1 Benn bésu noflaay Yeesu dem ci këru benn kilifag Farisen yi, ngir lekke fa. Nit ñaa ngi ko doon xool bu baax.
1治好水臌病的人
2 Faf am ca kanamam nit ku feebaroon, ay tànkam newi.
2正好在他面前有一个患水臌病的人；
3 Yeesu yékkati baatam, ne xutbakat ya ak Farisen ya: «Ndax jaadu na, nu faj ci bésu noflaay bi?»
3耶稣对律法师和法利赛人说：“在安息日治病，可以不可以呢？”
4 Waaye ñépp ne cell. Yeesu daldi laal jarag ja, faj ko, ba noppi ne ko mu ñibbi.
4他们却不出声。耶稣扶着病人，治好他，叫他走了，
5 Gannaaw loolu mu ne leen: «Ku sa doom walla sa yëkk daanu ci teen, ndax doo dem génneji ko ca saa sa, fekk sax bésub noflaay la?»
5就对他们说：“你们中间谁的儿子或牛在安息日掉在井里，不立刻把他拉上来呢？”
6 Amuñu woon dara lu ñu ciy teg.
6他们不能回答这些话。
7 Yeesu gis ni gan yi doon tànne toogu yu yiw yi, mu daldi leen wax léeb wii:
7耶稣教训筵席的主人（参箴25:6-7）耶稣看见被邀请的客人选择高位，就用比喻对他们说：
8 «Bu ñu la wooyee ci xewu céet, bul jël toogu bu yiw. Man na am woo nañu it nit ku la ëpp daraja.
8“你被邀请参加婚筵的时候，不要自己坐在高位上，恐怕有比你更尊贵的客人也被请来；
9 Kon ki leen woo yéen ñaar ñépp man na ñëw ci yaw ne la: “Joxal toogu bi nit kii.” Noonu dinga rus a dem ca toogu bu gannaawe ba.
9那请你又请他的人过来对你说：‘请你让位给这个人。’那时你就惭愧地退居末位了。
10 Waaye bu ñu la wooyee, demal ca toogu bu gannaawe ba. Bu ko defee ki la woo, bu agsee ne la: “Sama xarit, àggal ca kaw.” Loolu dina la sagal ci ñi nga toogandool ci lekkukaay bi.
10你被邀请的时候，要坐在末位上，等请你的人过来对你说：‘朋友，请上座。’那时你在同席的人面前才有光彩。
11 Ndaxte képp kuy yékkatiku, dees na la suufeel, te kuy suufeelu, dinañu la yékkati.»
11因为凡高抬自己的，必要降卑；自己谦卑的，必要升高。”
12 Noonu Yeesu ne ki ko woo woon lekk: «Boo dee woote añ walla reer, bul woo rekk say xarit, say doomi ndey, say bokk, walla say dëkkandoo yu am alal. Lu ko moy ñooñu itam dinañu la woo, fey la bor bi.
12耶稣又对邀请他的人说：“你设午餐或晚宴，不要请你的朋友、弟兄、亲戚或富裕的邻舍，恐怕他又回请你，你就得了报答。
13 Waaye boo dee woote lekk, wool néew doole yi, làggi yi, lafañ yi ak gumba yi.
13你摆筵席的时候，总要邀请那贫穷的、残废的、瘸腿的、瞎眼的，
14 Soo ko defee, dinga barkeel, ndaxte duñu la ko man a fey, waaye dinga jot sag pey, bés bi ñi jub di dekki.»
14那你就有福了。因为他们没有什么可以报答你，义人复活的时候，你必定得着报答。”
15 Bi mu déggee wax yooyu, kenn ca gan ya ne Yeesu: «Kiy lekk ci ñam, yi Yàlla di joxe ci nguuram, barkeel nga!»
15婚筵的比喻（参太22:1-10）一起吃饭的人中有一个，听了这些话，就对耶稣说：“在 神的国里吃饭的人有福了。”
16 Yeesu tontu ko ne: «Dafa amoon nit ku togglu ay ñam, woo ay nit ñu bare.
16耶稣对他说：“有一个人大摆筵席，请了许多客人。
17 Bi waxtuw lekk jotee mu yónni surga ca ña muy ganale, fàttali leen: “Man ngeen a ñëw, ndaxte lépp sotti na léegi.”
17到了开席的时候，他打发仆人去对所请的人说：‘请来吧！样样都准备好了。’
18 «Waaye ñu tàmbali di jéggalu ci ngan gi ñoom ñépp. Ku jëkk ka ne ko: “Damaa jënd tool léegi, te fàww ma dem seeti ko. Maa ngi lay ñaan, nga jéggal ma.”
