1 Ma ne kon, ndax Yàlla bërgël na xeetam? Mukk! Ndaxte man itam ci Israyil laa bokk, wàcce ci Ibraayma te bokk ci giiru Ben-yamin.
1 神并没有丢弃以色列人
2 Yàlla bërgëlul xeetam, wi mu xamoon lu jiitu. Ndax dangeen a xamul li Mbind mi di wax ci mbirum Iliyas? Dafa doon tawat Israyil ci Yàlla naan:
2 神并没有丢弃他预先知道的子民。难道你们不知道在经上以利亚的话是怎样说的吗？他向 神控诉以色列人：
3 «Boroom bi, rey nañu say yonent, daaneel say bérab yu sell, ba man kenn maa ci des, te ñu ngi may wut a rey.»
3“主啊，他们杀了你的众先知，拆毁了你的祭坛，只剩下我一个人，他们还在寻索我的性命。”
4 Waaye lii la ko Yàlla tontu: «Dencal naa sama bopp juróom-ñaari junniy nit, ñi jaamuwul Baal.»
4但 神怎样回答他呢？”我为自己留下了七千人，是没有向巴力屈膝的。”
5 Noonu itam ci jamono ji nu nekk, des na nit ñu néew ñu Yàlla dencal boppam ciw yiwam.
5因此，现在也是这样，按着恩典的拣选，还有剩下的余数。
6 Gannaaw nag yiwu Yàlla rekk a tax mu denc leen, kon du seen peyug ñaq, walla boog yiwu Yàlla dootul yiw.
6既然是靠着恩典，就不再是由于行为了；不然的话，恩典就不再是恩典了。
7 Kon lu nu ci war a wax? Li bànni Israyil doon wut, gisuñu ko. Waaye ñi Yàlla tànn rekk a ko gis, te ña ca des bañ a gëm, ba seen xol dërkiis.
7那又怎么样呢？以色列人恳切寻找的，他们没有得到，蒙拣选的人倒得着了。其余的人都成了顽固的，
8 Looloo tax Mbind mi ne:«Yàlla daf leen a jox xelum nit ku gëmmeentu,bët yu gëlëm ak nopp yu tëx,ba ci bésub tey.»
8正如经上所记：“ 神给了他们麻木的灵，有眼睛却看不见，有耳朵却听不到，直到今日。”
9 Te Daawuda it daf ci wax naan:«Na seeni ñam sax nekk fiir ak i pakk;nañu ci daanu, te Yàlla mbugal leen.
9大卫也说：“愿他们的筵席成为他们的网罗、陷阱、绊脚石和报应；
10 Nañu gumba ba ne fatuus,nañu tiis te sëgg ba fàww.»
10愿他们的眼睛昏暗，不能看见；愿他们的背脊常常弯曲。”
11 Ndax kon dañoo tarxiis, daanu ba fàww? Mukk! Waaye jéllub Israyil dafa ubbi bunt, ngir xeeti ñi dul Yawut man a mucc, te bànni Israyil siis leen.
11外族人因信得到救恩那么我要说，他们失足是要倒下去吗？绝对不是！反而因为他们的过犯，救恩就临到外族人，为了要激起他们奋发。
12 Gannaaw seen tooñ nag moo ubbi buntu yiw ci waa àddina si, te seen ñàkk moo meññ barkeb xeet yépp, céy bés bu Israyil gépp delloo ci Yàlla, ndaw barke bu bare!
12既然他们的过犯可以使世人富足，他们的失败可以使外族人富足，何况他们的丰盛呢？
13 Yéen ñi dul Yawut, yéen laay waxal. Ndegam Yàlla daf maa def ndawam, yónni ma ci yéen xeeti àddina si, damay matal samab yónnent.
13我现在对你们外族人说话，因为我是外族人的使徒，所以尊重我的职分，
14 Dama koy def, ngir ñi bokk ak man xeet siis, ba ñenn ñi mucc.
14这样也许可以激起我骨肉之亲奋发，使他们中间有一些人得救。
15 Ndaxte bi Yàlla génnee Israyil, ubbee na noonu bunt, ngir xeeti àddina juboo ak moom; kon su Yàlla dugalaatee Israyil, ndax du mel ni ndekkitel néew ya?
15如果他们被舍弃，世人就可以与 神复和；他们蒙接纳，不就等于从死人中复活吗？
16 Damay wax ne, mburu mépp sell na, bu ci Yàlla amee wàll. Naka noonu garab gi Yàlla séddoo reen bi, garab gépp sell na.
16如果首先献上的生面是圣的，整团面也是圣的；如果树根是圣的，树枝也是圣的。
17 Bànni Israyil a ngi mel ni garabu oliw gu ñu jëmbët ci kër gi, waaye mu am car yu ci fàq. Yaw mi dul Yawut, yaa ngi mel ni caru garabu oliw gu àll bu ñu jabtal ci garabu kër googu. Noonu nga jariñoo meen, mi jóge ci reen bi.
17如果把几根树枝折下来，让你这野橄榄可以接上去，一同分享那橄榄树根的汁浆，
18 Kon nag bul bàkku, di xeeb car yooyu Yàlla fàq. Waaye soo bëggee bàkku, xamal ne, reen moo lay yenu, te du yaw miy car yaa koy yenu.
