1My son, don’t forget my teaching; but let your heart keep my commandments:
1 Fy mab, paid ag anghofio fy nghyfarwyddyd; cadw fy ngorchmynion yn dy gof.
2for length of days, and years of life, and peace, will they add to you.
2 Oherwydd ychwanegant at nifer dy ddyddiau a rhoi blynyddoedd o fywyd a llwyddiant.
3Don’t let kindness and truth forsake you. Bind them around your neck. Write them on the tablet of your heart.
3 Paid � gollwng gafael ar deyrngarwch a ffyddlondeb; rhwym hwy am dy wddf, ysgrifenna hwy ar lech dy galon;
4So you will find favor, and good understanding in the sight of God and man.
4 a byddi'n ennill ffafr ac enw da yng ngolwg Duw a dynion.
5Trust in Yahweh with all your heart, and don’t lean on your own understanding.
5 Ymddiried yn llwyr yn yr ARGLWYDD, a phaid � dibynnu ar dy ddeall dy hun.
6In all your ways acknowledge him, and he will make your paths straight.
6 Cydnabydda ef yn dy holl ffyrdd, bydd ef yn sicr o gadw dy lwybrau'n union.
7Don’t be wise in your own eyes. Fear Yahweh, and depart from evil.
7 Paid � bod yn ddoeth yn dy olwg dy hun; ofna'r ARGLWYDD, a chilia oddi wrth ddrwg.
8It will be health to your body, and nourishment to your bones.
8 Bydd hyn yn iechyd i'th gorff, ac yn faeth i'th esgyrn.
9Honor Yahweh with your substance, with the first fruits of all your increase:
9 Anrhydedda'r ARGLWYDD �'th gyfoeth, ac � blaenffrwyth dy holl gynnyrch.
10so your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
10 Yna bydd dy ysguboriau'n orlawn, a'th gafnau'n gorlifo gan win.
11My son, don’t despise Yahweh’s discipline, neither be weary of his reproof:
11 Fy mab, paid � diystyru disgyblaeth yr ARGLWYDD, a phaid � digio wrth ei gerydd;
12for whom Yahweh loves, he reproves; even as a father reproves the son in whom he delights.
12 oherwydd ceryddu'r un a g�r y mae'r ARGLWYDD, fel tad sy'n hoff o'i blentyn.
13Happy is the man who finds wisdom, the man who gets understanding.
13 Gwyn ei fyd y sawl a gafodd ddoethineb, a'r un sy'n berchen deall.
14For her good profit is better than getting silver, and her return is better than fine gold.
14 Y mae mwy o elw ynddi nag mewn arian, a'i chynnyrch yn well nag aur.
15She is more precious than rubies. None of the things you can desire are to be compared to her.
15 Y mae'n fwy gwerthfawr na gemau, ac nid yw dim a ddymuni yn debyg iddi.
16Length of days is in her right hand. In her left hand are riches and honor.
16 Yn ei llaw dde y mae hir oes, a chyfoeth ac anrhydedd yn ei llaw chwith.
17Her ways are ways of pleasantness. All her paths are peace.
17 Ffyrdd hyfryd yw ei ffyrdd, a heddwch sydd ar ei holl lwybrau.
18She is a tree of life to those who lay hold of her. Happy is everyone who retains her.
18 Y mae'n bren bywyd i'r neb a gydia ynddi, a dedwydd yw'r rhai sy'n glynu wrthi.
19By wisdom Yahweh founded the earth. By understanding, he established the heavens.
19 Trwy ddoethineb y sylfaenodd yr ARGLWYDD y ddaear, ac � deall y sicrhaodd y nefoedd;
20By his knowledge, the depths were broken up, and the skies drop down the dew.
20 trwy ei ddeall y ffrydiodd y dyfnderau, ac y defnynna'r cymylau wlith.
21My son, let them not depart from your eyes. Keep sound wisdom and discretion:
21 Fy mab, dal d'afael ar graffter a phwyll; paid �'u gollwng o'th olwg;
22so they will be life to your soul, and grace for your neck.
22 byddant yn iechyd i'th enaid, ac yn addurn am dy wddf.
23Then you shall walk in your way securely. Your foot won’t stumble.
23 Yna cei gerdded ymlaen heb bryder, ac ni fagla dy droed.
24When you lie down, you will not be afraid. Yes, you will lie down, and your sleep will be sweet.
24 Pan eisteddi, ni fyddi'n ofni, a phan orweddi, bydd dy gwsg yn felys.
25Don’t be afraid of sudden fear, neither of the desolation of the wicked, when it comes:
25 Paid ag ofni rhag unrhyw ddychryn disymwth, na dinistr y drygionus pan ddaw;
26for Yahweh will be your confidence, and will keep your foot from being taken.
26 oherwydd bydd yr ARGLWYDD yn hyder iti, ac yn cadw dy droed rhag y fagl.
27Don’t withhold good from those to whom it is due, when it is in the power of your hand to do it.
27 Paid � gwrthod cymwynas i'r sawl sy'n ei haeddu, os yw yn dy allu i'w gwneud.
28Don’t say to your neighbor, “Go, and come again; tomorrow I will give it to you,” when you have it by you.
28 Paid � dweud wrth dy gymydog, "Tyrd yn d'�l eto, ac fe'i rhoddaf iti yfory", er ei fod gennyt yn awr.
29Don’t devise evil against your neighbor, since he dwells securely by you.
29 Paid � chynllunio drwg yn erbyn dy gymydog, ac yntau'n ymddiried ynot.
30Don’t strive with a man without cause, if he has done you no harm.
30 Paid � chweryla'n ddiachos ag unrhyw un, ac yntau heb wneud cam � thi.
31Don’t envy the man of violence. Choose none of his ways.
31 Paid � chenfigennu wrth ormeswr, na dewis yr un o'i ffyrdd.
32For the perverse is an abomination to Yahweh, but his friendship is with the upright.
32 Oherwydd y mae'r ARGLWYDD yn ffieiddio'r cyfeiliornus, ond yn rhannu ei gyfrinach �'r uniawn.
33Yahweh’s curse is in the house of the wicked, but he blesses the habitation of the righteous.
33 Y mae melltith yr ARGLWYDD ar du375?'r drygionus, ond y mae'n bendithio trigfa'r cyfiawn.
34Surely he mocks the mockers, but he gives grace to the humble.
34 Er iddo ddirmygu'r dirmygwyr, eto fe rydd ffafr i'r gostyngedig.
35The wise will inherit glory, but shame will be the promotion of fools.
35 Etifedda'r doeth anrhydedd, ond y ffyliaid bentwr o warth.