1Wine is a mocker, and beer is a brawler. Whoever is led astray by them is not wise.
1شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می دارد و مشروب باعث جنگ و دعوا می شود. کسانی که خود را به مشروب معتاد می کنند، احمق اند.
2The terror of a king is like the roaring of a lion. He who provokes him to anger forfeits his own life.
2غضب پادشاه مثل غرش شیر است. هر کسی که خشم او را برانگیزاند، جان خود را به خطر می اندازد.
3It is an honor for a man to keep aloof from strife; but every fool will be quarreling.
3اجتناب از نزاع برای انسان عزت می آورد. فقط آدم های احمق هستند که نزاع برپا می کنند.
4The sluggard will not plow by reason of the winter; therefore he shall beg in harvest, and have nothing.
4شخص تنبل به موقع زمین خود را قلبه نمی کند، بنابراین، در هنگام برداشت محصول هر چه می پالد، چیزی نمی یابد.
5Counsel in the heart of man is like deep water; but a man of understanding will draw it out.
5نیت انسان در عمق دل مشورت دهنده مانند آب در تۀ چاه است و شخص عاقل آن را بیرون می کشد.
6Many men claim to be men of unfailing love, but who can find a faithful man?
6بسا اشخاص ادعا می کنند که باوفا هستند، اما چه کسی می تواند شخصی را پیدا کند که واقعاً باوفا باشد؟
7A righteous man walks in integrity. Blessed are his children after him.
7فرزندان شخص صادق و راستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.
8A king who sits on the throne of judgment scatters away all evil with his eyes.
8پادشاهی که بر مسند قضاوت می نشیند، بدقت جوانب امر را می سنجد و حق را از باطل تشخیص می دهد.
9Who can say, “I have made my heart pure. I am clean and without sin?”
9چه کسی می تواند بگوید که او دل خود را پاک نگهداشته است و از گناه مبرا می باشد؟
10Differing weights and differing measures, both of them alike are an abomination to Yahweh.
10خداوند از کسانی که در معامله از اوزان و پیمانه های تقلبی استفاده می کنند، متنفر است.
11Even a child makes himself known by his doings, whether his work is pure, and whether it is right.
11حتی کودکی را می توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه را انجام می دهد، پاک و راست است یا نه.
12The hearing ear, and the seeing eye, Yahweh has made even both of them.
12گوش شنوا و چشم بینا، هر دو عطیۀ خداوند هستند.
13Don’t love sleep, lest you come to poverty. Open your eyes, and you shall be satisfied with bread.
13اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می گردی؛ پس بیدار باش تا سیر شوی.
14“It’s no good, it’s no good,” says the buyer; but when he is gone his way, then he boasts.
14خریدار به جنس می نگرد و می گوید: «بد است!» اما وقتی آن را خرید، از آن تعریف می کند.
15There is gold and abundance of rubies; but the lips of knowledge are a rare jewel.
15سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.
16Take the garment of one who puts up collateral for a stranger; and hold him in pledge for a wayward woman.
16از کسی که پیش تو ضامن شخص بیگانه می شود، گرو بگیر.
17Fraudulent food is sweet to a man, but afterwards his mouth is filled with gravel.
17نانی که از راه فریبکاری به دست می آید، لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می کند.
18Plans are established by advice; by wise guidance you wage war!
18نقشه هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.
19He who goes about as a tale-bearer reveals secrets; therefore don’t keep company with him who opens wide his lips.
19شخص سخن چین رازها را فاش می کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.
20Whoever curses his father or his mother, his lamp shall be put out in blackness of darkness.
20چراغ زندگی کسی که والدین خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.
21An inheritance quickly gained at the beginning, won’t be blessed in the end.
21مالی که به آسانی به دست آمده باشد، برکتی نخواهد داشت.
22Don’t say, “I will pay back evil.” Wait for Yahweh, and he will save you.
22بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند کاری کند.
23Yahweh detests differing weights, and dishonest scales are not pleasing.
23خداوند از اشخاصی که در معامله از ترازو و اوزان تقلبی کار می گیرند، متنفر است.
24A man’s steps are from Yahweh; how then can man understand his way?
24خداوند راه زندگی ما را تعیین می کند، پس انسان چگونه می تواند بفهمد که راه زندگی او به کجا خاتمه می یابد؟
25It is a snare to a man to make a rash dedication, then later to consider his vows.
25هرگز ناسنجیده قولی به خدا مده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.
26A wise king winnows out the wicked, and drives the threshing wheel over them.
26پادشاه دانا مردم بدکار را تشخیص می دهد و آن ها را شدیداً مجازات می کند.
27The spirit of man is Yahweh’s lamp, searching all his innermost parts.
27وجدان انسان به منزلۀ چراغ خداوند است که تمام رازهای پنهانی او را آشکار می سازد.
28Love and faithfulness keep the king safe. His throne is sustained by love.
28اگر پادشاه مهربان و راستکار باشد، سلطنتش پایدار می ماند.
29The glory of young men is their strength. The splendor of old men is their gray hair.
29جلال و شکوه جوانان، قوت آن ها است و عزت پیران موی سفید آن ها.تجربه های تلخ، از بدی پاک می کند و عمق دل را طاهر می سازد.
30Wounding blows cleanse away evil, and beatings purge the innermost parts.
30تجربه های تلخ، از بدی پاک می کند و عمق دل را طاهر می سازد.