¹The plans of the heart belong to man, but the answer of the tongue is from Yahweh.

¹ انسان نقشه‌های زیادی می‌کشد، امّا نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.

²All the ways of a man are clean in his own eyes; but Yahweh weighs the motives.

² تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، ولی خداوند انگیزه‌ها را می‌بیند.

³Commit your deeds to Yahweh, and your plans shall succeed.

³ نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفّق خواهی شد.

⁴Yahweh has made everything for its own end— yes, even the wicked for the day of evil.

⁴ خداوند هر چیز را برای هدفی آفریده است، حتّی شریران را برای روز بلا خلق کرده است.

⁵Everyone who is proud in heart is an abomination to Yahweh: they shall certainly not be unpunished.

⁵ خداوند از اشخاص متکبّر نفرت دارد و هرگز اجازه نمی‌دهد که آنها از مجازات فرار کنند.

⁶By mercy and truth iniquity is atoned for. By the fear of Yahweh men depart from evil.

⁶ درستکار و با وفا باش که خدا گناهت را می‌بخشد. از خداوند بترس تا به بدی گرفتار نگردی.

⁷When a man’s ways please Yahweh, he makes even his enemies to be at peace with him.

⁷ وقتی کسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا کاری می‌کند که حتّی دشمنان آن شخص هم با او آشتی و مصالحه نمایند.

⁸Better is a little with righteousness, than great revenues with injustice.

⁸ مال کم که از راه درست به دست آمده باشد، بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه غلط جمع شده باشد.

⁹A man’s heart plans his course, but Yahweh directs his steps.

⁹ انسان در فکر خود نقشه‌ها می‌کشد، امّا خداوند او را در انجام آنها هدایت می‌کند.

¹⁰Inspired judgments are on the lips of the king. He shall not betray his mouth.

¹⁰ فرمان پادشاه مانند وحی قاطع است، پس او نباید در قضاوت اشتباه کند.

¹¹Honest balances and scales are Yahweh’s; all the weights in the bag are his work.

¹¹ ترازو و سنگهای درست از آن خداوند است، هر معامله‌ای باید با انصاف باشد.

¹²It is an abomination for kings to do wrong, for the throne is established by righteousness.

¹² پادشاهان نباید ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت بر اساس عدالت استوار می‌ماند.

¹³Righteous lips are the delight of kings. They value one who speaks the truth.

¹³ پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود آنها خشنود می‌شوند.

¹⁴The king’s wrath is a messenger of death, but a wise man will pacify it.

¹⁴ خشم پادشاه پیک مرگ است، امّا شخص عاقل آن را فرو می‌نشاند.

¹⁵In the light of the king’s face is life. His favor is like a cloud of the spring rain.

¹⁵ خوشی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می‌آورد.

¹⁶How much better it is to get wisdom than gold! Yes, to get understanding is to be chosen rather than silver.

¹⁶ کسب حکمت بهتر است از اندوختن طلا و نقره.

¹⁷The highway of the upright is to depart from evil. He who keeps his way preserves his soul.

¹⁷ راه مردم نیک از بدی به دور است و هر که در این راه قدم بردارد، جان خود را حفظ خواهد کرد.

¹⁸Pride goes before destruction, and a haughty spirit before a fall.

¹⁸ نتیجهٔ غرور، هلاکت است و تکبّر به سقوط می‌انجامد.

¹⁹It is better to be of a lowly spirit with the poor, than to divide the plunder with the proud.

¹⁹ بهتر است انسان متواضع باشد و با مردم ستمدیده بنشیند از اینکه با اشخاص متکبّر باشد و در غنایم آنها شریک شود.

²⁰He who heeds the Word finds prosperity. Whoever trusts in Yahweh is blessed.

²⁰ آنهایی که از کلام خدا اطاعت می‌کنند، سعادتمند می‌شوند و کسانی‌که بر او توکّل نمایند، برکت می‌یابند.

²¹The wise in heart shall be called prudent. Pleasantness of the lips promotes instruction.

²¹ شخص دانا از روی فهمش شناخته می‌شود و سخنان دلنشین او تأثیر زیادی دارد.

²²Understanding is a fountain of life to one who has it, but the punishment of fools is their folly.

²² حکمت برای کسانی‌که از آن برخوردارند، چشمهٔ حیات است؛ ولی حماقت برای مردم نادان مجازات به بار می‌آورد.

²³The heart of the wise instructs his mouth, and adds learning to his lips.

²³ دل شخص دانا، لبهای او را هدایت می‌کند و سخنان او تشویق‌آمیز است.

²⁴Pleasant words are a honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.

²⁴ سخنان محبّت‌آمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا می‌دهد.

²⁵There is a way which seems right to a man, but in the end it leads to death.

²⁵ راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند، امّا عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

²⁶The appetite of the laboring man labors for him; for his mouth urges him on.

²⁶ اشتهای کارگر، او را به کار وادار می‌کند، زیرا او می‌خواهد شکم خود را سیر کند.

²⁷A worthless man devises mischief. His speech is like a scorching fire.

²⁷ آدم بدکار نقشه‌های پلید می‌کشد و سخنانش مانند آتش می‌سوزاند.

²⁸A perverse man stirs up strife. A whisperer separates close friends.

²⁸ شخص گمراه، جنگ و ستیز برپا می‌کند و آدم سخن‌چین، دوستان خوب را از هم جدا می‌سازد.

²⁹A man of violence entices his neighbor, and leads him in a way that is not good.

²⁹ شخص ظالم، همسایهٔ خود را فریب می‌دهد و او را به راه غلط می‌کشاند.

³⁰One who winks his eyes to plot perversities, one who compresses his lips, is bent on evil.

³⁰ مواظب آنانی باش که با لبخند به تو چشمک می‌زنند، آنها در دلشان برای تو نقشه‌های پلیدی دارند.

³¹Gray hair is a crown of glory. It is attained by a life of righteousness.

³¹ عمر طولانی هدیه‌ای است که به مردم نیک داده می‌شود و موی سفید تاج جمال آنهاست.

³²One who is slow to anger is better than the mighty; one who rules his spirit, than he who takes a city.

³² صبر از قدرت بهتر است و شخصی که بر نفس خود تسلّط دارد از کسی‌که شهر را تسخیر نماید برتر است. انسان قرعه می‌اندازد تا ارادهٔ خدا را بداند، امّا پاسخ را خدا تعیین می‌کند.

³³The lot is cast into the lap, but its every decision is from Yahweh.

³³ انسان قرعه می‌اندازد تا ارادهٔ خدا را بداند، امّا پاسخ را خدا تعیین می‌کند.