18你就不可向那些树枝夸口。你若要夸口，就应当想想：不是你支持着树根，而是树根支持着你。
19 Xanaa dinga wax ne: «Car yooyu dañu leen a fàq, ngir jabtal ma fa ñu nekkoon.»
19那么你会说，那些树枝被折下来，就是要把我接上去。
20 Dëgg la; waaye seen ngëmadee tax ñu fàq leen, wuutal la fa ndax sa ngëm. Bumu tax nag ngay bàkku, waaye nanga moytu.
20不错，他们因为不信而被折下来，你因着信才站立得住。只是不可心高气傲，倒要存畏惧的心。
21 Gannaaw Yàlla baalul car ya cosaanoo ca garab ga, kon boog yéen itam man na leen a fàq.
21 神既然不顾惜那本来的树枝，也不会顾惜你。
22 Loolu kon wone na ni Yàlla baaxe ak ni muy meree tooñ. Ci ñi daanu, Yàlla wone na ni meram tànge, wone mbaaxam ci yéen, su fekkee yéena ngi ci wéy; lu ko moy, dees na leen fàq yéen itam.
22所以要留意 神的恩慈和严厉：对跌倒的人，他是严厉的；对你，只要你继续在他的恩慈里，他是恩慈的；不然的话，你也会被砍下来。
23 Te car yooyu fàq, su ñu wéyul ci seen ngëmadi, dees na leen delloo ci garab gi, ndax Yàlla man na leen cee tafaat.
23至于他们，如果不是继续不信，他们仍然会被接上去，因为 神能够把他们再接上去。
24 Yaw mi dul Yawut, yaa ngi bokkoon ci garabu oliw gu àll, waaye Yàlla daf la cee jële, ci lu dul faral a am, jabtal la ci garabu kër gi. Kon man nanoo gën a wóor ne, Yawut ya judduwaale nekk ci garabu oliw gu kër gi, Yàlla dina leen ci delloo.
24你这从野生的橄榄树上砍下来的，尚且可以不自然地接在栽种的橄榄树上，那些本来就有的树枝，不是更能够接在原来的橄榄树上吗？
25 Bokk yi, dama leen a bëgg a dindi kumpa ci lii, ngir ngeen bañ a yég seen bopp. Dërkiisu xol dab na bànni Israyil ab diir, ba bés ba mboolem waa àddina, ñu war a bokk ci nguuru Yàlla, dugg ca.
25全以色列都要得救弟兄们，我不愿意你们对这奥秘一无所知，免得你们自以为聪明。这奥秘就是以色列人当中有一部分是硬心的，直到外族人的全数满了；
26 Bu loolu amee nag, bànni Israyil gépp dina mucc. Moom la Mbind mi tëral, bi mu naan:«Ab xettalikat dina jóge ci Siyon,dàq weddi ci askanu Yanqóoba.
26这样，全以色列都要得救，如经上所记：“拯救者必从锡安出来，除掉雅各家的不敬虔的心；
27 Loolu mooy kóllëre, gi may fas ak ñoom,bés bu may dindi seeni bàkkaar.»
27我除去他们罪恶的时候，就与他们立这样的约。”
28 Gannaaw bañ nañu xebaar bu baax bi, ay bañaaley Yàlla lañu, ngir ngeen jot barkeem. Waaye gannaaw Yàlla tànn na leen, dafa leen bëgg ba tey ndax seen maam ya.
28就福音来说，因你们的缘故，他们是仇敌；就拣选来说，因祖宗的缘故，他们是蒙爱的。
29 Ndax li Yàlla maye, dootu ko nangu mukk, te ku mu woo ci boppam, dootu la dàq mukk.
29因为 神的恩赏和呼召是决不会反悔的。
30 Ñu déggadil Yàlla ngeen woon, waaye ngëmadig Yawut yi tax na, ngeen jot yërmandeem.
30正如你们从前不顺服 神，现在却因着他们的不顺服，你们倒蒙了怜悯；
31 Ñoom itam lànk nañu léegi, ngir man a bokk ak yéen yërmandey Yàlla.
31照样，他们因着你们所蒙的怜悯，现在也不顺服，使他们现在也可以蒙怜悯。
32 Kon Yàlla tëj na ñépp ci ngëmadi, ngir man a yërëm ñépp.
32因为 神把所有的人都圈在不顺服之中，为了要怜悯所有的人。
33 Xelum Yàlla ni mu xóote, ak xam-xamam ni mu baree, ba raw xelum nit! Kan moo muus, ba xam dogalam? Walla nga am xel, ba nànd ay jëfam?
33颂赞 神 神的丰富、智慧和知识，是多么高深啊！他的判断是多么难测，他的道路是多么难寻！
34 Mbind mi dafa ne:«Ana ku xam xalaatu Boroom bi?Ku ko doon digal?»
34“谁知道主的心意，谁作过他的参谋？”
35 Te it:«Ku ko mas a jox dara,ba mu war laa delloo?»
35“谁先给了他，以致他要偿还呢？”
36 Ndaxte ci moom la lépp sosoo, ci moom la lépp di jaar, ci moom la lépp di dellu. Moo yelloo ndam ba fàww. Amiin.
36因为万有都是本于他，倚靠他，归于他。愿荣耀归给他，直到永远。阿们。