu ei borth yn gofyn am ddinistr.
20One who has a perverse heart doesn’t find prosperity, and one who has a deceitful tongue falls into trouble.
20 Nid yw'r meddwl cyfeiliornus yn cael daioni, a disgyn i ddinistr a wna'r troellog ei dafod.
21He who becomes the father of a fool grieves. The father of a fool has no joy.
21 Y mae'r un sy'n cenhedlu ffu373?l yn wynebu gofid, ac nid oes llawenydd i dad ynfytyn.
22A cheerful heart makes good medicine, but a crushed spirit dries up the bones.
22 Y mae calon lawen yn rhoi iechyd, ond ysbryd isel yn sychu'r esgyrn.
23A wicked man receives a bribe in secret, to pervert the ways of justice.
23 Cymer y drygionus lwgrwobr o'i fynwes i wyrdroi llwybrau barn.
24Wisdom is before the face of one who has understanding, but the eyes of a fool wander to the ends of the earth.
24 Ceidw'r deallus ei olwg ar ddoethineb, ond ar gyrrau'r ddaear y mae llygaid ynfytyn.
25A foolish son brings grief to his father, and bitterness to her who bore him.
25 Y mae mab ynfyd yn flinder i'w dad, ac yn achos chwerwder i'w fam.
26Also to punish the righteous is not good, nor to flog officials for their integrity.
26 Yn wir nid da cosbi'r cyfiawn, ac nid iawn curo'r bonheddig.
27He who spares his words has knowledge. He who is even tempered is a man of understanding.
27 Y mae'r prin ei eiriau yn meddu gwybodaeth, a thawel ei ysbryd yw'r deallus.
28Even a fool, when he keeps silent, is counted wise. When he shuts his lips, he is thought to be discerning.
28 Tra tawa'r ffu373?l, fe'i hystyrir yn ddoeth, a'r un sy'n cau ei geg yn ddeallus.