18众人一致推辞，头一个说：‘我买了一块地，不得不去看一看，请原谅我。’
19 Keneen ne: “Damaa jënd léegi fukki yëkk, te damay dem nii, jéem leen a beyloo ba xam. Maa ngi lay ñaan, nga jéggal ma.”
19另一个说：‘我买了五对牛，要去试一试，请原谅我。’
20 Keneen ne ko: “Damay sog a takk jabar, looloo tax duma man a ñëw.”
20又一个说：‘我刚结了婚，不能去。’
21 «Surga ba dellu ca njaatigeem nettali ko loolu lépp. Noonu boroom kër ga mer, daldi ne surga ba: “Demal gaaw ca pénc ya ak ca mbedd ya ca dëkk ba, te indil ma fii néew doole yi, ñu làggi ñi, gumba yi ak lafañ yi.”
21仆人回来把这些事告诉他主人，家主就发怒，对仆人说：‘快到城里大街小巷去，把贫穷的、残废的、瞎眼的、瘸腿的，都领到这里来。’
22 «Surga ba ñëwaat ne ko: “Sang bi, def naa li nga ma sant, waaye bérab bi feesul.”
22仆人说：‘主啊，你所吩咐的已经办了，还有空位。’
23 Noonu njaatige ba ne ko: “Génnal dëkk bi te dem ca yoon ya ak ca tool ya, xiir nit ñi, ñu duggsi, ngir sama kër fees.
23主人就对仆人说：‘你出去到路边篱畔，勉强人进来，好把我的屋子坐满。
24 Maa ngi leen koy wax, ci ñi ma woo woon ci sama reer bi, kenn du ci ñam.”»
24我告诉你们，先前请的那些人，一个也不得尝我的筵席。’”
25 Am mbooloo yu réy yu toppoon ci Yeesu, ba muy dem ca yoon wa. Mu geestu ne leen:
25作门徒的代价（参太10:37-38）有许多人与耶稣同行，他转身对他们说：
26 «Képp ku ñëw ci man te gënalu ma ko baayam, yaayam, jabaram, ay doomam, ay magam ak ay rakkam, walla sax bakkanam, du man a nekk sama taalibe.
26“如果有人到我这里来，爱我不超过爱（“爱我不超过爱”原文作“不恨”）自己的父母、妻子、儿女、兄弟、姊妹，甚至自己的性命，就不能作我的门徒。
27 Képp koo xam ne nanguwuloo ñàkk sa bakkan, ba mel ni ku ñu daaj ci bant, te nga topp ma, doo man a nekk sama taalibe.
27凡不背着自己的十字架跟随我的，也不能作我的门徒。
28 Su kenn ci yéen bëggee tabax taaxum kaw, ndax du jëkk a toog, xalaat ñaata la ko war a dikke, ngir seet ba xam ndax am na xaalis bu man a àggale liggéey bi?
28你们当中有谁要盖一座楼，不先坐下计算费用，能不能盖成呢？
29 Lu ko moy, su yékkatee fondamaa bi te mënu koo àggale, ñi koy gis dinañu ko ñaawal, naan ko:
29恐怕安了地基，而不能完成，所有看见的人都讥笑他，
30 “Waa jii dafa tàmbalee tabax, waaye mënu koo àggale.”
30说：‘这个人开了工，却不能完工。’
31 Walla boog ban buur mooy dugg ci xare ak beneen buur te jëkkul a toog, seet ba xam moom ak fukki junniy xarekat man na xeex ak kiy ñëw ak ñaar-fukki junniy xarekat?
31或者一个王去和别的王打仗，哪有不先坐下想想，能否用一万兵去抵抗那领两万来攻打他的呢？
32 Su ko mënul, dafay yónni ndaw ca beneen buur ba, fi ak ma ngay sore, ngir ñu juboo.
32如果不能，就该趁对方还远的时候，派使者去谈判和平的条件。
33 Naka noonu itam ku nekk ci yéen, bu dëdduwul li mu am lépp, du man a nekk sama taalibe.
33这样，你们中间不论谁，如果不撇下一切所有的，就不能作我的门徒。
34 «Xam ngeen nag ne, xorom lu baax la, waaye bu sàppee, nan lañu koy delloo cafkaam?
34“盐本来是好的，但如果失了味，怎能使它再咸呢？
35 Du jariñ suuf, te du nekk tos. Dañu koy sànni ca biti. Déglul bu baax, yaw mi am ay nopp.»
35或用在田里，或放在粪里，都不合适；只好扔在外面。有耳可听的，就应当听。”